Διαβα.Ζουμε | "Η Ιστορία της Θεραπαινίδας", της Μάργκαρετ Άτγουντ

Σήμερα, ο κόσμος ζει ελεύθερος. Σήμερα, υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα. Σήμερα, η γυναίκα είναι ίση με τον άντρα. Σήμερα, το 1984 φαντάζει μακρινό, το “1984” φαντάζει απίθανο. Σήμερα. Αύριο;

Αύριο μπορεί να γίνει κάτι που θα τρομάξει τον κόσμο. Κι ύστερα κάτι άλλο, κάτι που θ’ αλλάξει το σύστημα. Μπορεί το ντόμινο να πέσει, κι οι άνθρωποι να ψάξουνε το μέλλον τους στο παρελθόν – σ’ ένα παρελθόν με στιβαρούς κανόνες, με σιδηρά γροθιά, με παλιομοδίτικη αισθητική, μα πάνω απ’ όλα σ’ ένα παρελθόν χωρίς ανούσιες ελευθερίες. Εκεί που οδηγός είναι η Παλαιά Διαθήκη, και που μια μέρα κάποιοι “δόξασαν” το Θεό στα φανερά, έφτυσαν το Θεό κρυφά, και τέλος κρύφτηκαν πίσω Του και είπαν: Γενηθήτω Γαλαάδ!

Θεέ μου. Ο εν τοις Ουρανοίς, της Βασιλείας των Ουρανών…

…Μπορείς να τους παράσχεις ως κι έναν Παράδεισο. Σε χρειαζόμαστε γι’ αυτό. Την Κόλαση τη φτιάχνουμε και μόνοι μας.

Η “Ιστορία της Θεραπαινίδας”, είναι στην πραγματικότητα μια καθημερινή ιστορία. Και το πρόβλημα είναι ακριβώς αυτό, η καθημερινότητα. Από τότε που οι ΗΠΑ έγιναν Γαλαάδ, η οικονομία ανταλλακτική, κι η Βίβλος αντικατέστησε το νόμο, η ζωή μοιάζει να σου λέει κάθε μέρα: “Καλή χρονιά! Ευτυχισμένο το 1984”. Ειδικά αν είσαι γυναίκα.

Ψέματα, υπάρχουν και “καλές γυναίκες”. Εκείνες που δεν παραβίασαν τις εντολές. Εκείνες παίρνουν το βραβείο τους: έναν άντρα αφέντη, και μια ζωή “κυρίας” μ’ όλο τον εξευτελισμό που συνεπάγεται αυτό. Όμως αν ήσουν απ’ τις άλλες, απ’ τις τσούλες που τόλμησαν να χωρίσουν, να παντρευτούν με χωρισμένο, να ‘χουνε σχέσεις έξω απ’ το γάμο ή (ω Θεέ!) να ‘χουνε σχέσεις με γυναίκες, τότε λυπάμαι μα… μα μην ανησυχείς. Στη Γαλαάδ όλες οι αμαρτωλές βρίσκουν τη θέση τους. Αν είσαι τυχερή λοιπόν και γλυτώσεις τα χειρότερα (αργό θάνατο από ραδιενέργεια στις “αποικίες”), συγχαρητήρια: θα γίνεις Θεραπαινίδα! Θ’ ανήκεις σε κάποιον, και θα γεννάς τα παιδιά του. Και θα ΄σαι ελεύθερη!

Υπάρχουν πολλά είδη ελευθερίας, έλεγε η Θεία Λίντια. Η ελευθερία να κάνεις κι η ελευθερία να μη σου κάνουν. Τις μέρες της αναρχίας, είχατε την ελευθερία να κάνετε. Τώρα σας έχει δωθεί η ελευθερία να μη σας κάνουν. Μην την υποτιμάτε.

Εκεί μέσα λοιπόν, θεραπαινίδα στη Γαλαάδ, ζει η Τουφρέντ. Δεν είναι αυτό το όνομά της, όμως πια αυτό είναι. Κι αν πάει σ’ άλλο αφεντικό, θα γίνει η Τουάλλου. Κι αν είναι τυχερή, πάντα θα είναι κάποιου. Ή τέλος πάντων πάντα, ώσπου να καταφέρει την αποστολή της. Να μείνει έγκυος.

Γι’ αυτό την έχουν. Φροντίζουν την υγεία της, της δίνουνε να τρώει όσο πρέπει. Και κάθε που είναι η σωστή περίοδος, πάει για την Τελετή. Την τελετή που θα της φυτέψει το μωρό μες στην κοιλιά της. Δεν έχει χαρά, ούτε απόλαυση – κανείς δεν χαίρεται, ούτε η σύζυγος, ούτε καν ο Κυβερνήτης. Όλοι φοράνε όλα τους τα ρούχα. Κι όλοι ντρέπονται γι’ αυτό που γίνεται. Ή τέλος πάντων, θα ‘πρεπε να ντρέπονται…

Είπε δε Ραχήλ τω Ιακώβ, ιδού η παιδίσκη μου Βαλλά, είσελθε προς αυτήν και τέξεται επί των γονάτων μου, και τεκνοποιήσομαι καγώ εξ αυτής.

Η “Ιστορία της Θεραπαινίδας” είναι μια προφητεία τρομακτική μα κι απόλυτα γήινη. Δεν προβλέπει ένα μέλλον τρομακτικό, φανταστικό και μακρινό, μα ένα μέλλον που η ανθρωπότητα ήδη το ‘χει περάσει. Το ‘χει προσπεράσει. Το ‘χει ξεπεράσει;

Μ’ αυτό τον τρόπο η Άτγουντ χτυπάει το καμπανάκι. Φωνάζει για να μην την πάθουν οι άνθρωποι, φοβάται πως η παγίδα της ανελεύθερης θρησκοληψίας θα μας οδηγήσει σ’ έναν κόσμο χωρίς ευτυχία, χωρίς χαρά, χωρίς αγάπη. Στον κόσμο που σήμερα έχουμε παράδειγμα γι’ αποφυγή. Κι αυτή ακριβώς η ευφυής παρατήρηση -ότι ο κίνδυνος κρύβεται πίσω μας-, σε συνδυασμό μ’ ένα σπουδαίο λογοτεχνικό ταλέντο, τοποθετεί τη Μάργκαρετ Άτγουντ στη θέση που της αρμόζει: στη θέση του Όργουελ της εποχής μας!