Θυμάμαι στο Γυμνάσιο κάθε Τετάρτη 5η και 6η ώρα είχαμε εναλλάξ, Καλλιτεχνικά και Μουσική. Δεν ξέρω αν βγάλανε το πρόγραμμα επίτηδες έτσι, προκειμένου να γίνει πιο παλευτή, η μισητή Τετάρτη, πάντως το Γ3 του 8ου Γυμνασίου Αιγάλεω δεν το χάλασε καθόλου. Ξέρω ότι δεν δυσκολεύεσαι καθόλου να το πιστέψεις, όμως τα 15χρονα γούσταραν πολύ αυτά τα μαθήματα, που δεν είχαν ασκήσεις, σελίδες επί σελίδων, επαναλήψεις και πίεση να γράψεις καλά, για να μην μείνεις στην τάξη. Είτε ήσουν καλός μαθητής, απουσιολόγος και σημαιοφόρος, είτε ρέμπελος που η καθημερινότητα σου, περιοριζόταν στη δημιουργία χουνεριών για βασανισμό των καθηγητών, η αλήθεια είναι πως χρειαζόσουν ένα πεδίο ελευθερίας έκφρασης, χωρίς να σε κυνηγά ο πέλεκυς της βαθμολογίας που ήταν βαρύς κι ασήκωτος.

Ένα μάθημα στο οποίο, μπορούσες να κινηθείς εκτός ύλης κι αυστηρών εκπαιδευτικών περιορισμών. Προφανώς, η κατάσταση συχνά ξέφευγε κι αντί για καλλιτεχνικά και μουσική γινόταν “της ώρας του παιδιού στο Γ3”, του Γυμνασίου του Αιγάλεω κι άλλα πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Για να μην είμαστε άδικοι προς όλους τους μαθητές και να μην τα ισοπεδώνουμε κι όλα, βάζοντας στο ίδιο ζύγι άπαντες, στα Καλλιτεχνικά και τη Μουσική δεν κάναμε διαγωνισμό μακριάς γαϊδούρας ούτε κιμωλιομαχίες. Ανάμεσα σε ψιθυρίσματα και χάζεμα στα κινητά μας, μαθαίναμε για τον Χατζιδάκι, τον Εγγονόπουλο, τον Πικάσο, την ιστορία της Κραυγής του Μουνκ, τους Beatles και τον Άσιμο. Ανάμεσα σε αυτά, σκαρώναμε σκίτσα και ντύναμε μπογιές σε ακουαρέλες κι είχαμε την ελευθερία, να σχεδιάσουμε ό,τι έχει μέσα της η γκλάβα μας. Ονόματα σπουδαία κι έργα ακόμη σπουδαιότερα παρελαύναν μπρος μας, σαν αναφορές Τέχνης, με το “Τ”, κεφαλαίο να ξεχωρίζει και να φωτίζει τον δρόμο, όσων θέλουν να μάθουν κάτι περισσότερο.

Δεν γίνεται να μην έχει υποπέσει στη διαδικτυακή σου αντίληψη, ένα από τα δεκάδες δημοσιεύματα, posts, tweets (οκ, κατάλαβες που το πάμε) σχετικά με την κατάργηση Μουσικής και Καλλιτεχνικών ως μαθημάτων επιλογής της Α’ Λυκείου, παραμένοντας στο Γυμνάσιο για 1 ώρα ανά εβδομάδα το καθένα. Επίσης, το Σχέδιο που είναι ένα μάθημα πανελλαδικώς εξεταζόμενο για τις σχετικές σχολές, απουσιάζει από την 3η Λυκείου, όπως κι η επιλογή του μαθήματος της Ιστορίας της Τέχνης. Προφανώς και δικαιολογημένα ένας χαμούλης έγινε στα social media, που ξεκινούσε από τέρμα εμπνευσμένα memes κι έφτανε σε diss υποστηρικτών της απαγόρευσης και ενάντιους της. Σήμερα μάλιστα, εμφανίστηκε κι άρθρο με τίτλο “Fake News περί κατάργησης των Καλλιτεχνικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση“, στο οποίο απάντησε πλήθος ανθρώπων κι εκπαιδευτικών στα social media, εκφράζοντας αντιρρήσεις ως προς την εγκυρότητά του. 

