Το καλοκαίρι συναντήθηκα με ένα φίλο, που κάπως τα φέρνει η ζωή, και ενώ μένουμε και οι δυο στην Αθήνα, κάπως τα φέρνει αυτή η πόλη, και τα λέμε πάντα μα πάντα στο νησί. Στην ίδια παραλία. Τον είχα αφήσει, λοιπόν, ενθουσιασμένο με τη δουλειά του, να δηλώνει ερωτευμένος με τον ρόλο του και πραγματικά ευγνώμων στην εταιρία του. «Ξέρω ακούγομαι σαν αυτούς τους ψευτογιάπηδες που κοροϊδεύω», μου έλεγε. Έναν χρόνο μετά, στην ίδια παραλία, μου μιλούσε για τον πανικό που πλέον του προκαλεί η δουλειά του. Δεν είχε αλλάξει εταιρεία, δεν είχε απολυθεί, ουσιαστικά πιεζόταν να παραιτηθεί με τους πιο ανεπαίσθητους αλλά οδυνηρούς για κάθε επαγγελματικό εγωισμό τρόπους. Αντί να γίνει εκείνος manager, όπως ήταν το πιο λογικό και σχεδόν συμφωνημένο μετά από τόσα χρόνια πίστης και καλής απόδοσης στην εταιρία, «μου έφεραν μια άκυρη πάνω από το κεφάλι μου. Ένα βύσμα, το οποίο όχι μόνο δεν ξέρει τη δουλειά, αλλά μπλοκάρει τη δική μου». Οι αρμοδιότητές τους έχασαν τη σημαντικότητά τους, “ξαφνικά κάνω τη λάντζα”, ωρυόταν. “Πράγματα που έκανα τρία χρόνια πριν”. Ήξερε πως αυτό που ήθελαν ήταν να παραιτηθεί και μιλούσε ήδη με άλλες εταιρίες που του είχαν κάνει κάποιες προσφορές. Ενώ είχε τα βήματά του καλυμμένα, ήταν οργισμένος. Δ., αν διαβάζεις αυτό το κείμενο, μπορείς να μας περιγράψεις καλύτερα από όλους τι διάολο είναι αυτή η σιωπηλή απόλυση. 

Ένα βήμα πριν ή μετά το quiet quitting;

Το quiet quitting πρακτικά έδωσε όνομα στην αντίδραση των Millennials στην hustle culture. Σαν να συνειδητοποίησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη ματαιότητα του να κυνηγάς την ανέλιξη -μια χίμαιρα για πολλούς- σε corporate περιβάλλοντα, όπου οι τίτλοι αλλάζουν λιγότερο συχνά και από τα σεμεδάκια των boomers πάνω στις τηλεοράσεις. Όσοι παραιτούνται σιωπηλά, στην ουσία μας είπαν πως δεν παραιτούνται ουσιαστικά, απλώς τηρούν κατά γράμμα όλα όσα υπέγραψαν στη σύμβασή τους. Την ώρα που φτάνουν στο γραφείο, αλλά κυρίως την ώρα που φεύγουν από αυτά, τα καθημερινά tasks τους, χωρίς πολλά περιθώρια για αύξηση αυτής της λίστας; Θες να πούμε το μίζερο «κάνουν τη δουλίτσα τους και φεύγουν»; Όχι. Προτιμάμε να πούμε πως δεν παριστάνουν πως η εργασιακή κουλτούρα και ζωή θυμίζει αμερικανικό b-movie και πως το πάθος τους για ό,τι κάνουν προχωρά αγκαζέ με τις απολαβές τους. 

Όσο ο κόσμος συγκλονίζεται από μια γενιά overqualified εργαζομένων που βάζουν ένα όριο στην κατανάλωση ενός παραμυθιού που τουλάχιστον εξαργυρώθηκε για τη γενιά των γονιών της, και έμεινε ακριβώς εκεί, το TikTok θυμίζει στους χρήστες του πως δεν είναι μόνο οι εργαζόμενοι που γίνονται τοξικοί trendsetters στα εργασιακά, αλλά και οι εργοδότες. Πρακτικά, όσο ξοδεύουμε λέξεις για το quiet quitting, το quiet firing δίνει και παίρνει. Και δεν πρόκειται για τάση, αλλά για δομικό συστατικό του status quo στα εργασιακά. 

