Λίγοι χαρακτήρες είναι τόσο αγαπημένοι όσο ο παλιός καλός Άγιος Νικ. Για τους περισσότερους, ο ευχάριστος αυτός τύπος δημιουργεί εικόνες για την παράδοση και την οικογένεια. Όμως, όπως οι περισσότεροι θρύλοι και οι ιστορίες από όλο τον κόσμο, οι ρίζες αυτού του μυθικού χαρακτήρα είναι απίστευτα ψυχεδελικοί. Ο ιπτάμενος τάρανδος και ένας τσουπωτός γέρος που πιέζεται σε μια καμινάδα, πρέπει να το παραδεχτούμε, είναι αρκετά tripping. Πριν εξετάσουμε αυτό το κρυφό παρασκήνιο, ας ξεκινήσουμε με τα όσα μας λένε τα βιβλία ιστορίας.
Αν και ο Άγιος Βασίλης που πιστεύουμε σήμερα μπορεί να είναι ως επί το πλείστον φανταστικός, ένας Έλληνας χριστιανός επίσκοπος του Αγίου Νικολάου του 4ου αιώνα έζησε πραγματικά στη Μύρα, μια πόλη στις ακτές της Μεσογείου που τώρα ανήκει στην Τουρκία. Ήταν γνωστός για τη φιλανθρωπία του, ακολουθώντας την οδηγία του Χριστού «να πουλήσετε αυτό που σας ανήκει και να δώσετε τα χρήματά σας στους φτωχούς». Κάτω από τη ρωμαϊκή κυριαρχία, ο Άγιος Νικόλαος διώχθηκε για τη θρησκεία του, και πέρασε χρόνο στη φυλακή μαζί με άλλους ιερείς πριν πεθάνει στις 6 Δεκεμβρίου 343, τώρα γνωστή και ως η Ημέρα του Αγίου Νικολάου. Στην Ιστορία έμεινε ως προστάτης των παιδιών και έγινε η έμπνευση για την ολλανδική λαϊκή ιστορία του Sinterklaas.
Ο ολλανδικός θρύλος, ο οποίος φορούσε ένα μεγάλο κόκκινο παλτό, ήταν γνωστό ότι καταγράφει τη συμπεριφορά των παιδιών κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους και τους χώριζε σε άτακτα ή καλά. Σύμφωνα με την ολλανδική παράδοση, ζει στην Ισπανία και ταξιδεύει στην Ολλανδία πριν από τα Χριστούγεννα για να τιμωρήσει τους ανυπάκουους ευγενείς και τα παιδιά και να αφήσει διάφορα δώρα σε οικογένειες. Χάρη στους Ολλανδούς μετανάστες του 17ου αιώνα στον Νέο Κόσμο, ο Sinterklaas εξελίχθηκε στον Αμερικανικό Άγιο Βασίλη.
Αλλά ο Άγιος έχει μία ακόμη ιστορία να τον ακολουθεί. Όσοι γνωρίζουν, μπορεί να αναγνωρίσουν τις «ύποπτες» ομοιότητες μεταξύ της εμφάνισης του μανιταριού Amanita muscaria (κόκκινο με άσπρες κουκκίδες) με τo παλτό του Άγιου Βασίλη. Αυτός ο μύκητας ήταν γνωστός τόσο στους θεραπευτές της Σιβηρίας όσο και στους Sami στη Λαπωνία, τη βορειότερη περιοχή της Φινλανδίας που συνορεύει με τη Ρωσία και που, φυσικά, βρίσκεται κοντά στον Βόρειο Πόλο.
Σε μια συνέντευξη του 2010 στο NPR, ο Donald Pfister, καθηγητής συστηματικής βοτανικής στο Χάρβαρντ, δήλωσε ότι οι σαμάνοι και οι τάρανδοι ήταν γνωστό ότι προτιμούν αυτό το ψυχεδελικό μανιτάρι, το οποίο όταν καταναλώνεται μπορεί να δώσει σε κάποιον την αίσθηση ότι πετάει. Ο μυκητολόγος Lawrence Millman υποστηρίζει στο σύντομο ντοκιμαντέρ Santa Is a Psychedelic Mushroom ότι οι αυτόχθονες Σαμάνοι της Λαπωνίας το έτρωγαν για να «ταξιδέψουν» σε άλλους κόσμους και να επαναφέρουν από εκεί την θεραπευτική σοφία τους.
Ο ανθρωπολόγος του Sierra College, John Rush, υποστηρίζει ότι οι σαμάνοι μαζεύουν αυτά τα μανιτάρια κάτω από πεύκα, τα στεγνώνουν και στη συνέχεια τα διανέμουν ως δώρα. Αυτά τα «δώρα» της γνώσης και της θεραπείας, για να το πούμε έτσι, μπορεί να δόθηκαν από τις καμινάδες των σπιτιών, δήλωσε ο Rush στο LiveScience.com το 2012, επειδή οι μπροστινές πόρτες τους ήταν συχνά χιονισμένες. Τα μανιτάρια θεωρούνταν τόσο ιερά που οι σαμάνοι μεταμφιέζονταν σε αυτά, σε κόκκινο και λευκό, για να τα παραδώσουν πριν αναχωρήσουν με έλκηθρα τους. Εκείνοι που λάμβαναν τα μανιτάρια στο χειμερινό ηλιοστάσιο έδιναν τους σαμάνους φαγητό ως ανταμοιβή (μερικοί υποθέτουν ότι, επειδή τα μανιτάρια ήταν ελαφρώς δηλητηριώδη, προκειμένου να επιτευχθούν με μεγαλύτερη ασφάλεια τα ψυχοδραστικά αποτελέσματα, οι άνθρωποι υπήρχε περίπτωση να έχουν πιει τα ούρα του ταράνδου ή του σαμάνου που είχαν φάει τους μύκητες.)
Παρόλο που ο σημερινός Άγιος Βασίλης μπορεί να είναι ένας συνδυασμός όλων αυτών των διαφορετικών θρύλων, ένα πράγμα είναι σίγουρο: Τα αποδεικτικά στοιχεία του πρώιμου ψυχεδελικού πειραματισμού της ανθρωπότητας έχουν γραφτεί σε πολλά βιβλία ιστορίας (δείτε τα Μυστήρια της Ελευσίνας της Αρχαίας Ελλάδας ή τους Ισραηλίτες στη βιβλική εποχή). Δεν είναι αδύνατον λοιπόν κάτι παρόμοιο να συνέβη και με την αγαπημένη μας Χριστουγεννιάτικη ιστορία.
