Μιλάμε στο τηλέφωνο. Στο Αμβούργο έχει ήδη ξεκινήσει ο χειμώνας. Στην Αθήνα ζούμε ένα παρατεταμένο καλοκαίρι. Εννοείται η κουβέντα μας ξεκινάει με τον καιρό για να σπάσει ο πάγος, δεν αργεί όμως να γίνει εγκάρδια. Ο Γιάννης Νικολάου είναι ο πλέον ειδικός για να μας αποκωδικοποιήσει το σύμπαν του modelling. Έχει ένα διάσημο πρακτορείο μοντέλων (Place models) στο λιμάνι της Γερμανίας και μετράει 35 χρόνια στον χώρο. Όπως λέει και ο θυμόσοφος λαός, έχουν δει πολλά τα μάτια του. Και ξέρει ότι τα όρια ξεπερνιούνται πολλές φορές στη βιομηχανία της μόδας, ένα κλειστό σύστημα που και επιτρέπει σε ανθρώπους να συμπεριφέρονται με τρόπους που δεν θα ήταν ποτέ αποδεκτοί σε κανένα άλλο περιβάλλον εργασίας.
Φέτος είδαμε να επιστρέφει το heroin chic σώμα στις πασαρέλες. Τι εννοούμε; Μοντέλα τόσο αδύνατα που τα οστά τους μοιάζουν εύθραυστα. Αυτή τη σεζόν, τα γυναικεία μοντέλα δεν είναι καν συμβατικά όμορφα. Το σώμα τους δεν έχει καμπύλες, οι σκελετικές φιγούρες μοιάζουν ελάχιστα με ένα κανονικό γυναικείο σώμα. Οι άντρες σχεδιαστές μόδας (Demna Gvasalia, Olivier Rousteing, Daniel Lee, Pierpaolo Piccioli) δεν θέλουν να βλέπουν γοφούς, στήθος, κοιλιές στις πασαρέλες. Μήπως δεν ξέρουν να σχεδιάζουν ρούχα για πραγματκά γυναικεία σώματα αναρωτιούνται οι επικριτές τους σε μεγάλες εφημερίδες του εξωτερικού.
Μικρή παρένθεση. Λίγες μέρες μετά τη συνομιλία μας, βρίσκομαι στην πρεμιέρα της Κιτσοπούλου στο θέατρο Σφενδόνη. Στην παράσταση/περφόρμανς η σκηνοθέτιδα έχει κάνει ένα σχόλιο για το τηλεοπτικό ριάλιτι GNTM. Ένα σχόλιο για τον τρόπο που μιλούν οι κριτές στα νέα κορίτσια που ονειρεύονται μια ζωή σε εξώφυλλα και πάρτι. Και δικαιώνει όσα μου είχε πει ο Γιάννης Νικολάου, δηλαδή ότι το σύμπαν της μόδας μπορεί να σε αρρωστήσει ψυχικά. Διατροφικές διαταραχές, κατάθλιψη και bullying, αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα του modelling.
“Έχω καιρό να βρεθώ στην Αθήνα, η τελευταία φορά ήταν πριν την πανδημία και πραγματικά μου φάνηκε ότι ο κόσμος είναι αγχωμένος και εριστικός. Βέβαια ένας λόγος που έφυγα από την Ελλάδα και συνέχισα την καριέρα μου στο χώρο στο εξωτερικό είναι ότι συνειδητοποίησα ότι στην Ελλάδα αυτό που λέμε κόσμος της μόδας είναι (όχι όλες, αλλά, αρκετές) προβληματικές προσωπικότητες που αντιγράφουν editorial της ιταλικής Vogue. Είναι (επιμένω όχι στο σύνολο) άτομα που μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη σε συνεργάτες τους. Οι Γερμανοί είναι παθολογικά συνεπείς και ήρεμοι επαγγελματίες. Βέβαια το χειμώνα μετά τις 8 είναι σχεδόν όλα κλειστά”.
Συμπερίληψη μια άγνωστη λέξη στη μόδα
“Δεν θεωρώ ότι είναι συμπεριληπτικός ο χώρος της μόδας. Ακόμη και σήμερα ζητούν από λιποβαρείς κοπέλες 1.80 με γοφούς 87 εκατοστά να χάσουν δυο κιλά για να κάνουν πασαρέλα στις Εβδομάδες Μόδας σε Μιλάνο και Παρίσι. Και πίστεψε με κανένα μοντέλο δεν τρώει πίτσα και μερέντα. Υπάρχει πάντα μια μεζούρα στην ζωή τους και κάποιος που τους μετράει τις αναλογίες. Οι πελάτες ζητούν μέγεθος γοφών που έχουν έφηβα κορίτσια όχι ενήλικες γυναίκες. Είναι παράλογο. Τα περισσότερα μοντέλα δίνουν μάχη με τις διατροφικές διαταραχές. Κάνουν νηστεία δυο εβδομάδες πριν από μια μεγάλη δουλειά. Η δική μου συμβουλή στα μοντέλα είναι απλή: αν ο ατζέντης σου ζητάει να χάσεις πάνω από τρία κιλά σε μια εβδομάδα, να φεύγεις”.
