Η Φλό, είναι ένα μικρόσωμο σκυλί, που διεκομίσθη σε κακή κατάσταση, σε κτηνιατρικό κέντρο του Ρεθύμνου. Αιτία, ήταν οι μικροί λαγοκέφαλοι που” ανακάλυψε” θαμμένους και είχε σαν αποτέλεσμα την προσβολή της από τη θανατηφόρα τοξίνη που διαθέτουν. Πιο συγκεκριμένα, το Κτηνιατρικό Κέντρο Θεοδωράκη/Γερακάκης και ο κτηνίατρος Άρης Γερακάκη αναφέρει:

“Ένα πολύ ξεχωριστό περιστατικό ήρθε στο ιατρείο μας τις προηγούμενες ημέρες, το οποίο απ’ όσο τουλάχιστον γνωρίζουμε αποτελεί πανελλήνια πρωτιά, πιθανότατα και πανευρωπαϊκή.

Είναι πλέον γνωστό σε όλους, ότι στις θάλασσες μας έχουν επεκταθεί μέσω της διώρυγας του Σουέζ από την Ερυθρά θάλασσα ξενικά είδη ψαριών. Όσοι ασχολούνται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με τη θάλασσα, ξέρουν καλά ότι η επίδραση τους στους πληθυσμούς των ντόπιων ειδών, είναι καταστροφική. Ο πιο διαβόητος από τους “μετανάστες” αυτούς είναι ο λαγοκέφαλος. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται για ένα είδος, αλλά για 5 περίπου είδη της οικογένειας Tetraodontidae.

Τα είδη αυτά, είναι πολύ τοξικά λόγω της τοξίνης tetradotoxin η οποία υπάρχει σε πολλά μέρη του ψαριού και προκαλεί μεταξύ άλλων, γαστρεντερικά συμπτώματα που συνεχίζουν με ολοκληρωτική παράλυση. Ο θάνατος λόγω ασφυξίας ή καρδιακής ανεπάρκειας, μπορεί να επέλθει από 20 λεπτά μέχρι και 24 ώρες, μετά την κατανάλωση του ψαριού. Θέλει τεράστια προσοχή, μιας και δεν υπάρχει αντίδοτο. Η θεραπεία είναι αποκλειστικά συμπτωματική. Επί της ουσίας, είναι θέμα μεγάλης τύχης το να επιβιώσει κανείς, μετά από κατανάλωση της τοξίνης αυτής.

Εφόσον το συγκεκριμένο ψάρι έχει κατακλύσει τις θάλασσες μας, ήταν θέμα χρόνου να τύχει κάποιο ζώο να δηλητηριαστεί από αυτό. Το παραπάνω περιστατικό, εγείρει μεγάλη ανησυχία για το τι θα γίνει από δω και πέρα, μιας και τα εν λόγω ψάρια θα αλιεύονται όλο και περισσότερο και δυστυχώς θα απορρίπτονται χωρίς μέριμνα, είτε επί τόπου στις παραλίες είτε σε απλούς κάδους, όπου και εύκολα θα καταναλώνονται από αδέσποτα και δεσποζόμενα γατιά και σκυλιά. Στην Ιαπωνία, όπου αλιεύουν ανέκαθεν παρόμοια είδη, μεταχειρίζονται τα απομεινάρια των ψαριών αυτών πολύ αυστηρά σαν τοξικά απόβλητα. Αποθηκεύονται σε ειδικούς ασφαλισμένους κάδους και καταστρέφονται επί πληρωμή σε ειδικούς κλιβάνους.

Στην Ελλάδα, δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη οδηγία για το πώς μπορούμε να απορρίπτουμε με ασφάλεια τα απομεινάρια των ψαριών αυτών, είναι όμως πολύ σημαντικό να υπάρξει άμεσα γιατί εκτός του κινδύνου κατανάλωσης από ανθρώπους ή ζώα, εγκυμονούν και κίνδυνοι για την δημόσια υγεία λόγω πιθανής μόλυνσης του περιβάλλοντος με την τοξίνη αυτή.

Πρόκειται για νέο και σε μεγάλο βαθμό άγνωστο κίνδυνο, οπότε είναι σημαντικό να είμαστε ενημερωμένοι και όσοι έχουμε ζώα πολύ προσεκτικοί γιατί μπορεί να τύχει στον καθένα!”.

Πώς μοιάζει ο λαγοκέφαλος;

  • Το “τοξικό ψάρι”, έχει σχήμα ροπαλοειδές, με μεγάλο κεφάλι και λεπτή, διχαλωτή ουρά. 
  • Έχει μεγάλα, ανοιχτόχρωμα μάτια, με μαύρη κόρη που μπορστά τους υπάρχει μια ασημί κηλίδα. Διαθέτει 4 δόντια, δύο στην πάνω σιαγόνα και δύο στην κάτω, που θυμίζουν λαγό.
  • Το πάνω μέρος του έχει χρώμα πράσινο, λαδί και καφέ με σκούρες κηλίδες. Δεν έχει λέπια. Στα πλευρά έχει μια ασημένια ταινία, ενώ η κοιλιά του είναι ασπριδερή και λεία, χωρίς αγκάθια και εξογκώματα και μπορει να φουσκώνει σαν μπαλόνι.
  • Το μήκος του μπορεί να φτάσει από 2 έως 60 εκατοστά και σπανίως μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο και τα 7 κιλά.
  • Ζει σε ρηχά νερά, συνήθως 15 έως 50 μέτρα και σπανιότερα έως 100 μέτρα βάθους σε βραχώδεις βυθούς.
  • Το σαρκοφάγο ψάρι, διαθέτει ισχυρό ράμφος το οποίο το βοηθάει να σπάει και να τρώει όστρακα, καβούρια, σουπιές, χταπόδια και άλλα ψάρια. Το ράμφος του είναι τόσο ισχυρό που μπορεί να κόψει ακόμη και αλιευτικά εργαλεία, δίχτυα κ.λπ., κάτι που του επιτρέπει να “δραπετεύει”.

Η Νότα Περιστεράκη, βιολόγος-ιχθυολόγος του Ινστιτούτου Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ, σημειώνει:

“Τα τελευταία χρόνια έχουμε πάρα πολλές εμφανίσεις του λαγοκέφαλου στην περιοχή της Κρήτης, ενώ υπάρχει εγκατάσταση μεγάλων πληθυσμών σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Η πρώτη καταγραφή του είδους στη Μεσόγειο ήταν το 2003 σε παράλια της Τουρκίας. Αργότερα πιστοποιήθηκε στο Ισραήλ, ενώ τον Ιούλιο του 2005 εντοπίστηκε στη Βόρεια Κρήτη. Αμέσως έδειξε τάσεις μεγάλης… επέκτασης. Ηδη, από το 2011 παρουσίαζε μεγάλη αύξηση των δεικτών αφθονίας. Είχαμε σημειώσει πως με βάση τα μοντέλα πληθυσμών θα παρουσιάσει αύξηση με γεωμετρική πρόοδο τα επόμενα χρόνια.

Ο λαγοκέφαλος απαγορεύεται αυστηρά να εκφορτώνεται, να πωλείται, να καταναλώνεται. Απαιτείται πολύ καλή ενημέρωση σε όλους, τους ντόπιους, τους τουρίστες –μερικοί από τους οποίους ψαρεύουν ερασιτεχνικά–, ακόμα και το ιατρικό προσωπικό, που μπορεί να μη γνωρίζει το πρόβλημα”.

Γενικά παιδιά, για να χαιρόμαστε τη θάλασσα, πρέπει να την προσέχουμε!