Δεν είναι μια παράσταση που θα δεις και θα περάσει ευχάριστα η ώρα σου. Είναι ντοκουμέντο. Είναι μαρτυρία. Είναι κομμάτι της ιστορίας που αγνοούν οι νέοι που ψάχνονται στο Tinder και καίγονται στο TikTok. Είναι μια πραγματικότητα που εσκεμμένα δεν γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες. Δεν είμαστε περήφανοι για όλη μας την ιστορία. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο που η Ελλάδα παραδίνεται στο χάος του Εμφυλίου, ο δεκαεξάχρονος Χρόνης Μίσσιος συλλαμβάνεται, φυλακίζεται, βασανίζεται και καταδικάζεται σε θάνατο. Αποφυλακίζεται το 1973, αφού έχει περάσει εικοσιένα χρόνια σε φυλακές και εξορίες. Αυτήν την περίοδο της ζωής του διηγείται στο σπουδαίο αφήγημα-μαρτυρία «…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς».
Δεν είναι εύκολο να μεταφέρεις ένα βιβλίο στο θεατρικό σανίδι. Τις περισσότερες φορές είναι συνταγή αποτυχίας. Εδώ, αν αγαπάς το καλό, αξιόλογο θέατρο, το απαιτητικό θέατρο, δεν θα χάσεις το χρόνο και τα χρήματά σου. Και κυρίως, φεύγοντας από το θέατρο 104 θα αναρωτηθείς δυο πράγματα, αν τελείωσε ποτέ ο εμφύλιος στην Ελλάδα και πώς μπορεί κάποιος να αντισταθεί σήμερα. Αν μπορεί.
“Θέλω να σου μιλήσω για τα παλιά, για την παρέα. Εσύ ήσουνα τυχερός, πέθανες τότε, και μάλιστα από σφαίρα. Εμείς, ασ’ τα, σαν κότες μας σεργιανάγανε από κοτέτσι σε κοτέτσι: Κέρκυρα, Γεντί Κουλέ, Αβέρωφ, Αίγινα, Γυάρο, Αλικαρνασσό, Μακρονήσι, Άι-Στρατή… “. Από τις πρώτες ατάκες που ακούγονται από το στόμα του πρωταγωνιστή, ξέρεις ότι θα δεις κάτι που θα σε πονέσει. Πρόκειται για μια εξομολόγηση διώξεων, συλλήψεων, φυλακίσεων και βασανιστηρίων.
Η Σοφία Καραγιάννη σκηνοθετεί μια παράσταση που έχει μόνο ένα σκοπό. Να επιστρέψεις σπίτι σου μετακινημένος. Όχι διαφορετικός. Απλά, προβληματισμένος. Τεράστιο στοίχημα. Το κερδίζει. Τα τραπέζια είναι το πιο επιτυχημένο σκηνικό στο θέατρο τη φετινή σεζόν. Μετά από εκείνο του Θείου Βάνια, βλέπουμε να στρώνεται και στη σκηνή του 104 ένα πιο λιτό. Για να μοιραστούν δολοφονημένοι και οι βασανιστές τους τις μνήμες τους. Σκληρές μνήμες. Ανθρώπων που πίστεψαν σε κάτι κι έμειναν χωρίς ελπίδα και χωρίς αύριο να πεθαίνουν μόνοι τους, παρατημένοι σε ένα ράντσο ενός δημόσιου νοσοκομείου. Ξεχασμένοι.
Η ομάδα GAFF, μετά την «Πανούκλα» του Α .Καμύ, που απέσπασε το Βραβείο Διεθνούς Ρεπερτορίου από την Ένωση Θεατρικών Κριτικών, και το Βραβείο καλύτερης παράστασης, σκηνοθεσίας, και καλύτερης ανδρικής ερμηνείας στα 11α Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης 2022 κάνει sold out. Γιατί μας έχουν συμβεί αδιανόητα πράγματα και είναι η στιγμή να αναρωτηθούμε, πώς αντιστέκεται κάποιος σήμερα.
Τέσσερεις ηθοποιοί αλλάζουν καρέκλες και ρόλους. Μεταμορφώνονται μπροστά στα μάτια μας, αλλάζουν προφορά, περπατησιά, έκφραση. Μεταφέρουν με κάθε κουβέντα τους τη ματαίωση τους. Γίνονται από πολιτικοί κρατούμενοι, ποινικοί και βασανιστές και μάνες που δεν αναγνωρίζουν τα βασανισμένα παιδιά τους. Και παπάδες και δεσμοφύλακες και πουλημένοι σύντροφοι. Με αναδρομές ζωντανεύουν τις σκηνές της απανθρωποίησης και σφίγγεται το στομάχι σου. Το μόνο σκηνικό είναι αυτό το τραπέζι με τα φρούτα, τα πιάτα, τα ποτήρια, την κανάτα με το νερό και το κρασί, τα μαχαιροπίρουνα, το ψωμί, τις ελιές.
Αυτά όλα είναι εργαλεία των ηθοποιών για να χτίσουν τον κόσμο τους. Και τα βασανιστήρια τους. Θα τους δεις να πνίγονται, να χτυπιούνται ανελέητα, να χάνουν το μυαλό τους και να τρελαίνονται, να τους τρώνε τις σάρκες τα ποντίκια στα μπουντρούμια της απομόνωσης. Θα τους δεις γενναίους μέσα στην απόγνωση. Και ενώ κάποιοι θα πιστεύουν ότι τους έχουν αφήσει χωρίς αξιοπρέπεια, εκείνοι θα την κρατούν αλώβητη. Ο Ιωσήφ Ιωσιφίδης είναι ο αφηγητής. Μαζί με τον εμπειρότατο Κωνσταντίνο Πασσά, τον Γιάννη Μανθό και τον Δημήτρη Μαμιό καταθέτουν την ψυχή τους για 90 λεπτά. Είναι όλοι άψογοι. ΑΨΟΓΟΙ. Δεν μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από τον Δημήτρη Μαμιό και τον τρόπο που κινείται στο χώρο κάθε φορά που αλλάζει χαρακτήρα. Τι ταλεντάρα είναι αυτό το παιδί (δείτε τον και στην Αντιγόνη του Ανούιγ).
Υπέροχα και λιτά τα κοστούμια της Γεωργίας Μπούρδα που έστησε και το τραπέζι- σκηνικό. Λειτούργησαν οι φωτισμοί της Βασιλικής Γώγου. Συγχαρητήρια στην Μαργαρίτα Τρίκκα για την επιμέλεια της κίνησης. Η επιτυχία αυτής της παράστασης έχει ονοματεπώνυμα. Δούλεψαν όλοι οι συντελεστές αυτής της παράστασης και αξίζουν το χειροκρότημά τους. Δεν υπάρχει ούτε ένα ψεγάδι στα 90 λεπτά.
Info: «…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» του Χρόνη Μίσσιου, Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41, Γκάζι (σταθμός Μετρό: Κεραμεικός). Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15. Εισιτήρια εδώ. Trailer: Στέφανος Κοσμίδης
