Το 2019, η κυβέρνηση με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, «αντικατέστησε πραξικοπηματικά», σύμφωνα με των Σύλλογο Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ, το εκλεγμένο και άμισθο Διοικητικό του Συμβούλιο με ένα κομματικά διορισμένο. Περίπου ενάμιση χρόνο μετά, μια επιτροπή ορισμένη από το νέο ΔΣ, καταρτίζοντας σχέδιο νόμου, είναι έτοιμη να προβεί σε αλλαγές σε ένα ήδη επιτυχημένο οργανισμό απεξάρτησης, χωρίς, στην ουσία, να έχει παρουσιάσει καμία αιτιολογική έκθεση στα άτομα, τις οικογένειες και τους εργαζομένους του Οργανισμού.
Ο Σύλλογος Εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ, με ανακοίνωσή του, υποστηρίζει πως το εν λόγω προσχέδιο συρρικνώνει θεραπευτικά και επιστημονικά τον Οργανισμό, εξαφανίζει τις Θεραπευτικές Κοινότητες, μετατρέπει το ΔΣ από άμισθο σε έμμισθο και καταργεί συλλογικά όργανα όπως και τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Όλα αυτά, χωρίς να υπάρχει καμία αιτιολόγηση. Από την πλευρά του, το ΔΣ του ΚΕΘΕΑ με σχετική ανακοίνωση, υποστηρίζει ότι «δεν καταργείται κανένα θεραπευτικό πρόγραμμα ούτε θεραπευτική κοινότητα».
Μιλήσαμε με τον σύμβουλο απεξάρτησης και γραμματέα του Συλλόγου Εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ, Δημήτρη Γιαννάτο και του ζητήσαμε να μας εξηγήσει τι ακριβώς έχει συμβεί τις τελευταίες ημέρες, ποια είναι τα σημεία του προσχεδίου που βρίσκουν αντίθετο το Σύλλογο, πώς επηρεάζεται το ΚΕΘΕΑ από τις αλλαγές και αν, τελικά, μιλάμε για αποδυνάμωση της θεραπευτικής κοινότητας.
Ποιες είναι οι αλλαγές που προβλέπει το προσχέδιο; Το ΔΣ γιατί θα είναι έμμισθο;
Μέχρι στιγμής, οι υπηρεσίες που προσφέρει το ΔΣ είναι άμισθες. Στο προσχέδιο, κάποιες θέσεις είναι αμειβόμενες, σε αντίθεση με τις διακηρύξεις και του Υπουργού Υγείας και των μελών του ΔΣ που ανέλαβαν, ότι είναι άμισθη η προσφορά έργου και εργασίας στο ΚΕΘΕΑ. Όλο αυτό δείχνει κάτι στην αλλαγή της κουλτούρας και του μοντέλου του οργανισμού. Aλλάζει επίσης η κουλτούρα και η φιλοσοφία του οργανισμού, όπως και τα ονόματα ΚΕΘΕΑ Νόστος, Ιθάκη, Διάβαση που έχουν γίνει γνωστά στην κοινωνία εδώ και 38 χρόνια και μπαίνουν σε παρενθέσεις. Για παράδειγμα, στη Θεσσαλονίκη, το ΚΕΘΕΑ Ιθάκη, Ανάδυση, Προμηθέας, τα προγράμματα αυτά κλείνουν σε παρενθέσεις και ονομάζονται Διεύθυνση Κλινικών Εφαρμογών και πολλές κοινότητες ονομάζονται ουσιαστικά ξενώνες. Αυτό είναι σημαντικό καθώς επηρεάζει την κουλτούρα οργανισμού, έχει να κάνει με την ταυτότητα του προγράμματος. Δεν είναι μια απρόσωπη κεντρική υπηρεσία ενός γραφειοκρατικού οργανισμού όπως το ΙΚΑ ή η Εφορία. Αυτό είναι το συμβολικό και είναι σημαντικό για εμάς το συμβολικό.
Πέρα από το κομμάτι της επωνυμίας και των συμβολισμών, πρακτικά πώς επηρεάζεται ο Οργανισμός;
Καταργείται επί της ουσίας η δημοκρατική λειτουργία του ΚΕΘΕΑ μέσω της γενικής συνέλευσης η οποία το 2019, αναγόταν σε αποφασιστικό όργανο στρατηγικής, σχεδιασμού και αποφάσεων και από τον υπουργό και από το ΔΣ που ανέλαβε. Τώρα, ουσιαστικά, δεν έχει αποφασιστικό ρόλο για όλες τις αλλαγές του οργανισμού όπως αυτές που εισηγείται η επιτροπή, αλλά τις επικυρώνει τις αποφάσεις το ΔΣ. Δεν ψηφίζει, δεν κάνει συζήτηση, δεν συναποφασίζουν οι γονείς, οι εργαζόμενοι, το ΔΣ, παλιά μέλη και τα μέλη της επανένταξης για τον οργανισμό και την πολιτική του. Αποφασίζει μια κλειστή ομάδα, ένας διοικητικός οργανισμός γύρω από Αθήνα και από το ΔΣ. Δηλαδή έχουμε ένα συγκεντρωτικό, επιτελικό γραφείο στην Αθήνα, όπου μέσα από αυτό, διoικούνται και οι περιφέρειες. Ένας θεραπευτής στη Ρόδο, για παράδειγμα, θα πρέπει να πάρει έγκριση για ένα θέμα στο ΔΣ ή στο πρόεδρο του ΔΣ. Είναι κόντρα στην κουλτούρα της απεξάρτησης όπως την γνώρισε η ελληνική κοινωνία με την Ιθάκη από το 1983 μέχρι τώρα. Δηλαδή λέμε στον εξαρτημένο να αναλαμβάνει τη ζωή του, να συμμετέχει με τους άλλους, να γίνεται υπεύθυνος πολίτης, να αναλαμβάνει ευθύνες αλλά τώρα όλα αυτό αλλάζει, ουσιαστικά το μοντέλο το οποίο θα διοικεί ο οργανισμός είναι το ανάποδο ακριβώς από αυτό που είναι θεραπεία, δεν τον κάνει συμμέτοχο.
