Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς είναι η καθημερινότητα των μοναχών στο Άγιο Όρος; Ξέρετε ότι υπάρχει ένα δωμάτιο γεμάτο νεκροκεφαλές που ένας μοναχός τις καθαρίζει (οστεοφυλάκιο, ενίοτε τους μιλάει κιόλας); Ο πατέρας Αβακούμ φουρνίζει τα πιο νόστιμα ψωμιά. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα μπω στο Άγιο Όρος να γνωρίζω τον πατέρα Επιφάφιο και τον πατέρα Λουκιανό μέχρι που μια μέρα στα δημοφιλή του Netflix είδα το γερμανικό ντοκιμαντέρ του 2016.
Και μέσα από τις προσωπικές εξομολογήσεις των μοναχών κατάφερα να δω μια πτυχή του Αγίου Όρους που αγνοούσα γιατί οι άνδρες επισκέπτες του δεν μοιράζονται πολλά με τις γυναίκες. Οι μοναχοί μιλούν για τη μοναξιά τους, την κατάθλιψη, τα προβλήματα της δικής τους καθημερινότητας και μοιράζονται τον τρόπου που τα αντιμετωπίζουν. Και δεν διαφέρει τόσο πολύ από τον τρόπο που διαχειριζόμαστε εμείς τη μοναξιά μας. Μας το λέει ο πατέρας Γαλακτίωνας «πρώτα πρέπει να θεραπεύσουμε τις ψυχές μας και μόνο τότε μπορούμε να βοηθήσουμε τους άλλους».
Στο ντοκιμαντέρ βλέπουμε τον Γέροντα Επιφάνιο τον Μυλοποταμινό (πέθανε στις 11/12/2020), ήταν ο μοναχός που έκανε διάσημη την αγιορείτικη κουζίνα σε όλο τον κόσμο, καλλιεργούσε τα αμπέλια του, παρήγαγε κρασί. Ζούσε στο Άγιο Όρος από το 1973 και η χταποδόσουπα του ήταν ξακουστή. Δεν μαγείρευε ποτέ κρεατικά. Εκτιμούσε τον Λευτέρη Λαζάρου.
Το ντοκιμαντέρ είναι γερμανική παραγωγή, σε σενάριο και σκηνοθεσία των κινηματογραφιστών Πέτερ Μπαρντέλε και Ανδρεάς και σε 95 λεπτά μας δείχνει πώς περνούν το χειμώνα τους οι μοναχοί, την εποχή που οι προσκυνητές δεν τους επισκέπτονται. Την τάση τους, όπως όλων των ανθρώπων, να ανεβαίνουν ψηλά, στις κορυφές των βουνών, για να αποκτήσουν το συναίσθημα της επιτυχίας, ότι έχουν κατακτήσει κάτι. Οι μοναχοί θέλουν να έρθουν πιο κοντά στον δημιουργό τους, εμείς δεν ξέρω τι ψάχνουμε και τραβάμε την ανηφόρα.
Δεν είναι και το πιο εύκολα πράγμα να ζεις στο ‘Αγιο Όρος, έχει κρύο, δεν έχει πολλές ανέσεις, υπηρετείς τις αρχές του μοναχισμού. Αλλά, η ανατολή του ηλίου από την ψηλότερη κορυφή είναι μια καρτ ποστάλ του μυστικισμού. Η μοναστική πολιτεία είναι ένα καταφύγιο. Και το βλέπει αυτό το θεατής του ντοκιμαντέρ. Κουβαλά μια ηρεμία. Κάθε μοναχός καλείται να τηρήσει τρεις όρκους: υπακοής, φτώχειας και αγνότητας. Κάθε μοναχός προετοιμάζεται πνευματικά με προσευχή, διάβασμα και περισυλλογή. Και καθημερινά του ανατίθεται το διακόνημά του. Γιατί μόνο με την εργασία μπορεί να εξαγνιστεί.
Έχω γνωρίσει άθεους επισκέπτες του Αγίου Όρους που παραδέχτηκαν ότι ηρέμησε η ψυχή τους με την εξομολόγηση σε ένα γέροντα του Άθω και την επαφή με την φύση της Χαλκιδικής. Κάτι λέει αυτό.Αυτό το ντοκιμαντέρ είναι μια εμπειρία. Γιατί όλοι θέλουμε να νιώσουμε ευλογημένοι. Όπου κι αν πιστεύει ο καθένας μας.
