Η Άνοιξη στην Αθήνα, φαντάζομαι σε όλες τις πόλεις σε όλη τον κόσμο, είναι υπέροχη. Είναι πιο φωτεινές οι νύχτες, δεν κουβαλάς το βάρος των παλτό και το βάρος γενικότερα γιατί ξέρεις ότι πλησιάζει το θέρος που πάντα είναι συνώνυμο του έρω (-το-) ς. Στο Bios έχει κόσμο. Κάποιοι τουρίστες ήρθαν νωρίτερα και βρέθηκαν με ένα ποτό στο χέρι σε ένα πεζόδρομο. Από που ήρθαν; Η δική τους χώρα ζει;

Γιατί μέσα στο Bios μια χώρα πεθαίνει. Ακούς τον επιθανάτιο ρόγχο της. Παίζεται ένα έργο με το καλύτερο κείμενο που γράφτηκε ποτέ για έναν εφιάλτη. Το έργο «Πεθαίνω σαν χώρα», γραμμένο το 1978 από τον Δημήτρη Δημητριάδη, μας κάνει μάρτυρες μιας χώρας που καταρρέει, σε έναν χρόνο όπου καμιά γυναίκα δεν φέρνει πια παιδί στον κόσμο. Δεν υπάρχει ελπίδα για το αύριο.

«ο ξένος στρατός εισβάλλει μέσα στη χώρα με την διεισδυτική ευθύτητα πολιορκητικού πέους»

Αυτές οι εικόνες δεν απέχουν και πολύ από την πραγματικότητα που ζουν οι γυναίκες στην Ουκρανία. Στο Bios για 70 λεπτά ακούς από τα γεμάτα αθωότητα πρόσωπα νέων παιδιών ένα κείμενο σε ένα σκηνικό λιτό, σχεδόν γυμνό. Δεν υπάρχουν πρωταγωνιστές. Πρωταγωνιστεί το ιστορικό κείμενο, το πολιτικό κείμενο. Γιατί το πεθαίνω σε αυτό το κείμενο, σε κάθε ανέβασμά αυτού του κειμένου, ισοδυναμεί και με την κραυγή «αφήστε με να ζήσω». Είναι ένα κείμενο για την επιβίωση, την παραίτηση, την απόγνωση, την ματαίωση, την φθορά, το γήρας, την τρέλα, τη δυστυχία, την αλληλεγγύη, τη δύναμη να αντέχεις. Είναι ένα κείμενο για τον πόνο. Και στην παράσταση ο Νίκος Τουλιάτος δίνει και ήχο στον πόνο αυτό με τα κρουστά του. Και είναι εκπληκτική η εμπειρία αυτή. Δημιουργεί ήχους με ένα κουπάκι, με ένα κουβά με λίγο νερό.

Είναι ένα στοίχημα πάντα όταν ανεβάζει κανείς ένα μη θεατρικό κείμενο στο θέατρο. Ευτυχώς, στο Bios η σκηνή επιτρέπει να ανέβει μια παράσταση ως δρώμενο. Δεν υπάρχει σύνδεση με μια χρονική στιγμή. Με μια συγκεκριμένη ιστορία. Είναι μια καθολική αλήθεια. Για την παρακμή. Κι ο κάθε θεατής τη νοηματοδοτεί κατά το δοκούν.  Μπορεί να είναι ηθική, μπορεί να είναι αξιακή. Υπάρχει μια στιγμή που οι κατάρες, οι αφορισμοί μιας γυναίκας προς τη χώρα της σου θυμίζουν τις φεμινιστικές πορείες στο Σύνταγμα για τα θύματα από τις γυναικοκτονίες.

… Θα ‘λεγε κανείς πως το αδιέξοδο της χώρας είναι στις ψυχές των κατοίκων της ή πως η ψυχή όλων των κατοίκων της δεν ήταν παρά το δικό της αδιέξοδο…

Το σκηνοθετεί η Αλίκη Στενού, παίζει και στο θίασο μαζί με τους Λίνα Κομνηνού, Συμεών Κωστάκογλου, Δήμητρα Νταντή, και τον Αντώνη Σανιάνο. Είναι ντυμένοι με τα ίδια περίπου ρούχα. Είναι οι αφηγητές. Γιατί ο πρωταγωνιστής ο πραγματικός είναι ο κάθε άνθρωπος. Αυτό σου λένε. Σου περιγράφουν σκληρές εικόνες αλλά δεν τις βλέπεις πάνω στην σκηνή. Δεν σου προκαλούν με συναισθηματικούς εκβιασμούς τη συμπάθεια. Η Αλίκη Στενού κάνει εκπληκτική δουλειά με τα εργαλεία της ως ηθοποιός, το σώμα και τη φωνή. Προφανώς, θα ζήτησε συμβουλές και από τον Μιχαήλ Μαρμαρινό που ξέρει καλά πώς πρέπει να ανέβει αυτό το κείμενο. Συνεργάστηκαν μαζί στους Ιχνευτές στην Επίδαυρο.

Οι πέντε ηθοποιοί της ομάδας KNOT σου λένε ότι η αρρώστια της χώρας είναι αθεράπευτη και πρέπει να πεθάνει για να γεννηθεί μια άλλη. Δεν είναι εύκολη υπόθεση να σκηνοθετείς μια παράσταση θρυλική. Πιθανότατα, θα το επαναλάβουν σε μια πιο ώριμη ηλικία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό όμως που το έκαναν τώρα. Γιατί έχουμε ανάγκη να ακουστεί αυτό το κείμενο. Γιατί η γενιά αυτών των νέων ηθοποιών νιώθει μια απελπισία. Αλλά ποθεί να βγει στο φως, να ζήσει το καλοκαίρι. Όπως και οι τουρίστες στον πεζόδρομο που αμέριμνοι πίνουν ακόμη το ποτό τους και τους συναντάμε βγαίνοντας από την κεντρική σκηνή του Bios. Το “Πεθαίνω σαν Χώρα” είναι ένα ηλεκτροσόκ στην εφησυχασμένη μας συνείδηση. 

Info: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 έως Τρίτη 7 Ιουνίου. Bios,Πειραιώς 84. Πληροφορίες και τηλ. κρατήσεων: 2103425335. Εισιτήρια εδώ.

Φωτογραφίες/Trailer: Κωνσταντίνος Καρδακάρης