Η Νόνα Γκαμπριντασβίλι ζητάει από την πλατφόρμα αποζημίωση για δυσφήμιση. Πρόκεται για ένα ζωντανό θρύλο του σκακιού, η πρώτη γυναίκα που έλαβε τον τίτλο του γκραν μάστερ μεταξύ των ανδρών.
Η υπόθεση έχει ως εξής: Στο τελευταίο επεισόδιο του The Queen’s Gambit , της σειράς με τις περισσότερες προβολές του Netflix για το 2020, η σκακίστρια Beth Harmon συμμετέχει σε ένα τουρνουά στη Μόσχα, η μόνη γυναίκα που διαγωνίζεται. Η εκφωνήτρια εκτός οθόνης κάνει μια δολοφονία χαρακτήρα: «Το μόνο ασυνήθιστο πράγμα γι ‘αυτήν, πραγματικά, είναι το φύλο της, και ακόμη και αυτό δεν είναι μοναδικό στη Ρωσία». Στη συνέχεια, ο εκφωνητής θυμάται μια άλλη γυναίκα σκακίστρια: «Υπάρχει η Nona Gaprindashvili, αλλά είναι η γυναίκα παγκόσμια πρωταθλήτρια και δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ άνδρες».
Η Beth Harmon, όπως και οι αγώνες της στον αποκλειστικά ανδρικό σκακιστικό κόσμο στα τέλη της δεκαετίας του 1960, είναι μια φανταστική ηρωίδα. Σε αντίθεση με τη Νόνα Γκαμπριντασβίλι. Είναι 80 ετών, ζει στην Τιφλίδα. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα σκακίστρια που πήρε τον τίτλο του γκραν μάστερ μεταξύ των ανδρών. Μέχρι το 1968, όταν κυκλοφόρησε το παραπάνω επεισόδιο, είχε αναμετρηθεί με περισσότερους από 50 κορυφαίους άνδρες σκακιστές.
Όταν η Νόνα Γκαμπριντασβίλι ανακάλυψε ότι οι δημιουργοί της σειράς είχαν παρακάμψει τις πολλές επιτυχίες της, αποφάσισε να τους μηνύσει για 5 εκατομμύρια δολάρια. Η μήνυση ισχυριζόταν ότι το Netflix «έλεγε κατάφωρα και εσκεμμένα ψέματα» για τα επιτεύγματά της «με τον φτηνό και κυνικό σκοπό να ενισχύσει το δράμα». Ένα πράγμα είναι αδιαμφισβήτητο: η Νόνα Γκαμπριντασβίλι έχει τόσα πολλά επιτεύγματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση ενός ολόκληρου spin-off. Υπάρχει μια διάσημη φωτογραφία της να παίζει εναντίον 28 αντιπάλων σκάκι, όλοι άνδρες, στο Ντόρσετ της Αγγλίας. Το έτος είναι 1965. Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, άρχισε να παίζει για τη Γεωργία και εξακολουθεί να παίζει μέχρι σήμερα. Το Παλάτι Σκακιού Τιφλίδας χτίστηκε στην πρωτεύουσα της Γεωργίας προς τιμήν της.
Σεξισμός και ιστορική ανακρίβεια
Το Netflix δεν αναφέρει, και το Δικαστήριο δεν γνωρίζει, υποθέσεις που αποκλείουν αξιώσεις δυσφήμισης για την απεικόνιση πραγματικών προσώπων σε κατά τα άλλα φανταστικά έργα», έγραψε η περιφερειακή δικαστής των ΗΠΑ Βιρτζίνια Έι Φίλιπς, κι ανακοίνωσε πως η μήνυση γίνεται αποδεκτή και θα εκδικαστεί κανονικότατα, αφού η ενάγουσα εξέθεσε με πειστικό τρόπο τα επιχειρήματα που στοιχειοθετούν την δυσφήμιση εις βάρος της. Προσθέτοντας δηλαδή πως τα έργα μυθοπλασίας δεν εξαιρούνται από μηνύσεις για δυσφήμιση, εφόσον πλήττουν υπαρκτά πρόσωπα.
