Ορισμένες συζητήσεις έχουν κλείσει για την κοινωνία -και καλώς έχουν κλείσει. Οφείλουμε στους εαυτούς μας, αλλά και στις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς, να είμαστε πάντα σε επαγρύπνηση ώστε να μην επιτρέψουμε να ξανανοίξουν, όσο και αν επιμένουν κάποιοι να «ανακαλύπτουν» ζητήματα σε εκκρεμότητα και να επιμένουν να αναθεωρούν κεκτημένα θέτοντας τις κοινωνίες μας σε οπισθοδρομική τροχιά.

Τελευταία και πιο πρόσφατη υπενθύμιση, η συζήτηση σχετικά με τις αμβλώσεις και το δικαίωμα των γυναικών να μπορούν να επιλέγουν ελεύθερα εάν επιθυμούν ή όχι τη συνέχιση μιας κύησης. Από την πολιτεία του Τέξας στις ΗΠΑ ως και την Πολωνία, τη Ρουμανία και την Ισπανία στην Ευρώπη, το ζήτημα της άμβλωσης έχει πολιτικοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που πλέον οι ολοένα αυξανόμενοι περιορισμοί, ή ακόμη και η καθολική απαγόρευσή της, έκαναν την εμφάνισή τους σε φαινομενικά κοινωνικά προοδευτικές κοινωνίες.

Και έρχεται σε λίγες μέρες «Το Γεγονός», η ταινία της Οντρέ Ντιγουάν η οποία περιγράφει την ιστορία του παράτολμου αγώνα μιας νεαρής γυναίκας να ορίσει τη ζωή της και να κατακτήσει το δικαίωμα να κάνει έκτρωση. Ξέρεις για πότε μιλάμε; Για τη Γαλλία του 1963. Για τη Γαλλία πριν τον Μάη. Για τον κόσμο πριν το πρώτο φεμινιστικό κύμα. Εκεί ονειρεύονται να μας γυρίσουν, 6 δεκαετίες πίσω.

Όσοι είχαν την τύχη να την παρακολουθήσουν στην έναρξη του Φεστιβάλ Θες/νίκης αντιλαμβάνονται την τόλμη της ταινίας που συγκλόνισε τους πάντες και την ανέδειξαν σαν μία από τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες των τελευταίων χρόνων, κάτι που αποδείχθηκε και από την πληθώρα διακρίσεων που έχει συγκεντρώσει: Με κορυφαίο τον ΧΡΥΣΟ λέοντα καλυτερης ταινίας στο τελευταίο φεστιβάλ Βενετίας και το βραβείο κριτικών FIPRESCI, αλλά και τα βραβεία για την Καλύτερη Ταινία και Γυναικεία Ερμηνεία στα Lumieres (τα βραβεία της Ένωσης Ξένων Ανταποκριτών της Γαλλίας).

Η Αν (Αναμαρία Βαρτολομέι) είναι μια νέα, έξυπνη, πολλά υποσχόμενη φοιτήτρια που βλέπει τις πανεπιστημιακές σπουδές της σαν τη μόνη διέξοδο από την εργατική τάξη στην οποία γεννήθηκε. Όταν, όμως, συνειδητοποιήσει ότι έχει μείνει έγκυος, τα όνειρά της μοιάζουν καταδικασμένα – εκτός και αν καταφέρει να τερματίσει την εγκυμοσύνη της, κάτι που όμως είναι ακόμη παράνομο και κοινωνικά κατακριτέο εκείνη την εποχή.

Καθώς οι εβδομάδες περνούν, με την εξεταστική να πλησιάζει και την κοιλιά της να φουσκώνει, η Αν αποφασίζει να αναλάβει δράση και να αψηφήσει τον νόμο, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να λάβει ολοένα πιο δραστικά μέτρα.  Κανείς δεν της τείνει χέρι βοηθείας και θα πρέπει να έρθει αντιμέτωπη με τη ντροπή και τον πόνο, ακόμη κι όταν πρέπει να ρισκάρει την ίδια της τη ζωή…

Το «Γεγονός» είναι βασισμένο στο ομότιτλο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Ανί Ερνό, το οποίο έχει επαινεθεί διεθνώς για την ειλικρίνεια, την αυθεντικότητα του μέσα από μια λεπτομερή μα ταυτόχρονα αποσπασματική αφήγηση. Πρόκειται για την ιστορία ενός τραύματος, ενός τραύματος που η ηρωίδα δεν ξεπέρασε ποτέ. Η ταινία της Ντιγουάν ωστόσο  αποφεύγει τους εύκολους μελοδραματισμούς ούτε βρίσκει καταφύγιο σε βολικά στερεότυπα. «Οι πρώτες μου σκέψεις ήταν για το σώμα της νέας αυτής γυναίκας, τι αναγκάστηκε να υπομείνει από τη στιγμή που έμαθε ότι είναι έγκυος. Και το δίλημμα με το οποίο βρέθηκε αντιμέτωπη. Να ρισκάρει τη ζωή της κάνοντας έκτρωση ή να θυσιάσει το μέλλον της γεννώντας το μωρό; Σώμα ή μυαλό;» εξηγεί η σκηνοθέτρια και αναλύει στη συνέχεια πώς προσέγγισε κινηματογραφικά το πρωτογενές υλικό: «Δε θα ήθελα να βρεθώ μπροστά σε ένα τέτοιο δίλημμα. Αυτά τα ερωτήματα τίθενται στο αρχικό κείμενο, όμως εγώ θέλησα να τα μεταφράσω σε εικόνες: μια σωματική διαδικασία που θα με άφηνε να μετατρέψω την αφήγηση σε μια βιωματική εμπειρία. Ένα ταξίδι το οποίο ελπίζω ότι είναι πέρα από τους περιορισμούς της χρονικής περιόδου ή του φύλου».

Από την πλευρά της, η Ερνό έχει δηλώσει πως «αυτά που μου συνέβησαν εκείνους τους τρεις μήνες το 1964 ήταν η «απόλυτη εμπειρία» της χρονικής στιγμής και των ηθών της, όπως τα βίωσε το σώμα μου… Η απαγόρευση της έκτρωσης και έπειτα η νέα νομοθεσία. Και αυτό έχει συλλάβει τόσο εύστοχα η Οντρέ στην ταινία της».

«Το Γεγονός» θα μπορούσε να σταθεί σε οποιαδήποτε εποχή. Η χρονική συγκυρία με όλη την προσπάθεια αναθεώρησης του δικαιώματος των γυναικών στην αυτοδιάθεση του σώματός τους, την καθιστά επείγουσα, αλλά η αξία του ίδιου του φιλμ υπερβαίνει την όποια επικαιρότητα. Διότι η αξία του φιλμ οφείλεται σε αυτή ακριβώς τη μάχη της πρωταγωνίστριας ενάντια στον χρόνο, τους γύρω της, το ίδιο της το σώμα. Η αξία της έγκειται σε όλες αυτές τις δυσάρεστες αλήθειες που τολμά να πει για το παρόν αξιοποιώντας μια μια ιστορία από το παρελθόν. Η αξία της έγκειται στο καίριο ερώτημα που θέτει: πρέπει να είναι τόσο βαρύ το τίμημα για την ελευθερία;

2 Ιουνίου στους κινηματογράφους από τη Rosebud.21