Πριν ένα διάστημα, μια υπόθεση κατάφερε να φέρει στην ατζέντα του δημόσιου διαλόγου δυο εξαιρετικά επώδυνα θέματα ταυτόχρονα: τη βία κατά των γυναικών σε κάθε δυνατή μορφή της και το sex trafficking. Σε ένα διαμέρισμα στην Ηλιούπολη παρέμενε παρά τη θέλησή της μια νεαρή κοπέλα, η οποία αφού ερωτεύτηκε έναν άντρα που της παρουσιάστηκε ως ιδανικός, κατέληξε να εκδίδεται παρά τη θέλησή της από τον “σωτήρα” της. Μια σερβιτόρα-ηρωίδα, που δεν αγνόησε τα σημάδια κακοποίησής της, δεν φοβήθηκε να “μπλέξει” και δεν έμεινε πιστή στην ενασχόληση με τον -όποιο- μικρόκοσμο, τη βοήθησε να φτάσει στην αστυνομία. Ο διακινητής της, βέβαια, ήταν αστυνομικός, γεγονός που της κόστισε ακόμα κάποια ταλαιπωρία στην έξοδο από τον εφιάλτη. Παρόλα αυτά, τι γίνεται όταν ένα θύμα sex trafficking δεν έχει μια συμπαντική συνάντηση με μια ηρωίδα της διπλανής καφετέριας; Πώς μπορεί κανείς να είναι επαγρυπνισμένος σε ό,τι αφορά κάποιο κρυφό βασανισμό που μπορεί να βιώνει μια γυναίκα που περνάει ακριβώς δίπλα του; Πώς μπορεί ο πελάτης ενός οίκου ανοχής (σε πολλές περιπτώσεις παράνομου) να καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά εκεί;
Η υπόθεση της Ηλιούπολης ήταν κάτι σαν wake-up call για πολλούς από εμάς. Μια νέα γυναίκα, με ελληνική καταγωγή έπεσε θύμα trafficking. Ακόμα και σε ζητήματα sex trafficking, κάποιες στερεοτυπικές πεποιθήσεις δεν λείπουν. Ίσως οι περισσότεροι πιστεύουμε πως τα περισσότερα θύματα έχουν προσφυγικές καταβολές, πολύ κακή οικονομική κατάσταση και βιωτικό επίπεδο. Και για τους ανθρώπους του Α21, ενός Οργανισμού με στόχο την πλήρη εξάλειψη της εμπορίας ανθρώπων, η υπόθεση αυτή ήταν σοκαριαστική. “Νομίζω πως η υπόθεση πήρε τόσο μεγάλες διαστάσεις λόγω της εμπλοκής του αστυνομικού. Βέβαια, ακόμα και σε εμάς, που είμαστε στον χώρο, φάνηκε περίεργο πως πρόκειται για Ελληνίδα, αφού η Έλληνες είναι η εξαίρεση στα θύματα sex trafficking που συναντάμε καθημερινά. Η υπόθεση έκανε εμφανή την ευαλωτότητα μέσα στην ίδια μας τη χώρα”, αναφέρει η Γεωργία Ταβλάκη, Hotline Coordinator του Α21.
Το human trafficking σαν υπαρκτό πρόβλημα, χτύπησε την πόρτα της ελληνικής κοινωνίας φέροντάς της πολλαπλά χτυπήματα. Από την κοπέλα που είχε δεχτεί σεξουαλική κακοποίηση από τον πατέρα της και τον διακινητή που αναδύθηκε από τους κόλπους της αστυνομίας, μέχρι την ηρωίδα σερβιτόρα, που ούσα πολύ καλά πληροφορημένη, κάλεσε η φεμινιστική ομάδα, Witches of the South, δείχνοντας μάλλον μια δυσπιστία στη διαχείριση της υπόθεσης από την ίδια την ΕΛ.ΑΣ. Το human trafficking κάθε άλλο παρά νέο είναι για τα ελληνικά δεδομένα. Σε αριθμούς, 89.000 άνθρωποι ζουν αυτή τη στιγμή στη χώρα σε συνθήκη σύγχρονης δουλείας, συμπεριλαμβανομένης της πορνείας, της επετείας, κτλ. “Το trafficking είναι ένα έγκλημα πολύ καλά κρυμμένο”, τονίζει η κα.Ταβλάκη, αναφέροντας πως μόλις το 1%-20% των θυμάτων διασώζονται από αυτό.