Δεν θα μείνω στο νέο diss που ξεκίνησε, γιατί το θέμα, δεν είναι εκεί. Είναι στον τρόπο, που αντιλαμβανόμαστε την εκπαίδευση. Δεν θα αναλύσω τα στραβά ή τα όποια καλά του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας, γιατί θα χρειαστώ τη συνδρομή χιλιάδων μαθητών κι άλλων τόσων καθηγητάδων, προκειμένου να καλυφθούν όλα τα ανοιχτά μέτωπα. Ωστόσο, δεν γίνεται να βαφτίζουμε την γυροσαλάτα διαιτητικό γεύμα, εκπαιδευτικά μιλώντας πάντα. Η επαγγελματική αποκατάσταση είναι δεδομένο πως θα αποτελεί έναν βασικό πυλώνα του εκπαιδευτικού συστήματος. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι τα σχολεία μας, πρέπει να λειτουργούν σαν εργοστάσια παραγωγής αυριανών εργαζομένων. Αν κόψουμε τον ομφάλιο λώρο της τέχνης στην εκπαίδευση τι πρόκειται να μας απομείνει; Κι αν αφήσουμε τις υπεκφυγές και τους ωχαδερφισμούς που μηρυκάζουν ότι έλα μωρέ τώρα, ποιος έκανε μάθημα στα καλλιτεχνικά στη μουσική; Θα καταλάβουμε ότι ο Σπύρος, η Χρύσα, ο Ηλίας, ο Νίκος, η Μαρία, η Αγγελική κι ο Παύλος ανάμεσα σε τόσους άλλους, την πάλεψαν στο Λυκείο, έχοντας αυτά τα μαθήματα σαν αποκούμπι.

Χρειάζεται κάποια στιγμή, να βάλουμε τον καθρέφτη κατάματα. Πρέπει να δούμε ότι στην όχι και τόσο σύντομη ιστορία του ελληνικού κράτους, ο πολιτισμός ήταν πάντα ο φτωχός συγγενής. Λίγες μέρες πριν, άλλωστε ήταν που οι art-workers ψάχνανε φωνή για να ακουστούν. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, φαντάζει τόσο περίεργο, να βλέπουμε την Τέχνη σαν την τρίχα από το ζυμάρι, ενώ ολόκληρη η ανθρωπότητα βίωσε μήνες καραντινιασμένη κι ίσως ζήσει κι άλλους. Τότε αν θυμάσαι όλοι επικαλέστηκαν την Τέχνη για να βγεις ζωντανός και πνευματικά υγιής από το Lockdown. Βιβλία, δίσκοι, ταινίες, ντοκιμαντέρ, διαδικτυακές εκθέσεις, performances ελεύθερα προς ψυχαγωγία κι όχι κατανάλωση. Στα δύσκολα η ανθρωπότητα, βρήκε καταφύγιο στην Επιστήμη και την Τέχνη. Σαν το ίδιο ασφαλές καταφύγιο, οφείλουμε να την αντιμετωπίζουμε και στην εκπαίδευση και την εργασιακή απασχόληση. Όχι σαν «σφήνα της τελευταίας στιγμής που λειτουργεί σαν καλλιτεχνικό άλλοθι ποσόστωσης. Η διεύρυνση του νου, των νέων ανθρώπων πρέπει να σκαφτεί στο λαγούμι των καλλιτεχνικών, της μουσικής, του ελεύθερου σχεδίου, της Ιστορίας της Τέχνης, του Κινηματογράφου, του Θεάτρου και της Λογοτεχνίας, που θα είχε την τύχη των προηγουμένων, αν δεν ήταν τοτέμ των θεωρητικών επιστημών.

Παραφράζοντας τον Καζαντζάκη που έλεγε πως έχεις τα πινέλα και τα χρώματα, ζωγράφισε τον Παράδεισο και μπες μέσα, μπορείς εύκολα να πεις πως αν μας στερήσεις τα πινέλα και τα χρώματα, δηλαδή τα μαθήματα τότε πως θα βρεις τον Παράδεισο της Τέχνης, να σε σώσει; Σημασία έχει, τώρα περισσότερο από ποτέ να συνασπιστούμε πίσω από την αναγκαιότητα ύπαρξης της Τέχνης με κάθε της μορφή, στη ζωή μας. Από τα μαθητικά μας τα χρόνια μέχρι τα βαθιά γεράματα.