Ο Γιώργος Βιτσαρόπουλος αγαπά το μπάσκετ. Λογικό, για ένα αγόρι που έζησε το Ευρωμπάσκετ του ’87. Ο Γιώργος αγαπά και την έννοια της ομάδας, την ταπείνωση του κάθε “εγώ” για ένα μεγαλύτερο σκοπό, το “μαζί”. Μέσα σε ένα γήπεδο, όταν κατεβαίνει μια ομάδα, φορώντας την ίδια φανέλα, μετράει μόνο ένα πράγμα. Η νίκη. Στο παρκέ δεν έχει σημασία η καταγωγή σου, η θρησκεία σου, το χρώμα του δέρματός σου. Αρκεί να περάσει η μπάλα μέσα στο διχτάκι. Τότε, η κερκίδα πανηγυρίζει. Κι αυτό, είναι το μόνο που μετράει.

Η κινητική αναπηρία όμως έχει σημασία; Μπορεί μια ομάδα μπάσκετ με αμαξίδιο να γίνει η αγαπημένη σου ομάδα, χωρίς όμως να προκαλέσει το θυμικό σου; Υπάρχει περίπτωση να δεις έναν αθλητή με κινητική αναπηρία, με παραπληγία, και να μην λυπηθείς, να μην νοιώσεις ενοχές; ‘Εχεις σκεφτεί ποτέ ότι οι άνθρωποι με κινητικές αναπηρίες ίσως είναι οι άνθρωποι του μέλλοντος; Ο Γιώργος Βιτσαρόπουλος, βρέθηκε τυχαία σε έναν αγώνα μπάσκετ του Αθλητικού Συλλόγου Κινητικά Αναπήρων (ΑΣΚΑ) Μαρούσι και αποφάσισε να αναζητήσει τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ “No Heroes” που θα προβληθεί στις Νύχτες Πρεμιέρας, τη Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου, στον κινηματογράφο Τριανόν. Όχι τυχαία.

Η πρώτη επαφή με τους No Heroes

“Είμαι αρχισυντάκτης του basketballguru.gr. Είναι ένα συνεργατικό site για το μπάσκετ. Έχουμε αρνηθεί να μπουν διαφημίσεις στο site. Βρέθηκα μετά από πρόσκληση να παρακολουθώ έναν αγώνα Final Four του πρωταθλήματος μπάσκετ με αμαξίδιο, αυτά Ιούνιο 2018. Και παρακολούθησα έναν αγώνα που με σόκαρε. Έπεφτε ξύλο. Πλακωνόντουσαν. Δεν το είχα ξαναδεί αυτό το θέαμα. Τι γίνεται εδώ; Και θέλησα να το μοιραστώ. Να το μετατρέψω σε συλλογική εμπειρία. Δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα να εξηγήσεις μια εσωτερική σου ανάγκη. Σίγουρα, δεν θέλω να διαπαιδαγωγήσω την κοινωνία. Μια χαρά φωνή έχουν οι μειονοτικοί πληθυσμοί. Το χώρο δεν έχουν στη δημόσια σφαίρα, το μερίδιο  που τους ανήκει. Ας μην αναλύσουμε τι σημαίνει αρτιμελισμός/ ικανοτισμός”.

