Τελικά, τι επιτρέπεται και τι όχι στην Ελαφόνησο και κυρίως, σε ποιον;

Το χθεσινό επεισόδιο του GNTM έχει προκαλέσει αντιδράσεις και όχι άδικα. Το concept ήθελε τους διαγωνιζόμενους να φωτογραφίζονται με αναφορά στο Mad Max, διαφημίζοντας ένα αυτοκίνητο 4×4. Για τις ανάγκες της φωτογράφισης, οι παίκτες μεταφέρθηκαν στην Ελαφόνησο, στην παραλία Σίμος, και αφού η Βίκυ Καγιά την αλώνησε για να μας δείξει τις δυνατότητες του οχήματος, μηχανές σπίνιαραν ασταμάτητα καθόλη τη διάρκεια της φωτογράφισης. Είναι εύλογο οι τηλεθεατές, φανατικοί οικολόγοι και μη, να αναρωτιούνται: τι επιτρέπεται και τι όχι τελικά στην Ελαφόνησο, που ακόμα και το ελεύθερο κάμπινγκ είναι απαγορευτικό. Αλλά κυρίως, τι επιτρέπεται και τι όχι και σε ποιον σε μια προστατευόμενη περιοχή Natura;

Η Ελαφόνησος είναι μια από τις 446 περιοχές της Ελλάδας που αποτελούν τμήμα του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000, του μεγαλύτερου δικτύου προστατευόμενων περιοχών του κόσμου.

«Ο ρόλος του δικτύου για την προστασία των πιο πολύτιμων οικολογικά περιοχών της χώρας μας, αλλά και δεκάδων ειδών φυτών και ζώων που συναντάμε στην ελληνική φύση, είναι καθοριστικός, ειδικά σε περίοδο κρίσης για την παγκόσμια βιοποικιλότητα, όπως η σημερινή. Ακόμα περισσότερο, όταν γνωρίζουμε ότι προστατεύοντας τα πιο σημαντικά φυσικά οικοσυστήματα της χώρας μας, καταφέρνουμε ταυτόχρονα να «θωρακιστούμε» απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης», αυτό είναι το πρώτο πράγμα που θα διαβάσει κανείς στη σελίδα της WWF και δικαιολογεί λίγο πολύ τις αμέτρητες αντιδράσεις που δέχτηκε το χθεσινό επεισόδιο

“Τι ακριβώς μήνυμα δίνεται εδώ; Πως μπορεί ο καθένας για την πλάκα του να παίρνει τη μηχανή του και να ξεσκίζει μια παραλία Natura;”

Στα πρώτα λεπτά της φωτογράφισης, τα μέλη της κριτικής επιτροπής του show, ευχαρίστησαν ουκ ολίγες φορές τον Δήμο Ελαφονήσου για την άδεια. Καθώς ο Δήμος συνεχίζει να μην απαντά στα τηλεφωνήματά μας, επικοινωνήσαμε με τη WWF. Η Επικεφαλής Πολιτικής του Οργανισμού, Θεοδότα Νάντσου, μοιράζεται μαζί μας το ίδιο σοκ. «Δε μπορώ να πιστέψω πως ο φορέας διαχείρισης της περιοχής έδωσε άδεια για κάτι τέτοιο», είναι το πρώτο πράγμα που αναφέρει. «Αν θες να πάρεις πλάνα από μια περιοχή, χρειάζεσαι άδεια από τον φορέα διαχείρισης κάθε περιοχής Natura», μας ενημερώνει. Η κυρία Νάντσου, εμμένει κυρίως στο μήνυμα που μεταφέρεται μέσω του επεισοδίου και έπειτα στο ξεκαθάρισμα του ποιος, πότε και γιατί της αδειοδότησης. “Τι ακριβώς μήνυμα δίνεται εδώ; Πως μπορεί ο καθένας για την πλάκα του να παίρνει τη μηχανή του και να ξεσκίζει μια παραλία Natura;”, αναρωτιέται.

Ο Φορέας Διαχείρισης Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου & Μονεμβασίας με ανάρτηση του, πήρε θέσης στο ζήτημα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της αδειοδότησης. Μεταξύ άλλων, αναφέρει πως τα πλάνα και τα γυρίσματα αφορούν μια περιοχή που χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης το καλοκαίρι και όχι σε θέσεις όπου εντοπίζονται αμμοθινικοί τύποι οικοτόπων.

Συγκεκριμένα, η ανάρτηση αναφέρει:

Τοποθέτηση του Φορέα Διαχείρισης σχετικά με τα γυρίσματα εκπομπής εθνικής εμβέλειας στην παραλία Σαρακήνικο του Δήμου Ελαφονήσου

Την Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2020 προβλήθηκε στο τηλεοπτικό κανάλι STAR επεισόδιο της εκπομπής “Greece’s Next Top Model_Season 3”, το οποίο αφορούσε γυρίσματα στην παραλία Σαρακήνικο του Δήμου Ελαφονήσου, εντός ορίων της προστατευόμενης περιοχής του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου «Natura 2000» με κωδικό GR2540002 και ονομασία «Περιοχή Νεάπολης και νήσος Ελαφόνησος».

Ο Φορέας Διαχείρισης Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου και Μονεμβασίας, κατόπιν σχετικού αιτήματος της εταιρείας παραγωγής της εν λόγω εκπομπής, χορήγησε έγγραφο περί μη αντίρρησης εκτέλεσης γυρισμάτων με την προϋπόθεση τήρησης συγκεκριμένων όρων.