Στο TikTok, ειδικοί και wannabe ειδικοί στα θέματα εργασιακής κουλτούρας, έχουν φτάσει το hashtag “quiet firing” να μετρά 10.000.000 views. Στα περισσότερα βίντεο δίνονται πληροφορίες για το πώς να καταλάβεις αν ο εργοδότης σου σού κάνει quiet firing, γεγονός που μάς σώζει από την ανάγκη να το ορίσουμε. Πρόκειται για έναν έμμεσο τρόπο απόλυσης, που βασίζεται στα όριά σου και στην καταπάτησή τους. Με τρόπο τέτοιο, που αργά ή γρήγορα οδηγεί στην παραίτησή σου. Τα σημάδια της σιωπηλής απόλυσης ενδέχεται να σου είναι γνώριμα: η συμπεριφορά του εργοδότη σου απέναντί σου έχει αλλάξει, προς το χειρότερο. Τα projects σου αλλάζουν, το ίδιο και οι αρμοδιότητές σου. Φεύγουν από τα χέρια σου χωρίς πραγματικό λόγο ή έρχονται τόσο μαζικά σε εσένα, που δεν σου φτάνει το οχτάωρο. Υποτιμητικές συμπεριφορές συναδέλφων απέναντί σου δεν ελέγχονται, νιώθεις πρακτικά εντελώς ανυπεράσπιστος. Και μη γελιόμαστε. Όχι, δεν είσαι παιδάκι, να σε υπερασπίζονται, αλλά κομμάτι των managerial ρόλων είναι να τηρούνται όρια και υποτυπώδεις κανόνες συμπεριφοράς, όπως ο σεβασμός. 

Αν σου έχουν συμβεί όλα αυτά, πιθανότατα ξέρεις και ποιο είναι το αποτέλεσμα: παραιτείσαι, όταν νιώσεις ότι έχεις υπερβεί κατά πολύ το απόθεμα υπομονής που είχες, αλλά και τον αυτοσεβασμό σου. Οι επιπτώσεις της σιωπηλής απόλυσης είναι εύκολα αντιληπτές, τόσο οι οικονομικές όσο και οι ψυχολογικές. Βρίσκεσαι οικονομικά ξεκρέμαστος, η εταιρεία έχει γλιτώσει την αποζημίωση μιας και παραιτήθηκες, βγάζοντάς τους από τη δύσκολη θέση να σε απολύσουν. Παράλληλα, νιώθεις ανασφάλεια και ένα ασαφές αίσθημα αδικίας και απόρριψης. Στην εργασία μας περνάμε οχτώ ώρες της ζωής μας καθημερινά. Προφανώς δεν είναι μόνο οικονομικές οι παρτίδες μας μαζί της. Τόσο οι διαπροσωπικές μας σχέσεις στον χώρο εργασίας, όσο και ένα γενικότερο αίσθημα σιγουριάς -σχεδόν ταυτοτικό- πάει περίπατο. 

Το ”quiet firing” είναι γνωστό στους νομικούς ως «εποικοδομητική απόλυση»

«Η σιωπηρή απόλυση σηματοδοτεί τη μείωση της σημαντικότητας ενός εργαζομένου. Οι εταιρείες πάντα είχαν λεπτούς τρόπους για να ωθούν τους υπαλλήλους εκτός επιχείρησης. Οι τακτικές περιλαμβάνουν τον παραγκωνισμό τους με την περικοπή ευθυνών ή την άρνηση προαγωγών και αυξήσεων ώστε να δυσαρεστηθεί κάποιος αρκετά ώστε να φύγει – αυτό που τα νομικά τμήματα αποκαλούν «εποικοδομητική απαλλαγή» και εμείς οι υπόλοιποι γνωρίζουμε ως «εξοβελισμός απ’ τη διοίκηση», διαβάζω στο ot.gr, ενώ, ο Νόμος Περί Ομαδικών Απολύσεων ορίζει πως ένας εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωσης στην περίπτωση που καταγγέλλει τη σύμβαση εργασίας του, λόγω συμπεριφοράς του εργοδότη προς αυτόν (εποικοδομητική απόλυση).

Αν αυτό δεν είναι απόδειξη μιας πάγιας τακτικής, όχι από κακομαθημένους τεμπέληδες 30άρηδες, τότε τι είναι; 

@jareenimam Quiet firing takes many forms, know your value @jareenimam #quietfiring #quietquittingyourjob #getthatraise #workculturematters #gettingpromoted ♬ Blue Blood – Heinz Kiessling & Various Artists