Πάλι πιάσανε τις λίστες στο BBC culture, πάλι μου ρίξανε ψωμάκι για ν’ αρχίσω να γκρινιάζω. Κι ως σωστός βιβλιοπόντικας που είμαι, δεν το άφησα να πάει χαμένο.
Το ξεκαθαρίζω λοιπόν: η λίστα του BBC με τα “βιβλία που επηρέασαν τον κόσμο” είναι ως συνήθως εξαιρετική! Με την Οδύσσεια στο νούμερο 1, και με τον Μπάρμπα – Θωμά στο νούμερο 2, και με το 1984 στο 3 και με την Ιλιάδα να κλείνει την πρώτη 10άδα, όλα καλά κι ωραία, όμως… Ε, οι Άθλιοι βρίσκονται στο 54, κι αυτό με πλήγωσε αρκετά για να ψάξω να βρω ποια “γραπτά” που στάμπαραν για πάντα την ανθρωπότητα δεν βρέθηκαν ούτε καν στο 100. Ιδού τα 10 που μου βγάλανε το μάτι (με την απουσία τους):
1. Το Όνομα του Ρόδου, Ουμπέρτο Έκο
Το πρώτο και το πιο γνωστό βιβλίο του Ιταλού δασκάλου, είναι ένα αριστουργηματικό πάντρεμα αστυνομικής λογοτεχνίας, δικαστικού δράματος και αγνής φιλοσοφίας. Τα μοναστικά τάγματα του μεσαίωνα, η ιερά εξέταση, ένα βιβλίο του Αριστοτέλη κι ένας καλόγερος – Σέρλοκ Χολμς που τα βάζει με την αποκάλυψη του Ιωάννη! Λογική – δεισιδαιμονία, στο ΒΒC σημείωσαν “no bet”.
2. Το Δεκαήμερο, Ιωάννης Βοκάκιος
Απ’ την τριάδα των ερωτικών παραμυθιών που φώτισε κινηματογραφικά ο Παζολίνι, οι “Χίλιες και Μία Νύχτες” είναι μέσα, οι “Ιστορίες του Κατέρμπουρι” είναι μέσα, το “Δεκαήμερο” δεν είναι μέσα… Γιατί ξηγιέστε ρε έτσι φάλτσα στο Βοκάκιο;
3. Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, Τζ. Ρ. Ρ. Tόλκιν
Όχι, δεν είμαι απ’ αυτούς που πιστεύουν ότι το έργο του Τόλκιν είναι το σπουδαιότερο λογοτεχνικό έργο του αιώνα. Είναι όμως ο,τι καλύτερο έχουμε σε μεσαιωνική φαντασία, είναι μια ολόκληρη μυθολογία γραμμένη από ένα μόνο άνθρωπο, είναι μέσα σε κάθε λίστα με τα 100 καλύτερα βιβλία του 20 αιώνα, αλλά ΟΧΙ δεν είναι μέσα στη λίστα του BBC. Στην οποία βρίσκεται (15ο!) το Χάρι Πότερ. Ας είμαστε λίγο σοβαροί…
4. Η Βίβλος
Δεν είναι ζήτημα πίστης. Όταν λες “Βίβλος” μιλάς για το πρώτο σε εκδόσεις βιβλίο στην ιστορία των εκδόσεων. Μέσ’ απ’ τις ιστορίες της αντλούν το υλικό τους δύο απ’ τις 5 πιο πολυπληθείς θρησκείες του πλανήτη. Ε, σαν κάπως να τον επηρέασε τον κόσμο, ωρέ προφεσοράδες μου…
5. Αναζητώντας το Χαμένο Χρόνο, Μαρσέλ Προυστ
Ένα απ’ τα πιο μεγάλα (3.200 σελίδες – 2000 χαρακτήρες!) και σπουδαία έργα που γράφτηκαν ποτέ. Το έπος του Προυστ αποτελεί (θα συμφωνήσω με τον Σόμερσετ Μωμ, κι αυτό μου ‘λειπε δηλαδή) “τη μεγαλύτερη μυθοπλασία μέχρι σήμερα”. Μάλλον τους έπεφτε πολύ μεγάλη για τη λίστα, “και στο πλάι που το βάζουμε, δεν χωράει, μανα μου”…
6. Ο Φύλακας στη Σίκαλη, Τζ. Ντ. Σάλιντζερ
Το βιβλίο που άλλαξε για πάντα την άποψη της λογοτεχνίας για τον προφορικό λόγο, το βιβλίο που έδωσε φωνή στην επανάσταση της εφηβείας, το βιβλίο που ξύπνησε την κοιμισμένη οικογένεια της Αμερικής. Ένα απ’ τα πιο σπουδαία βιβλία του κόσμου, ένα βιβλίο που “δεν επηρέασε αρκετά τον κόσμο”…
7. To Μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου, Ανώνυμος (Ψευδο-Καλλισθένης)
Το πιο σημαντικό (αν όχι το μοναδικό) μυθιστόρημα που έκανε “καριέρα” το μεσαίωνα, κι άρα το “ρομάντζο” που εν πολλοίς κράτησε όρθια την τέχνη της μυθιστορίας στα σκοτεινά χρόνια. Ο Μεγαλέξανδρος θα ‘ταν με σιγουριά μέσα στις 100 ιστορικές προσωπικότητες που επηρέασαν τον κόσμο, αλλά σαν λογοτεχνικό ήρωας δεν έλυσε το δεσμό της κριτικής του BBC. Κοφ’ τους ρε Αλέκο, εμείς σε πιστεύουμε!
8. Γαργαντούα και Πανταγκρυέλ, Φρανσουά Ραμπελαί
Οι γίγαντες που εμείς τους μάθαμε από κείνο το άπαιχτο κινούμενο σχέδιο της ΕΡΤ, ανανέωσαν (αν δηλαδή δεν αναδημιούργησαν) την έννοια της σάτυρας. Ο Ραμπελαί διεκδικεί επάξια τη θέση του πλάι στο Θερβάντες και το Σαίξπηρ, κι εγώ θα του τη δώσω. Provocateur γιατρέ, ασ’ τους Άγγλους!
9. Κατς 22, Γιόζεφ Χέλερ
Ο Στίβεν Κινγκ βάζει το “Κατς 22” πλάι στο “1984”, κι εγώ θα ταχθώ (για πρώτη μου φορά) μαζί του 100%. Το αντιπολεμικό διαμάντι του Χέλερ, μες στην παρανοϊκή δομή του γελάει στη μούρη του πολέμου κι αφήνει δάκρυα να φύγουνε γι’ αυτούς που χάθηκαν, τρελάθηκαν, μαράθηκαν. Υπάρχει μόνο μια παγίδα, Γιόζεφ, κι αυτή είναι το Κατς 22 ΒΒC culture…
10. Το Εκρεμές του Φουκό, Ουμπέρτο Έκο
Nαι, το λέω χωρίς να ντρέπομαι ούτε λίγο. Ένας Ουμπέρτο Έκο δεν είναι αρκετός, ακόμα κι αν αυτοί δεν βάλανε κανέναν! Πιθανότατα το καλύτερο βιβλίο του τεράστιου Ιταλού, είναι το πιο πολύπλοκο αλλά και το πιο σημαντικό βιβλίο “μεσαιωνικής συνωμοσίας”. Κλάψε Νταν (Μπράουν), πλαντάξτε “ειδικοί” του κόσμου, ήτανε μια φορά ένα εκρεμές, ήτανε μια φορά ένα τάγμα…