Ζωή με ανέσεις, αυτό το ψέμα
“Πριν αρχίσεις να βγάζεις χρήματα, κάθε γραφείο θα σε στριμώξει σε ένα διαμέρισμα 3 δωματίων με 8 κοπέλες και ένα μπάνιο. Το φαγητό σε κάθε μεγάλη αγορά (σσ: μητρόπολη μόδας) είναι πια πολύ ακριβό. Ζεις δύσκολα μέχρι να τα καταφέρεις επαγγελματικά και να βγάλεις τα απαραίτητα χρήματα για να ψάξεις μια πιο άνετη διαμονή. Το κάθε γραφείο στο ξεκίνημα σου πληρώνει μεν τη διαμονή και το εισιτήριο σου ωστόσο αυτά τα επιστρέφεις στο γραφείο όταν κλείσεις τη δουλειά. Ξεκινάς με μείον το ταμείο (κάποια γραφεία για να βγάλουν χρήματα θα χρεώσουν 1000€ το μήνα τη διαμονή για ένα κρεβάτι κάπου που η πραγματική τιμή είναι 200€). Το modelling είναι μια επιχείρηση που έχει το δικό σου όνομα, Anna, Maria, Giselle. Με έσοδα και έξοδα”.
Μην πιστεύεις στις φωτογραφίες
”Όσο περισσότερη επιτυχία θα έχεις ως μοντέλο, τόσο πιο πολυ θα χάνεις την φυσική ομορφιά σου. Πολλές διάσημες γυναίκες στο modelling έχουν ταλαιπωρημένη επιδερμίδα και φθαρμένα μαλλιά. Από το τράβηγμα για το χτένισμα στις Εβδομάδες Μόδας και στις φωτογραφίσεις. Καθημερινά τις αγγίζουν 20 άτομα από το ένα show στο άλλο για να τις βάψουν. Δεν τρέφονται σωστά, με κανονικά γεύματα, δεν είναι κοντά με την οικογένεια και τους αγαπημένους τους γιατί ταξιδεύουν συνεχώς. Νιώθουν μοναξιά. Αυτό είναι το τίμημα”.
Η ταρίφα των 10.000€ ήταν ένα παραμύθι
“Οι πιο διάσημοι οίκοι συνήθως δίνουν αμοιβή 2500€. Επειδή έχουν prestige και όνομα. Αν κάνεις όμως ένα διάσημο εμπορικό brand θα βγάλεις καλά χρήματα. Όσο πιο μεγάλος είναι ο οίκος που σε κλείνει, τόσο λιγότερη θα είναι η αμοιβή σου σε σχέση με ένα πιο εμπορικό όνομα. Η ταρίφα των 10.000€ δεν υπήρχε ποτέ”.
Τα νέα κορίτσια δεν ξέρουν τι σημαίνει Vogue
”Καμία σχεδόν διευθύντρια περιοδικού δεν επιλέγει πλέον τα ρούχα του εξωφύλλου. Αυτοί που πληρώνουν τις διαφημίσεις αποφασίζουν. Αν η Chanel έχει πληρώσει εκατομμύρια για διαφημιστικές καταχωρήσεις, τότε το εξώφυλλο θα φοράει Chanel και μοντέλο στο εξώφυλλο θα είναι η εκάστοτε νέα μούσα του οίκου. Τα περιοδικά μόδας επιβιώνουν απλά. Δεν είναι πλέον οι πλατφόρμες που έδιναν μεγάλο βήμα σε μοντέλα και δημιουργούς. Τα νέα κορίτσια που μπαίνουν σήμερα στο χώρο, ευάλωτα έφηβα κορίτσια 16 ετών, δεν διαβάζουν Vogue. Μιλάμε για νέα εποχή. Το Instagram και το TikTok είναι η πλατφόρμα που προτιμούν σχεδόν όλοι οι νέοι και -δυστυχώς- οι πελάτες οφείλουν να ακολουθούν το ρεύμα”.
Κρίση στο χώρο της μόδας
“Έχουν ανοίξει τόσα πρακτορεία πλέον με αποτέλεσμα να πέφτουν οι τιμές και υπάρχουν γραφεία που θα πάρουν τον οποιοδήποτε για να τον κάνουν μοντέλο. Μοντέλα καινούργια μπορείς να βρεις, οι πελάτες είναι μετρημένοι στα χέρια. Υπάρχει κορεσμός. Και φυσικά οι πελάτες το εκμεταλλεύονται και ξέρουν ότι τους έχουμε ανάγκη. Στην Αθήνα υπάρχουν πολλά γραφεία για μια τόσο μικρή αγορά”.
