Ένα σκίτσο. Ένας γυμνός άνδρας. Μια παραλία ενός νησιού. Το καλοκαίρι. Κι άπειρα σεξιστικά, ρατσιστικά και τρομερά συντηρητικά σχόλια που σε επαναφέρουν στην πραγματικότητα. Όχι, η Ελλάδα δεν είναι ο δικός σου μικρόκοσμος με τους προοδευτικούς συνομήλικους φίλους σου που δεν έχουν πρόβλημα με τις ταυτότητες φύλου, την καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση. Μάλλον είναι μια φενάκη όλο αυτό. Γιατί Ελλάδα είναι να ηδονίζεσαι στη θέα ενός σκιτσαρισμένου γλουτού και να θέλεις να βρίσεις τον καλλιτέχνη, τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και πιθανότητα και το είδωλο σου στον καθρέπτη γιατί κάτι δεν πάει καλά μέσα σου.
Τι συνέβη; Ανεβάζει στις 3 Ιανουαρίου η Στέγη ένα ποστ σχετικά με το πιο πρόσφατο τεύχος του NOMAS Magazine που μας ταξιδεύει στην Ανάφη μέσα από την ξεχωριστή ματιά του διεθνώς αναγνωρισμένου χορογράφου, σκηνοθέτη και περφόρμερ, Δημήτρη Παπαϊωάννου. Τα σκίτσα του Παπαϊωάννου, που έχουν εκδοθεί με την υποστήριξη της Στέγης, μας μεταφέρουν στην καρδιά του καλοκαιριού, αναπαριστάνοντας τη γυμνή ομορφιά του Κυκλαδίτικου νησιού.
Τι ακολούθησε; Σχόλια ότι το σκίτσο με τον κώλο προσβάλλει. Ε ναι, αν δεν σε προσβάλλει ένα σκίτσο με ένα καλογυμνασμένο ανδρικό σώμα, κάτι δεν πάει καλά με σένα. Τα πιο αστεία σχόλια είναι εκείνα που λένε ότι η Στέγη πάει να πλασάρει ως ζωγραφό τον καταξιωμένο χορευτή/χορογράφο. Τον άνθρωπο που έχει τελειώσει την Καλών Τεχνών και υπήρξε αγαπημένος μαθητής του Τσαρούχη. Πριν γράψετε την αποψάρα σας καλό θα ήταν να κάνετε το στοιχειώδες, ενημερωθείτε. Εφόσον έχετε τον χρόνο να σχολιάσετε ένα ποστ μπορείτε να μπείτε στη Wikipedia. Καλό θα σας κάνει, εκεί πχ θα διαβάσετε αυτολεξεί τα εξής: Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στα εργαστήρια του Δημήτρη Μυταρά και της Ρένας Παπασπύρου. Είχε ήδη ξεκινήσει από τα 17 του χρόνια τη ζωγραφική έχοντας μαθητεύσει στο πλευρό του Γιάννη Τσαρούχη, σύντομα όμως εξελίχθηκε σε σκιτσογράφο. Σκίτσα του δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά Βαβέλ, Παραπέντε, Playboy, Max, Ιστός, Πρόσωπα και το φανζίν περιοδικό Κοντροσόλ στο Χάος που δημιούργησε με τον Αλέξη Μπίστικα. Προχωράμε.
Η τρέλα δεν πάει στα βουνά, πάει στους σχολιαστές του Facebook. Ένας κυριούλης αναρωτιέται τι λένε οι Αναφιώτες για το συγκεκριμένο σκίτσο. Προφανώς, δεν ξέρει καν που πέφτει το νησί και δεν έχει βουτήξει ποτέ στο Κλεισίδι και στον Ρούκουνα. Εκεί, θα καταλάβαινε ότι ο καλλιτέχνης απλώς μετέφερε ρεαλιστικά την πραγματικότητα του νησιού. Αλλά να κάτσεις να μαλώσεις για το προφανές; ΕΝΝΟΕΙΤΑΙ. Γιατί αν επιτρέψεις σε αυτούς τους θορυβώδεις τύπους να επιβάλλουν την δική τους αναληθή πραγματικότητα, την εκδοχή που ζέχνει 1950 και πουριτανισμό, κανόνες και επιβολή, καήκαμε. Βαδίζουμε πρόσω ολοταχώς σε επικίνδυνα μονοπάτια.
Το παράδοξο με όλα αυτά τα σχόλια είναι ότι πιθανότατα προέρχονται από ανθρώπους που λατρεύουν την αρχαιότητα, το παρελθόν, αλλά στην ουσία το αγνοούν. Κάποιος με τρόπο πρέπει να τους πει ότι τα αρχαία αγάλματα είναι γυμνά. Και κάτι τελευταίο για το συγκεκριμένο ποστ γιατί το θέμα με τους θιγμένους από ένα τέλειο γλουτό είναι ανεξάντλητο, όποιος έχει πληρώσει εισιτήριο για παράσταση του Δημήτρη Παπαϊωάννου ξέρει ότι το βασικό εργαλείο/ η γλώσσα του για να επικοινωνήσει το μήνυμα του με τους θεατές του είναι το γυμνό σώμα.
Το έχει πει ο καλλιτέχνης, είναι η πρώτη του ύλη, δεν χρειάζεται ούτε σκηνικά, ούτε κοστούμια, ούτε neon pop εγκαταστάσεις, δεν κάνει φωτογράφιση για γυναικείο περιοδικό που δεν αφορά κανέναν, κάνει ΤΕΧΝΗ. Η σωματική αφήγηση δεν είναι κάτι καινούργιο στην τέχνη και δεν ξεκίνησε πρόσφατα. Αλλά, αυτό είναι μάθημα φιλοσοφίας.
Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου πάσχει από αισθητική. Κρίμα που δεν είναι μπορεί να είναι μεταδοτικός φορέας και να μας κολλήσει. Το γυμνό σώμα για εκείνον είναι απαλλαγμένο από την ενοχή της γύμνιας και δεν κουβαλά τον ναρκισσισμό της επίγνωσης του ερωτισμού.
Υπάρχει ένας πίνακας, λέγεται L’Origine du monde (Η προέλευση του κόσμου) του Gustave Courbet και ουσιαστικά είναι σε μια ελαιογραφία όλο το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι ένα ελαφρώς ανοιχτό αιδοίο.Ο τελευταίος του ιδιοκτήτης -πριν καταλήξει στο Musée d’Orsay – ήταν ο ψυχαναλυτής Ζακ Λακάν, αν αυτό σας λέει κάτι. Ξέρετε γιατί οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν το γυμνό; Οι πρώτες απεικονίσεις γυμνού ήταν φόρος τιμής στη γονιμότητα, μια ωδή στην ύπαρξή μας. Αυτό βλέπετε ουσιαστικά και στην διάσημη Αφροδίτη του Μποτιτσέλι.
Ο Παπαϊωάννου φέρει μια ευθύνη ως καλλιτέχνης, τα έργα του πρέπει να είναι καθρέπτης της κοινωνίας μας και να μας υπενθυμίζει ότι το ανθρώπινο σώμα μπορεί να είναι όμορφο, αθώο και σεξουαλικό, ελεύθερο. Γιατί γεννιόμαστε γυμνοί. Τώρα, ως θεατές καλείστε να αναρωτηθείτε γιατί σας προκαλεί συγκεκριμένα συναισθήματα το έργο του. Και η ενδοσκόπηση δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Ξεκινήστε με τον θυμό που είναι ένα παιδιαστικό επιφανειακό συναίσθημα, είναι μια κάποια αρχή.