Ο ισχυρισμός ότι η Νόνα Γκαμπριντασβίλι «δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ άντρες» είναι προδήλως ψευδής, καθώς και ότι είναι χονδροειδώς σεξιστής και υποτιμητικός», ανέφερε η καταγγελία για συκοφαντική δυσφήμιση της θρύλου του σκακιού από τον Σεπτέμβριο του 2021 . «Μέχρι το 1968, τη χρονιά κατά την οποία διαδραματίζεται αυτό το επεισόδιο, είχε αγωνιστεί εναντίον τουλάχιστον 59 σκακιστών (28 από αυτούς ταυτόχρονα σε ένα παιχνίδι), συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον δέκα Grandmaster της εποχής, μεταξύ άλλων των Dragolyub Velimirovich, Svetozar Gligoric, Paul. Keres, Bojan Kurajica, Boris Spassky, Viswanathan Anand και Mikhail Tal. Οι τρεις τελευταίοι ήταν επίσης παγκόσμιοι πρωταθλητές κατά τη διάρκεια της καριέρας τους».
Μια μικρή ανακρίβεια ίσως κοστίσει 5 εκατομμύρια στο Netflix
Το Netflix προσπάθησε να υποστηρίξει ότι διαπράχθηκε μια μικρή ανακρίβεια. στην καλύτερη. Υποστήριξαν επίσης ότι η ουσία της σειράς ήταν μια φεμινιστική αφήγηση. «Ο μέσος θεατής θα μπορούσε εύκολα να εκλάβει την ατάκα ως δυσφημιστική για τα επιτεύγματα της ενάγουσας. Μια ατάκα που φέρει το στίγμα της γυναικείας κατωτερότητας, την οποία η μυθοπλαστική Αμερικανίδα Χάρμον μπόρεσε να υπερνικήσει, αλλά η ενάγουσα όχι. Η ατάκα είναι απαξιωτική για επιτεύγματα που καθορίζουν την φήμη της ενάγουσας» ήταν τα λόγια της ίδιας της Φίλιπς.
Οι δικηγόροι του Netflix τόνισαν ακόμη πως σκοπός της επίμαχης ατάκας δεν ήταν να απαξιώσει, αλλά να αναγνωρίσει την προσφορά της ενάγουσας στο άθλημα. “Το Γκαμπί της βασίλισσας” φιλοξενούσε το disclaimer που δηλώνει ότι «οι χαρακτήρες και τα γεγονότα που παρουσιάζονται σε αυτό το πρόγραμμα είναι μυθοπλαστικά. Καμιά παρουσίαση υπαρκτών προσώπων ή γεγονότων δεν είναι ηθελημένη».
Ωστόσο, «Παρά την παρουσία μυθοπλασίας, το Δικαστήριο δεν μπορεί να αγνοήσει ότι η σειρά αναφέρεται σε αληθινά πρόσωπα και γεγονότα και το πιο σημαντικό, προσδιορίζει ένα πραγματικό πρόσωπο, την Ενάγουσα, με το όνομά της, αναφέρεται στην πραγματική της καριέρα και στη συνέχεια δείχνει ηθοποιό που κάθεται στο κοινό που μοιάζει με την Ενάγουσα. Όχι μόνο αυτό κλείνει το χάσμα μεταξύ της συσχέτισης του υποτιθέμενου φανταστικού χαρακτήρα με το πραγματικό πρόσωπο, αλλά ανεξάρτητα από το αν οι θεατές αναγνώρισαν το όνομα την ενάγουσα (όπως πράγματι, ορισμένοι), οι θεατές μπορεί εύλογα να πίστευαν ότι το σχόλιο ήταν μια από αυτές τις ιστορικές λεπτομέρειες που ενσωματώθηκαν στη σειρά», κατέληξε η Φίλιπς.
Μην εκπλαγείτε αν το Netflix τελικά παραιτηθεί από την παρτίδα και συμβιβαστεί.