Η κατάθλιψη
“Μια σεζόν μπορεί να είσαι το πιο περιζήτητο μοντέλο και την επόμενη να μην σε κλείσει κανείς. Αυτό σε διαλύει πραγματικά ψυχικά. Στην Αμερική που πηγαίνουν για δουλειές ένας καφές κοστίζει 6€-9€. Και πρέπει να μείνουν τουλάχιστον 3 μήνες για να τις μάθει ο κόσμος. Αυτό είναι εξουθενωτικό. Τα πληρώνουν από την τσέπη τους τα έξοδα. Και στην ομορφιά υπάρχει ρατσισμός. Πολλοι δεν μπορούν να δεχτούν ότι μπορείς να βγάζεις λεφτά και να έχεις μια συναρπαστική ζωή επειδή είσαι όμορφη. Αλλά και για τα κορίτσια αυτό επιδρά πολλές φορές αρνητικά στην πορεία της ζωή τους, Όταν βλέπουν πόσο εύκολα τους ανοίγονται οι πόρτες. Έτσι κάποιες βασίζονται σε αυτό γιατί νομίζουν πως θα κρατήσει πολύ και γίνοται αλαζονικές. Κάτι που τους γυρίζει boomerang”
Η Βίκυ Καγιά και το ελληνικό GNTM
“Δεν μπορούμε να κατηγορούμε την Βίκυ Καγιά. Έχουν δει όλοι οι συμμετέχοντες τα επεισόδια και ξέρουν που δηλώνουν συμμετοχή. Αυτοί αποφάσισαν να εκτεθούν. Αν ένα μοντέλο έχει κακό χαρακτήρα και τον δείχνει, δεν φταίει το STAR. Δεν είναι πρακτορείο μοντέλων ένα κανάλι. Όταν συνεργάστηκα εγώ με το GNTM δεν μπορώ να πω ότι μπόρεσα να στείλω τις κοπέλες στο Λονδίνο και το Παρίσι. Ήταν όμορφες κοπέλες αλλά όχι κάτι που θα εντυπωσίαζε τη διεθνή αγορά. Και δεν διέφεραν από αυτό που ήδη υπάρχει. Το GNTM κάνει μια επιλογή από τα υποψήφια μοντέλα που δήλωσαν συμμετοχή. Αυτές πήγαν, αυτές πήραν”.
Δεν είμαστε όλοι μοντέλα
“Ακόμα κι αν δηλώσεις για plus size πρέπει να είσαι ένα plus size μοντέλο γυμνασμένο και με φωτογένεια. Και το ίδιο ισχύει για τα petite μοντέλα. Δεν έχει σημασία αν εσύ βλέπεις τον εαυτό σου όμορφο. Ο πελάτης έχει σημασία τι ψάχνει”.
Το Instagram
”Φτάνει πια με τα stories. Όσο λιγότερο επιτυχημένος είσαι, τόσο κραυγάζεις για τα δήθεν επιτεύγματά σου. Δεν νοιάζει κανέναν η σαλάτα σου στο αεροπλάνο. Και μην χρησιμοποιείτε φίλτρα. Δεν αρέσουν σε κανέναν πελάτη”.
Συμβουλές για μελλοντικά μοντέλα
“Καμία δουλειά δεν αξίζει να θυσιάσεις την ψυχική και σωματική σου υγεία. Δυο κιλά μπορείς να χάσεις. Μην χάνεις παραπάνω κιλά γιατί υπάρχει κίνδυνος να σου γίνει εμμονή. Πρέπει να θυμούνται τα μοντέλα ότι οι κολακείες είναι παροδικές. Σήμερα τις ακούν εκείνες, αύριο θα είναι άλλος ο αποδέκτης. Όσο πιο χαμηλών τόνων και προσγειωμένος είναι κανείς, τόσο καλύτερα. Συνήθως οι κόλακες χρήζουν προσοχής. Η επιφυλακτικότητα είναι προσόν. Δεν χρειάζεται να λιώνει στα γυμναστήρια. Κανείς δεν κλείνει δουλειές επειδή έχει απλά ωραίους κοιλιακούς. Η μόδα είναι τα ρούχα όχι το γυμνό και το ημίγυμνο. Ειλικρινά απορώ γιατί πρέπει όλοι να γδύνονται. Να επιλέγεις κάποιον που θα σε καθοδηγήσει σε αυτή τη δουλειά και θα σε μανατζάρει με ανθρωπιά. Τα μοντέλα ξεκινούν νέα χωρίς μεγάλη εμπειρία ζωής”.
