Ο Pepe ο βάτραχος. Πιθανόν να μη ξέρεις το όνομά του, σίγουρα όμως έχεις δει την εικόνα του σε κάποια από τις γωνιές του αχανούς ίντερνετ. Ο Pepe ήταν ένα από τα πρώτα memes που έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή σε εποχές πολύ παλιές, όταν το ίντερνετ ήταν κάτι που «έμπαινες» (χμμ… σήμερα ακούγεται κάπως προβληματικό αυτό) και ήταν γεμάτο από φωτογραφίες με γάτες. Ο Pepe ήταν ένα δυνατό αντίβαρο: στο πρώτο κιόλας καρέ του comic στο οποίο εμφανίστηκε για πρώτη φορά, στο «Boys Club», τον βλέπουμε να κάνει την ανάγκη του δημόσια και να αναφωνεί ανακουφισμένος «Feels good man».
Ο Pepe όμως διέφερε. Μπορεί ο δημιουργός του, ο σκιτσογράφος Matt Furie, να σχεδίασε το 2005 έναν χαρωπό βάτραχο για τις ανάγκες του comic «Boys Club», όμως ο Pepe, όπως κάθε άλλη πνευματική δημιουργία που διακινείται διαδικτυακά, αυτονομήθηκε από τον αρχικό δημιουργό του και απέκτησε πολλές ζωές. Πόσες; Όσες και νοηματοδοτήσεις, ερμηνείες και εικαστικές προσεγγίσεις που επιφύλασσε για εκείνον κυριολεκτικά ο οποιοσδήποτε. Μας συστήθηκε στο MySpace, έπειτα έγινε διαθέσιμος σε δημοφιλείς memes generators και κάπως έτσι βρέθηκε σχεδόν σε κάθε οθόνη.
Τα memes με τον Pepe αγκαλιάστηκαν όμως από ένα κοινό που δεν θα μπορούσε να φανταστεί ούτε καν ο δημιουργός του: από τους ακροδεξιούς και τους φασίστες των ΗΠΑ, όσους συγκροτούν το Alt-Right. Ο Pepe έγινε το όχημα ώστε να εδραιωθεί στο δημόσιο λόγο των ΗΠΑ κάθε λογής φυλετικές και εθνικές διακρίσεις. Μάλιστα το 2016, η αμερικαναοεβραϊκή ένωση κατά της δυσφήμισης είχε συμπεριλάβει τον Pepe ανάμεσα στα σύμβολα που προάγουν τον λόγο μίσους. Ο Pepe έχει μεταβληθεί σε μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις πραγμάτωσης του ακροδεξιού πολιτικού λόγου στο διαδίκτυο και ήταν ένα από τα πρώτα memes τα οποία όχι μόνο απέκτησαν ένα σαφές πολιτικό πρόσημο, αλλά χάραξαν και το δρόμο ώστε τα memes να γίνουν κομμάτι του πολιτικού διαλόγου. Για να τα καταλάβεις καλύτερα όλα αυτά, δεν χρειάζεται να πας μακριά, σκέψου μόνο τι έχει γίνει και στα μέρη μας πριν από μερικά χρόνια με memes και βιντεάκια με το Μακεδονικό.
Όλα τα παραπάνω ζητήματα αποτελούν το θέμα του ντοκιμαντέρ «Feels Good Man» (σου εξηγήσαμε πώς προήθθ, το οποίο θα κάνει πρεμιέρα στις 19 Οκτωβρίου στην πλατφόρμα Independent Lens, και παρουσιάζει ανάγλυφα τόσο τη δράση της άκρας δεξιάς στο διαδίκτυο όσο και τις επανειλημμένες προσπάθειες του Furrie να «σώσει» το δημιούργημά του από τους φασίστες. Ο σκιτσογράφος κινήθηκε νομικά, ενώ δεν δίστασε να σκοτώσει τον ήρωα του, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Τα ακροδεξιά γκρουπ συνέχισαν να χρησιμοποιούν για τους δικούς τους σκοπούς.
Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί όλο τον αγώνα, δικαστικό και κοινωνικό, του Furrie όχι για να επαναοικειοποιηθεί το δημιούργημά του, αλλά για να αποτρέψει τη χρήση του από φασίστες. Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, ο Furrie «ανέστησε» τον Pepe και ξεκίνησε μια εκτεταμένη καμπάνια ενημέρωσης με το hashtag #SavePep, ενθαρρύνοντας κόσμο να προχωρήσει σε θετικές απεικονίσεις του χαρακτήρα. Δεν τα κατάφερε, καθώς όπως φαίνεται και στο ντοκιμαντέρ οι αφηγήσεις στα κοινωνικά δίκτυα είναι σχεδόν αδύνατο να ελεγχθούν. Και αυτό αφορά κάθε κοινωνία ή ομάδα. Για παράδειγμα, o Pepe μπορεί στις ΗΠΑ να έχει μετατραπεί σε σήμα-κατατεθέν της ακροδεξιάς, αλλά στο Χονγκ-Κονγκ είναι ο ήρωας των νεαρών διαδηλωτών ενάντια στο αυταρχικό καθεστώς.
Το «Feels Good Μan» δεν είναι απλώς ένα ντοκιμαντέρ για τον αγώνα ενός δημιουργού, αλλά μια συναρπαστική αφήγηση σχετικά με το πώς αλλάζει δραστικά το πεδίο και το περιεχόμενο της πολιτικής αντιπαράθεσης σε όλο τον κόσμο.
