Είναι αδικαιολόγητη αυτή η νεοφυής αυτοπεποίθηση των σκηνοθετών που επεμβαίνουν τόσο αυτάρεσκα στις τραγωδίες που ανεβάζουν αρχικά στην Επίδαυρο και στη συνέχεια σε θεατράκια ακατάλληλα για το μεγαλόπνοο όραμά τους; Ή μήπως πρέπει κάπως να εκσυγχρονιστεί μια τραγωδία και να προσελκύσει ένα κοινό που βλέπει Καλό Μεσημεράκι; Πολλά ερωτήματα μου γεννήθηκαν μετά την παράσταση “Ελένη” που είδα την Παρασκευή στο Θέατρο Βράχων και δεν έχω καταφέρει ακόμη να βρω την σωστή απάντηση. Πόσους νεωτερισμούς αντέχει μια τραγωδία πριν θυμίσει επιθεώρηση; Ας βγει κάποιος υπεύθυνα να μας πει.Δεν έχω καταλήξει αν είναι εξωφρενικά λάθος να βάζεις έναν χορό τραγωδίας του Ευριπίδη να χορεύει τσιφτετέλι. Γιατί; Γιατί πέρασα καλά ως θεατής. Γιατί μπορεί να χρειάζεται έναν ειρωνικό κλείσιμο ματιού. Γιατί στον μεταπανδημικό κόσμο μας ένα ανάλαφρο δίωρο μακριά από στοχασμούς, σοβαροφάνεια και υπεραναλύσεις λειτουργεί ως βάλσαμο. Γιατί ο σκηνοθέτης της ο Βασίλης Παπαβασιλείου είναι ένας δάσκαλος κι ένας αναστοχαστής.
Η “Ελένη” του ΚΘΒΕ είναι μια εμπορική επιτυχία. Το Θέατρο Βράχων ήταν ασφυκτικά γεμάτο. Η μετάαφραση του Παντελή Μπουκάλα είναι εξαιρετική. Η σκηνοθεσία του Βασίλη Παπαβασιλείου σνομπάρει την βαρεμάρα αλλά φλερτάρει και με την Μήδεια του Μποστ. Γιατί πιστεύει ότι το έργο είναι μια κωμικοτραγωδία. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Ευριπίδης παρουσιάζει τον Τρωικό Πόλεμο σαν μια σφαγή χάριν ενός «ειδώλου» και όχι μιας πραγματικής γυναίκας. Η Ελένη στην τραγωδία του Ευριπίδη βρίσκεται από χρόνια στην Αίγυπτο, στο παλάτι του Πρωτέα, μετά το θάνατο του οποίου ο διάδοχος και γιος του Θεοκλύμενος, επιμένει παρά την άρνησή της να την παντρευτεί. Η ίδια εξιστορεί την καταγωγή της λέγοντας ότι είναι κόρη του Τυνδάρεω και της Λήδας, χωρίς όμως να αποκλείει και την περίπτωση να είναι κόρη του Δία, ο οποίος φημολογείται ότι πλησίασε ερωτικά τη μητέρα της υπό τη μορφή κύκνου. Οι συμφορές της λοιπόν αρχίζουν από τη νίκη της Αφροδίτης κατά την κρίσιν περί κάλλους», όταν η θεά αυτή για να εξασφαλίσει την εκλογή της από τον Πάρη, υποσχέθηκε ως ανταμοιβή του τον γάμο του με την Ελένη.
Διαβάζουμε στο σκηνοθετικό σημείωμα ότι όλοι οι πόλεμοι χρειάζονται τον εξωραϊσμό ενός προσχήματος για να πυροδοτηθούν. Είτε το επίδικο αντικείμενο λέγεται Τροία, είτε Σικελία, η κατακτητική μηχανή χρειάζεται πάντα «ένα πουκάμισο αδειανό», «μιαν Ελένη» για να πάρει μπρος, ένα όνομα που βαφτίζεται κίνητρο. Τα αποτελέσματα είναι αναπόφευκτα κωμικοτραγικά. Και έτσι ο σκηνοθέτης αποφάσισε να δείξει μια δυσανεξία στο αναμενόμενο και να φλερτάρει με την υπερβολή. Να δώσει ένα μικρόφωνο στην Ελένη και να της πει να το ζήσει ως πρώτο όνομα στην Πύλη Αξιού με λαμέ και μπαλέτα.
Αν παρουσιάσεις κάτι καινοτόμο σωστά τεκμηριωμένο, έχεις κερδίσει το στοίχημα και το κοινό. Πιστεύω ότι –αν εξαιρέσεις την εμφάνιση των Διόσκουρων ως αστροναυτών και την εμφάνιση του Μενέλαου με σώβρακο παπουδίστικο που θύμιζαν γαλλική φάρσα και όχι τραγωδία- μέχρι και για το τσιφτετέλι a la manière de Πάολα με έπεισε στο Bar Cairo, δεν είμαι και ο Lesky να γράψω διατριβή.