Α21_Με βλέπεις.mp4 from A21 Greece on Vimeo.
Η γραμμή 1109
Η τηλεφωνική γραμμή 1109 υπάρχει από το 2012 και πρακτικά αποτελεί όλα όσα έχουν τα θύματα trafficking. Σε αυτή μπορεί να καλέσει το ίδιο το θύμα, κάποιος αυτόπτης μάρτυρας κάποιας ύποπτης κίνησης, κάποιος πελάτης, αλλά ακόμα και κάποιος που θέλει να ενημερωθεί για το sex trafficking. Η ανωνυμία γίνεται σεβαστή στη γραμμή του οργανισμού, καθώς οι άνθρωποι του είναι εξοικειωμένοι με τα κοινωνικά “δεν θέλω μπλέξω” και με το γεγονός ότι οι πελάτες σεξουαλικών υπηρεσιών δεν θέλουν να μιλούν για αυτό επώνυμα. Τα σημάδια που αρκούν για να μας θορυβήσουν για ύποπτη δραστηριότητα sex trafficking δεν είναι πολλά, αλλά είναι συγκεκριμένα. Αρκεί να είμαστε υποψιασμένοι. “Αν κάποιος δει πως μια γυναίκα συνοδεύεται παντού και συνεχώς, πως παρόλο που είναι αρκετό καιρό στη χώρα, δεν ξέρει καθόλου τη γλώσσα, παρά μόνο λέξεις και φράσεις που σχετίζονται με τη δουλειά της, αν αποφεύγει την οπτική επαφή, δεν διαχειρίζεται η ίδια τα χρήματά της και να μην πληρώνεται από την εργασία που κάνει, πρέπει να θορυβηθούμε”, διευκρινίζει η κα.Ταβλάκη. Επιπλέον, αναφέρει πως “αν ένας γείτονας βλέπει τα πατζούρια ενός διαμερίσματος συνεχώς κλειστά, άντρες να μπαινοβγαίνουν τις βραδινές ώρες και τα κορίτσια να συνοδεύονται, ας είναι υποψιασμένος”.
Ο ρόλος του πελάτη
Τα σημάδια αυτά είναι αρκετά για να ξυπνήσουν σε εμάς, τους γείτονες, τους περαστικούς, την ανάγκη να ενημερώσουμε τον Α21 πως κάπου δίπλα μας, πλάσματα πέφτουν θύματα ανθρώπινου εμπορίου. Ωστόσο, τι γίνεται με τους πελάτες; Πόσο μπορεί να ισχύει αυτό το “δεν κατάλαβα”; Πώς γίνεται να μην καταλαβαίνεις πως η γυναίκα αυτή είναι εκεί με τη βία; Συχνά πέφτουμε θύματα κάποιας σεναριακού τύπου σκηνής, που θέλει τα θύματα sex trafficking να είναι δεμένα σε κρεβάτια σκοτεινών δωματίων, φημωμένα και καταφανώς απρόθυμα. “Πράγματι, μπορεί ο πελάτης να μην καταλάβει ότι απέναντί του έχει ένα θύμα sex trafficking”, μου εξηγεί η Γεωργία Ταβλάκη. Στην πραγματικότητα, η μισή δουλειά του διακινητή είναι να μάθει στη γυναίκα πώς να κρύψει εντελώς τη βία που δέχεται. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα κορίτσια είναι χαμογελαστά και δείχνουν πρόθυμα, γιατί αλλιώς η ζωή τους θα βρεθεί σε κίνδυνο. “Πρέπει όμως οι πελάτες να είναι υποψιασμένοι”, τονίζει. “Όταν πηγαίνεις σε έναν μη νόμιμο οίκο ανοχής, σε διαμέρισμα, οφείλεις να είσαι υποψιασμένος. Το κορίτσι είναι πολύ νεαρό και έχει ντυθεί και βαφτεί με τρόπο που το κάνει να φαίνεται μεγαλύτερο; Έχει σημάδια κακοποίησης πάνω του;”. Ναι, αυτά είναι τα δείγματα ότι τα “δεν κατάλαβα” δεν χωράνε. Κάποιοι φαίνεται πως είναι ήδη υποψιασμένοι, μιας και στη γραμμή του Α21 έχουν φτάσει κλήσεις από πελάτες που “καταλάβαιναν ότι κάτι δεν πάει καλά. Σε κάποιες περιπτώσεις, η ίδια η κοπέλα προσπάθησε κάτι να τους πει”.