Υπάρχουν επιπρόσθετες αλλαγές;
Το συμβούλιο πολιτικής ΚΕΘΕΑ, που απαρτίζεται από τους υπεύθυνους και τα στελέχη, οι οποίοι καθόριζαν και εισηγούνταν στη γενική συνέλευση τη στρατηγική του οργανισμού, καταργείται παρόλο τις διακηρύξεις του 2019 ότι θα υπάρχει. Λένε πως έχουν λάβει υπόψιν την στρατηγική που ψήφισε πριν την ΠΝΠ το ΣΠΟΚ που προφανώς δεν το εμπιστεύονται και το καταργούν. Αλλά εμπιστεύονται το μεσοπρόθεσμο που είχε ψηφίσει. Παράλογα πράγματα, παράδοξα και αντιφατικά. Το προσχέδιο στάλθηκε μετά από 1,5 χρόνο «διεργασίας» με 95 άρθρα και ο κάθε άνθρωπος είχε 6-7 ημέρες για να απαντήσει. Κάτι που δημιούργησε μια τεράστια αντίδραση διότι φάνηκε πως κανένας συνάδελφος δεν υπολογίστηκε, είχε μια αλαζονεία όλη αυτή η ιστορία και γι’ αυτό προκλήθηκαν αντιδράσεις και για το περιεχόμενο αλλά και για την διαδικασία. Πάνω από 200 επιστολές είναι αρνητικές, ενώ πολλοί δεν μπήκαν καν στον κόπο να απαντήσουν, συμφωνώντας με τη γενική συνέλευση των εργαζομένων. Δεν έχει δοθεί αιτιολογική έκθεση για το ποιος είναι ο λόγος που πραγματοποιούνται οι αλλαγές.
Σε ανακοίνωσή του, πάντως, το ΔΣ του ΚΕΘΕΑ υποστηρίζει ότι δεν καταργείται θεραπευτικό πρόγραμμα ή θεραπευτική κοινότητα.
Ουσιαστικά συγχωνεύονται οι υπηρεσίες σε μεγάλες περιφέρειες ή σε μεγάλα όργανα. Δηλαδή ένας υποδιευθυντής, μπορεί να έχει από κάτω του υπηρεσίες άλλων αντικειμένων, για παράδειγμα: τζόγος μαζί με υποστήριξη μεταναστών, νόμιμες εξαρτήσεις με αποφυλακισμένους. Και αυτό δεν εποπτεύεται εύκολα. Δηλαδή ένας άνθρωπος θα πρέπει να έχει στο μυαλό του 2-3 μοντέλα θεραπείας. Επίσης, φανταστείτε ότι εργαζόμενοι από την επαρχία, έχουν υπεύθυνο έναν που θα βρίσκεται στην Αθήνα. Ουσιαστικά γυρνάει ανάποδα το μοντέλο το οποίο από το 1983 ήταν η αποκέντρωση. Τώρα όλο αυτό γυρίζει ανάποδα και λέει: θα έχω ένα ενισχυμένο επιτελικό κέντρο που θα τα καθορίζει όλα, όλα θα περνούν από 5-6 ανθρώπους.
Πλέον τι περιμένετε από το νέο ΔΣ του ΚΕΘΕΑ;
Εμείς θεωρούμε ότι θα βοηθούσε πάρα πολύ το ΔΣ του ΚΕΘΕΑ να δημοσιοποιήσει το προσχέδιο αυτό και τις επιστολές των ανθρώπων και των εργαζομένων προκειμένου να έχει και μια ευρύτερη διαφάνεια το θέμα για την ελληνική κοινωνία η οποία, ουσιαστικά είναι αυτή που χρηματοδοτεί τον δημόσιο χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ.
Πού βασίζεται το προσχέδιο; Γιατί αποφασίστηκε να γίνουν αλλαγές;
Αυτό που θα επικαλεστούν, είναι ο εξορθολογισμός, οι μεταρρυθμίσεις, οι αξιοποίηση πόρων και τα λοιπά. Εμείς θεωρούμε ότι χτυπιέται η ουσία της θεραπευτικής κοινότητας, της θεραπείας της ίδιας. Όταν αποδυναμώνεται αυτό το συμμετοχικό δημόσιο μοντέλο, μετά πέφτουν πολλά πράγματα στο τραπέζι. Το ΔΣ θα πρέπει να απαντήσει σε όλα σε μια γενική συνέλευση του Οργανισμού.
Οπότε, αυτό που κρατάμε, είναι ότι αποδυναμώνεται το ΚΕΘΕΑ…
Ναι, όπως και η έννοια του δημόσιου χαρακτήρα και του θεραπευτικού μοντέλου. Πάμε σε διοικητικές δομές παροχής υπηρεσιών χωρίς συμμετοχή, πρωτοβουλία και αμεσότητα.