Η “Ελένη” του ΚΘΒΕ με την Έμιλυ Κολιανδρή στο ομώνυμο ρόλο και έναν 25μελή θίασο εξαιρετικών ηθοποιών είναι υπερπαραγωγή. Αντιλαμβάνεσαι ότι η Κολιανδρή έχει ιδρώσει τη φανέλα στις πρόβες μαζί με όλες τις ηθοποιούς του χορού. Είναι καταπληκτικές. Ο Θέμης Πάνου μέχρι και selfie έβγαλε στο ρόλο του Μενέλαου και δεν υπάρχει άνθρωπος που ξέρει την πορεία του και μπορεί να αμφισβητήσει το ταλέντο του και τον τρόπο που ερμηνεύει κάθε ρόλο.
Η Αγορίτσα Οικονόμου είναι ένας λόγος να δεις αυτό το ανέβασμα, είναι μαγική και μαγευτική ως Θεόνοη. Είναι fashion icon (NAI, αξίζει κάποιο βραβείο ο άνθρωπος που έφτιαξε τα κοστούμια της παράστασης, ο Άγγελος Μέντης δηλαδή που χωρίς τη συνδρομή του θα μιλούσαμε για άλλη παράσταση). Μπορείς να την χαρακτηρίσεις μιούζικαλ, καμπαρέ, επιθεώρηση, αλλά δεν μπορείς να μην παραδεχτείς ότι όλοι οι ερμηνευτές έδωσαν τον καλύτερο τούς εαυτό και πώς ο σκηνοθέτης δεν έκανε ένα ιβεντάκι για να συζητηθεί αλλά όντως δίδαξε την τραγωδία. Χειροκρότησα με την καρδιά μου και τον Γιώργο Καύκα (Θεοκλύμενος) και την Έφη Σταμούλη που έδωσε ρέστα ως Γερόντισσα. 110 απολαυστικά λεπτά.
Να πάτε στην τελευταία παράσταση. Η Ελένη μετά την εξαιρετικά επιτυχημένη περιοδεία σε Ελλάδα και Κύπρο και την ενθουσιώδη ανταπόκριση του κοινού στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου ολοκληρώνει το ταξίδι της στην Ελευσίνα, με μια τελευταία παράσταση. Η «Ελένη» θα παρουσιαστεί στο Παλαιό Ελαιουργείο, στην Παραλία Ελευσίνας την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου, στις 20.30.
Info: Συντελεστές: Μετάφραση: Παντελής Μπουκάλας, Σκηνοθεσία: Βασίλης Παπαβασιλείου, Συνεργάτης σκηνοθέτης-Δραματουργία: Νικολέτα Φιλόσογλου, Σκηνικά- Κοστούμια: Άγγελος Μέντης, Μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου, Χορογραφία: Δημήτρης Σωτηρίου, Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος, Ενορχήστρωση – Μουσική διδασκαλία: Γιώργος Δούσος, Moυσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου, Βοηθός σκηνοθέτη: Άννα- Μαρία Ιακώβου, Βοηθός σκηνογράφου -ενδυματολόγου: Έλλη Ναλμπάντη, Βοηθός χορογράφου: Σοφία Παπανικάνδρου, Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη
Παίζουν: Έμιλυ Κολιανδρή (Ελένη), Θέμης Πάνου (Μενέλαος), Αγορίτσα Οικονόμου (Θεονόη), Γιώργος Καύκας (Θεοκλύμενος), Έφη Σταμούλη (Γερόντισσα), Δημήτρης Κολοβός (Αγγελιοφόρος Α’), Άγγελος Μπούρας (Αγγελιοφόρος Β’), Δημήτρης Μορφακίδης (Τεύκρος), Χρήστος Μαστρογιαννίδης (Θεράπων), Νικόλας Μαραγκόπουλος, Ορέστης Παλιαδέλης (Διόσκουροι)
Χορός: Νεφέλη Ανθοπούλου, Σταυρούλα Αραμπατζόγλου, Λουκία Βασιλείου, Μομώ Βλάχου, Ελένη Γιαννούση, Ηλέκτρα Γωνιάδου, Νατάσα Δαλιάκα, Χρύσα Ζαφειριάδου, Σοφία Καλεμκερίδου, Αίγλη Κατσίκη, Άννα Κυριακίδου, Κατερίνα Πλεξίδα, Μαριάννα Πουρέγκα, Φωτεινή Τιμοθέου, Χρύσα Τουμανίδου
Μουσικοί επί σκηνής: Γιώργος Δούσος (φλάουτο, κλαρίνο, σαξόφωνο, καβάλ), Δάνης Κουμαρτζής (κοντραμπάσο), Θωμάς Κωστούλας (κρουστά), Παύλος Μέτσιος (τρομπέτα, ηλεκτρική κιθάρα), Χάρης Παπαθανασίου (βιολί), Μανώλης Σταματιάδης (πιάνο, ακορντεόν)