Ενώ ο κάθε πελάτης διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στις υποθέσεις sex trafficking, το σκέλος της νομοθεσίας που τον αφορά είναι πολύ ρευστός. Πρακτικά, ο πελάτης διώκεται μόνο όταν γνωρίζει ήδη πως η γυναίκα με την οποία έκανε σεξ επί πληρωμή είναι όντως θύμα εμπορίας. Πώς αποδεικνύεται αυτό; Κανείς δεν ξέρει, και η ίδια η κα.Ταβλάκη αναφέρει πως δεν θυμάται ούτε μια περίπτωση στην οποία να εκδικάστηκε κάποιος πελάτης. “Πάντως όπως και να έχει, αποτελεί ένα βήμα, το γεγονός ότι υπάρχει τουλάχιστον μια νομοθεσία που να αναφέρει και τον πελάτη”. Σύμφωνα με την ίδια, γίνεται μια σειρά από προσπάθειες για ενημέρωση τόσο της κοινής γνώμης, όσο και των νομοθετικών και εισαγγελικών οργάνων για το ζήτημα του trafficking, και σε νομικό επίπεδο, αλλά και για το πώς να προσεγγίζονται επικοινωνιακά τα θύματα. “Είναι στα σκαριά μια πρωτοβουλία για ένα ειδικό εγχειρίδιο, τόσο για τη νομοθεσία, όσο και για τη διαχείριση και προσέγγιση του θύματος. Είναι δύσκολο τα θύματα να ανοιχτούν και να δώσουν τις απαραίτητες λεπτομέρειες. Στις υποθέσεις sex trafficking ο ίδιος ο άνθρωπος-θύμα είναι και ο μοναδικός μάρτυρας. Πρέπει να συντονίζονται οι προσπάθειες ώστε και να αποκαλύψει πράγματα, αλλά και να προστατευθεί”.
Τα θύματα sex trafficking, στο μεγαλύτερο μέρος τους, είναι γυναίκες που έχουν δεχτεί σωματική βία, βιασμούς από διακινητές και πελάτες, απειλές και πλύση εγκεφάλου για το πώς ούτε η ίδια η αστυνομία είναι ικανή να τα σώσει. Οι διακινητές χτίζουν ένα τείχος δυσπιστίας ενάντια στις αρχές. Το πόσο εύκολα θα ανοιχτούν και θα μιλήσουν στα άτομα του A21 εξαρτάται από το πόσο καιρό έχουν υποστεί αυτή τη συστηματική κακοποίηση και την ψυχολογική βία. “Ένα θύμα sex trafficking συνήθως νιώθει ντροπή και ενοχές και αυτός είναι και ένας από τους λόγους που πολλά από τα θύματα τελικά δεν διασώζονται”, αναφέρει η Γεωργία Ταβλάκη. Αυτές ακριβώς είναι και οι υποθέσεις που δυσκόλεψαν την ίδια μεγάλο βαθμό. Ναι, σε πολλές περιπτώσεις, γυναίκες-θύματα κάνουν πίσω και επιστρέφουν στον διακινητή τους. “Φαντάζεσαι πώς είναι να έρχεσαι σε επαφή με το θύμα, να αντιλαμβάνεσαι πως υπάρχει trafficking από πίσω και την τελευταία στιγμή το θύμα αυτό να αποτραβιέται, να μην εμφανίζεται και να καταλαβαίνεις ότι το έχεις χάσει;”, με ρωτάει προσπαθώντας να ανακαλέσει στιγμές που το στομάχι της σφίχτηκε περισσότερο από το αναμενόμενο.
“Άλλη μια φορά, μας είχε καλέσει θύμα στη γραμμή, λέγοντάς μας πως έχει μια ώρα για να σωθεί μέχρι να επιστρέψει ο διακινητής της. Δεν ήξερε πού βρισκόταν και μαζί με την αστυνομία, από πράγματα που μας έλεγε ότι βλέπει γύρω της και παρακολουθώντας το σήμα του κινητού, είχαμε 60 λεπτά για να τη σώσουμε. Ευτυχώς, τη βρήκαμε και αυτή η ιστορία είχε αίσιο τέλος”, ανακαλεί.
Μάθε περισσότερα για τον A21 εδώ.
Σε περίπτωση που έχεις υποψίες για πιθανό περιστατικό εμπορίας ανθρώπων, κάλεσε το 1109.