Το Last Dance χωρίς το δράμα

“Οι αθλητές με αμαξίδια έχουν ημιτεχνολογικά σώματα. Πώς στέκεσαι απέναντι σε αυτό; Όταν τους πρότεινα να κάνω ένα θέμα για το site συνάντησα καχυποψία. Μίλησα με τον προπονητή τους, τον Βάιο Γιώρα, για να τους πείσει ότι δεν με ενδιαφέρει καμία μελούρα, καμία δραματοποίηση των προσωπικών τους στιγμών. Έγινε το θέμα τον Ιούλιο. Και τους ανάφερα ότι θα επιστρέψω για συμπληρωματικό το φθινόπωρο. Γέλασαν. Ήταν ένα κεκαλυμμένο παράπονό τους. Εμείς όμως επιστρέψαμε. 1η Νοεμβρίου το 2018 με κάμερα. Θα σου πω τι συνέβη, έζησα ένα σοκ με τις φωτιές στο Μάτι, γιατί μένω στον Νέο Βουτζά, και ήθελα να ασχοληθώ με κάτι δημιουργικό για να ξεφύγει το μυαλό μου. Έκανα ένα σεμινάριο εικονοληψίας και κινηματογράφησης. Θέλω να είμαι πάντα μαθητής. Να έχω μια λευκή σελίδα και να την γεμίζω για να νιώθω ωραία. Δεν ήθελα να κάνω ένα ντοκιμαντέρ της λογικής του Netflix. Δεν ήταν στις προθέσεις μου να καθοδηγήσω τον θεατή. Δεν ήθελα να κάνω συναισθηματικούς εκβιασμούς. Όταν τελείωσα με το μοντάζ, σε εκείνους έδειξα πρώτα την ταινία. Ήταν οι αθλητές οι πρώτοι μου θεατές. Τους άρεσε. Χωρίς να πουν μεγάλες κουβέντες. Μου αρκούσε”.

Ο σύλλογος ΑΣΚΑ Μαρούσι

“Το σύνολο του ΑΣΚΑ Μαρούσι αποτελείται από επτά αθλητές, τρεις αθλήτριες και έναν προπονητή. Τα οκτώ από τα δέκα μέλη έχουν κάποια βαθμό κινητικής αναπηρίας, ο οποίος ποικίλει στο εύρος της ομάδας (τετραπληγία, παραπληγία, ακρωτηριασμός). Επιπλέον, ένα μέλος προέρχεται από εμπόλεμη ζώνη (Συρία) και ένα ακόμη έχει μεταναστεύσει στην Ελλάδα από γείτονα χώρα (Αλβανία) για εργασία. Στην ταινία αποκαλύπτεται έτσι ένα ποικιλόμορφο αθλητικό γκρουπ, που δημιουργεί ένα συμπαγές μωσαϊκό απόψεων και οπτικών, μέσα από τη συναρμολόγηση διαφορετικών κομματιών”.

Η σεζόν

“Μια μπασκετική σεζόν διαρκεί επτά μήνες. Ήθελα να τους ακολουθήσω. Το είπα στον coach. Δυο μέτρα άνθρωπος. Μάζεψε τα παιδιά και τους το ανακοίνωσε. Τρία λεπτά κράτησε η κουβέντα. Διάβασα πολύ. Μελέτησα την βιβλιογραφία και μίλησα ώρες με Βασίλη Γαλή, καθηγητή της Τεχνολογίας της Επιστήμης. Έπρεπε να απαντήσω στο ερώτημα: “Τι θέλω να ζητήσω”.

Είναι ηλίθιο να τους αποκαλεί κανείς “ήρωες της ζωής”, το σιχαίνονται

Cyborgs

“Το αμαξίδιο είναι μεγάλο μέρος του ντοκιμαντέρ. Τα σώματα αυτών των ανθρώπων είναι πιο κοντά στο μέλλον από όσο πιστεύουμε. Ο ανάπηρος άντρας ή η ανάπηρη γυναίκα έχει ταυτότητα με συγκεκριμένες ανάγκες και διεκδικήσεις. Μπορεί το ντοκιμαντέρ να απενοχοποιεί τη λέξη ανάπηρος. Δεν έχεις όμως τον έλεγχο στο τι θα αντιληφθεί ο κάθε θεατής. Με βοήθησε σημαντικά ο καλλιτεχνικός σύμβουλος του πρότζεκτ, ο Δημήτρης Αναγνώστου. Με βοήθησε να δώσω μια κινηματογραφική αισθητική. Άφησα εκτός τις προσωπικές στιγμές (γενέθλια, χαβαλέδες) για να μην εξανθρωπίσω τους πρωταγωνιστές τόσο πολύ. Είναι μια δημοφιλής οπτική απέναντι στην αναπηρία. Η εικόνα όμως είναι πάντα πιο δυνατή και χάνεις τον έλεγχο. Αποφάσισαμε να κόψουμε αυτές τις στιγμές στο μοντάζ. Βλέποντας αυτούς τους αθλητές να κινούνται σε ένα χώρο σωστά δομημένο, χωρίς εμπόδια, σε ευθεία, είδα ότι η αρχιτεκτονική έχει σημασία. Αλλάζει το βίωμα της αναπηρίας. Θα ήταν διαφορετική η ζωή των ατόμων με αναπηρία αν οι χώροι γύρω μας ήταν διαμορφωμένοι αλλιώς. Ο χώρος είναι ένα πολιτικό ζήτημα“.

