*Δύο γυναίκες βάζουνε τρικλοποδιές η μια στην άλλη, για την εύνοια μιας βασίλισσας που δεν δείχνει να πατάει και τόσο καλά…
Η εθνική μας θλίψη για το Γιώργο Λάνθιμο φαίνεται πως βαδίζει πια στο τελευταίο στάδιο. Του γκρινιάξαμε στην Κινέτα, του θυμώσαμε στον Κυνόδοντα, τον κουβεντιάσαμε στον Αστακό, μας έσφιξε την καρδιά με το Ελάφι του, και φαίνεται πια να φτάνουμε στο στάδιο της αποδοχής. Ο Γιώργος δεν είναι πια εδώ (καιρό τώρα). Έχει αφήσει πίσω τον τόπο του, για να γίνει ο προφήτης που μπορεί στα μέρη που δεν αντιμετωπίζουν το σινεμά με μιζέρια κι απαξίωση.
Ο Λάνθιμος δεν είναι πυροτέχνημα. Δεν “του ‘τυχαν” μια δυο καλές συνεργασίες. Ο Λάνθιμος δουλεύει “εκτός έδρας” σε πραγματικά μεγάλες παραγωγές, δεν τις φαντασιώνεται όπως άλλοι στην έδρα μας. Κι είναι μια τέτοια παραγωγή που τον φέρνει στην Αγγλία του 1700, εκεί που…
…δυο γαϊδούρες τσακωνόντουσαν γύρω από ξένο θρόνο!
Η βασίλισσα Άννα δεν ήταν στα καλά της, κι η “φιλενάδα” της η λαίδη Σάρα, έκοβε, έραβε και κυβερνούσε την Αγγλία. Μέχρι που έσκασε μύτη στην αυλή μια υπηρέτρια μ’ αριστοκρατική καταγωγή, η Άμπιγκεϊλ. Και τότε άρχισε, δειλά στην αρχή μ’ αργότερα ξεκάθαρα, μια μάχη δύο θηλυκών Ιάγων με στόχο την καρδιά, το κρεβάτι, μα στην ουσία τον ίδιο το θρόνο της βασίλισσας. Μιας βασίλισσας που είχε άλλα θέματα να λύσει…
Για το κωμικοτραγικό ταξίδι στο βρετανικό παρελθόν, ο Λάνθιμος έδειχνε να ‘ναι κατάλληλος οδηγός αλλά και μια επιλογή γεμάτη ρίσκο. Ρίσκο, όχι μονάχα γιατί δεν είχε ξανακάνει ποτέ παρόμοιο ταξίδι, αλλά κυρίως γιατί δεν είχε ξανα… οδηγήσει σενάριο με άλλη υπογραφή απ’ τη δική του. Οι διάλογοι της “Ευνοούμενης” ωστόσο (την οποία θα δεις αποκλειστικά στη Nova σε ‘Α προβολή, όπως και όλες τις “σφαιράτες” ταινίες του ’18), όχι απλώς δεν έχουν τη δική του υπογραφή, αλλά ούτε έστω εκείνη του μόνιμου “συνοδηγού” του στα ταξίδια, του Ευθύμη Φιλίππου. Όχι, ο Λάνθιμος ανέλαβε ένα σενάριο εντελώς έξω (;) απ’ το μέχρι τώρα δρομολόγιό του, κι όχι απλώς βάδισε καλά τη διαδρομή αλλά…
…το εκμεταλλεύτηκε πλήρως και το εξέθεσε ελαφρώς!