Στο επεισόδιο εσφαλμένα προβλήθηκε η κίνηση τροχοφόρων επί της παραλίας ως μία δραστηριότητα επιτρεπτή σε περιοχές του δικτύου Natura 2000. Συγκεκριμένα, τα εν λόγω πλάνα πραγματοποιήθηκαν σε χώρο που χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης οχημάτων κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου και όχι σε θέσεις όπου εντοπίζονται αμμοθινικοί τύποι οικοτόπων. Επιπλέον, ο συγκεκριμένος χώρος δεν αποτελεί υγροτοπικό λιμνίο, όπως παρουσιάζεται σε διάφορες αναρτήσεις στο διαδίκτυο. Πιθανώς να είναι βρόχινα νερά τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως εφέ για χάρη των γυρισμάτων της εκπομπής.

Επιπλέον, η πρόσβαση των οχημάτων στο χώρο που χρησιμοποιήθηκε την ώρα της φωτογράφισης στην παραλία Σίμου (Σαρακήνικο), έγινε καθ’ υπόδειξη του Δήμου Ελαφονήσου και από συγκεκριμένη διαδρομή που χρησιμοποιείται για την προσπέλαση του χώρου από τα αγροτικού τύπου οχήματα υπηρεσιών καθαριότητας του Δήμου Ελαφονήσου για τη συγκομιδή των απορριμμάτων.

Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2020 και καμία καταστροφή δεν επήλθε στη βλάστηση, καθώς και στο ανάγλυφο της περιοχής.

Σχετικά με τη δήλωση ενός εκ των παρουσιαστών της εκπομπής, με την οποία ευχαρίστησε δημόσια τον Φορέα Διαχείρισης για τη συνδρομή του στη διεκπεραίωση των γυρισμάτων, αυτή αφορούσε αποκλειστικά στην παροχή εγγράφου περί μη αντίρρησης πραγματοποίησης γυρισμάτων, καθώς και την παροχή κατευθύνσεων, οδηγιών, αλλά και πληροφοριών για την σημαντικότητα της περιοχής.

Η προβολή από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δραστηριοτήτων, όπως είναι η ανεξέλεγκτη κίνηση τροχοφόρων επί της παραλίας η οποία και εκ του νόμου απαγορεύεται, που λαμβάνουν χώρα σε προστατευόμενες περιοχές και διαταράσσουν το οικοσύστημα αυτών, ως σύννομες, δημιουργεί λανθασμένες εντυπώσεις και βρίσκει τον Φορέα Διαχείρισης κάθετα αντίθετο.

Η κυρία Νάντσου δεν καλύπτεται από την τοποθέτηση και όχι άδικα. Θα προτιμούσε να αποδεικνύεται νομικά το γεγονός πως πρόκειται πράγματι για χώρο στάθμευσης, με κάποιο έγγραφο και όχι με βάση το εθιμικό δίκαιο. Εξηγεί πως μια δημοσιοποίηση της άδειας για στάθμευση θα έλυνε πολλές απορίες και πως σε κάθε περίπτωση,  υπάρχει ένας νόμος που είναι πολύ πιο σαφής και χρήσιμος σε αυτές τις περιπτώσεις και αξίζει να ανατρέχουμε σε αυτόν. Πρόκειται για το άρθρο 13, παράγραφος 4, του νόμου 3937/2011 “για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας” που γράφει ότι:

Δεν επιτρέπεται η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων εκτός οδικού δικτύου σε οικολογικά ευαίσθητες εκτάσεις, όπως ενδεικτικά, μόνιμες ή εποχικές λίμνες και τέλματα και οι ακτές τους, ο αιγιαλός, οι αμμοθίνες, ποτάμια, ρέματα και ρυάκια, δάση, λιβάδια, βοσκότοποι, οι οικότοποι προτεραιότητας του παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, καθώς και σε μονοπάτια που βρίσκονται σε τέτοιες περιοχές.

Εξαιρείται η απολύτως αναγκαία κίνηση για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και ατυχημάτων, πυρκαγιών, καθώς και για λόγους εθνικής ασφάλειας και άμυνας, καθώς και οχημάτων του φορέα διαχείρισης των περιοχών αυτών. Εξαιρείται επίσης, η απολύτως αναγκαία κίνηση για την πρόσβαση σε αλλιεργούμενες εκτάσεις, για την εξυπηρέτηση της ποιμενικής κτηνοτροφίας και για τη διενέργεια υλοτομιών και τη μεταφορά δασικών προϊόντων ή εργαλείων επαγγελματικής αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.”

Σε ερώτηση για το κατά πόσο μπορεί κανείς να κινηθεί νομικά τη δεδομένη στιγμή, μου εξηγεί πως είναι πλέον αργά. Η πραγματικότητα παραμένει μια: ένα τηλεοπτικό συνεργείο κακοποίησε κανονικότατα μια προστατευόμενη περιοχή και εμείς απλώς το πληροφορηθήκαμε μια Δευτέρα. «Από τη στιγμή που δεν έκανε κάποια καταγγελία τη στιγμή του γυρίσματος κάποιος αυτόπτης μάρτυρας, δε μπορεί να γίνει κάτι τώρα», εξηγεί, αναφέροντας πως αν είχε γίνει κάτι τέτοιο, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά, μιας και προβλέπεται ακόμα και ποινή φυλάκισης.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που ζητά η Νάντσου και εμείς μαζί της, είναι η τοποθέτηση του Δήμου Ελαφονήσου, που δέχτηκε και όλες τις ευχαριστίες της παραγωγής. Το πρόβλήμα παραμένει πως το τηλέφωνό τους κάποιες φορές είναι κατειλημμένο, κάποιες άλλες κατεβασμένο ενώ άλλες φορές οι κλήσεις μας μένουν απλώς αναπάντητες. Αναρωτιόμαστε γιατί.