35 ώρες που έγιναν 93 λεπτά

“Πέρασα τέσσερις απελπιστικούς μήνες βλέποντας όλο το υλικό . Το αμοντάριστο υλικό ήταν 35 ώρες. Φαντάσου ότι χρειάστηκαν 2. 5 χρόνια (τέσσερις μήνες προετοιμασίας, επτά μήνες πρωταθλήματος, ένα χρόνο μοντάζ και τέσσερις μήνες προώθησης του ντοκιμαντέρ στα φεστιβάλ). Είναι μια αθλητική ταινία. Πλέον, είμαι και μέλος της ομάδας, ανήκω στο διοικητικό συμβούλιο. Το “No Heroes” είναι μια ατάκα της ταινίας. Είναι ηλίθιο να τους αποκαλεί κανείς “ήρωες της ζωής”, το σιχαίνονται. Ο τίτλος είναι ένα fair game που λέμε και στην μπασκετική γλώσσα. Άλλαξε το ντοκιμαντέρ τη ζωή μου σε ένα βαθμό. Αλλά δεν θα έλεγα ότι θυσίασα κάτι. Συνειδητοποίησα ότι δεν εκμεταλλευόμουν πριν το χρόνο μου όπως θα ήθελα. Τώρα δεν θα μπορούσα να γυρίσω αυτό το ντοκιμαντέρ γιατί είμαι φίλος τους”.

Last but not least

“Να το γράψεις αυτό. Η Πολιτεία εργαλειοποιεί το άθλημα αυτό για να δείξει κατά το δοκούν το θέαμα των αναπήρων. Το δήθεν φιλανθρωπικό της πρόσωπο. Η αρχιτεκτονική αστική διάπλαση δεν επιτρέπει στους κινητικά ανάπηρους να κινούνται. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει θεσμική προώθηση αθλητισμού προς αποκατάσταση. Όλα τα γνωρίζει το Κράτος. Είναι πολιτική επιλογή η μη ενίσχυση από την Πολιτεία για την ανάπτυξη του Ειδικού Αθλητισμού. Το διακύβευμα δεν είναι η βοήθεια, δεν χρειάζεται κάποιος ή κάποια βοήθεια. ξέρεις ποιο είναι; Ηη δημιουργία του  σώματος από την αρχή. Αν ο ανάπηρος ή η ανάπηρη, θεωρούν ότι χρειάζονται 5000 ευρώ για την αγορά του σωστού αμαξιδίου, θα έπρεπε να τους τα δώσεις, για να μπορέσουν να αγοράσουν ένα απόλυτα εξατομικευμένο αμαξίδιο και να κινούνται. Και δεν μπαίνω καν σε θέματα που αφορούν την κατοικία και την καθημερινή πράξη, γιατί δεν εκπροσωπώ, ούτε αντιπροσωπεύω τους ανάπηρους και τις ανάπηρες. Έκανα, κάναμε δηλαδή μια ταινία, εκείνοι και εκείνες μπορούν να μιλήσουν πολύ σωστότερα για αυτά τα θέματα. Αρκεί όπως είπαμε, να υπάρχει ο δημόσιος χώρος”.

Το No Heroes, μια παραγωγή του Basketball Guru, σε σκηνοθεσία Γιώργου Βιτσαρόπουλου κάνει πρεμιέρα τη Δευτέρα 28.9 στο θερινό σινεμά Τριανόν (Κοδριγκτώνος 21) στο πλαίσιο του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας. Παρουσία των συντελεστών.