Το λέω καθαρά και ξάστερα: σ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ είχα τη μόνιμη αίσθηση ότι το όραμα του σκηνοθέτη είχε ανάγκη από ένα (ίσως και δύο) κλικ πιο “φλύαρους” διαλόγους. Όχι για να γεμίσει τις έτσι κι αλλιώς χαρακτηριστικές, αποστασιοποιημένες σιωπές του, αλλά για να τονώσουν λίγο το παράδοξο χιούμορ, να τονίσουν το γκροτέσκο αποτέλεσμα που έτσι κι αλλιώς κυριαρχούσε στην εικόνα. Λίγες ανταλλαγές ατάκας θα κούμπωναν καλά, ανάμεσα στα κάδρα που θυμίζουν πίνακες της κλασικής περιόδου, μέσα απ’ τους ευρυγώνιους και τους fisheye φακούς, μέσα απ’ τη σουρεαλιστικά πειστική ατμόσφαιρα μιας αυλής που παίρνει στα σοβαρά τον ασόβαρο εαυτό της.
Όχι πως η δουλειά δεν πήγε πρίμα έτσι κι αλλιώς. Απλώς ο Λάνθιμος, με την έξυπνη, δραστήρια σκηνοθετική του τοποθέτηση, ανεβάζει επίπεδο την ταινία του κι εκθέτει ένα σενάριο που (όπως έγραψε κι ο Πίτερ Μπράντσο στον Guardian): “Αν το ‘χε αναλάβει ένας πιο συμβατικός σκηνοθέτης θα δημιουργούσε άλλο ένα δράμα εποχής“. Όμως ο “δικός μας” μόνο συμβατικός δεν είναι, κι είχε τους τρόπους να κερδίσει την παρτίδα χωρίς να κρατάει τα πιο πρωτότυπα σεναριακά χαρτιά. Κρατούσε ωστόσο…
…τρεις ντάμες τη μια καλύτερη απ’ την άλλη!
Διόλου παράλογο για μια ταινία χαρακτηριστικά φεμινιστική! Σε μια ανδροκρατούμενη εποχή, η Αγγλία του Λάνθιμου (και των Ντέμπορα Ντέιβις – Τόνι ΜακΝαμάρα) κυβερνάται μπρος και πίσω απ’ τα φώτα, από γυναίκες. Οι αποφάσεις είναι γυναικεία υπόθεση, οι ίντριγκες είναι γυναίκεία υπόθεση, το σεξ (που με αισθητική πονηριά το απεικονίζει “τόσο όσο”) μοιάζει… εντελώς γυναικεία υπόθεση!
Η Έμμα Στόουν (Άμπιγκεϊλ) είναι μια γλυκιά, μακιαβελική ζωγραφιά, κόντρα στη μοχθηρή αυστηρότητα της Ρέιτσελ Βάις (λαίδη Σάρα) – που στην αρχή σε κάνει ν’ αναρωτιέσαι αν η ίδια είναι η βασίλισσα της Αγγλίας και κάτι δεν έχεις καταλάβει καλά. Κι όσο οι δυο γυναίκες παίζουν ένα βιτριολικό τένις ανάμεσα στα πόδια (ενίοτε κι ανάμεσα στα μπούτια!) της αυτής μεγαλειότητας, η ίδια η Ολίβια Κόλμαν (βασίλισσα Άννα) τους κλέβει όλη την παράσταση!
Απολαυστική, υπέροχη σ’ ένα ρόλο γεμάτο μωρουδίστικες αντιδράσεις ευπάθειας και υποτονική κυκλοθυμία. Η Κόλμαν της τηλεόρασης και των (απαιτητικών αλλά) “δεύτερων ρόλων”, άρπαξε απ’ τα μαλλιά την ευκαιρία της. Πήρε τη Χρυσή Σφαίρα (εξ ου και μπορείς να την απολαύσεις αποκλειστικά στη Nova -και σε Nova On Demand -, όπως κι άλλες βραβευμένες ταινίες του 2018) κι έγινε το προσωπικό μου φαβορί για το Όσκαρ. Το οποίο μάλλον θα ΄χασει απ’ τη Γκλεν Κλόουζ, που έχει πολλά “χρωστούμενα γραμμάτια” στην καριέρα της. Όμως αυτό είναι πια μιαν άλλη ιστορία…
