Στα κόμικ της Ευρώπης, ο θρόνος φιλοξενεί δυο πολύ σπουδαίους τύπους. Ο ένας είναι Γαλάτης και ζει ευτυχισμένος κι ελεύθερος στο χωριό του, ο άλλος Αμερικάνος και γυρνάει τη χώρα με την αλογάρα του, φτωχός και μόνος. Υπάρχει όμως κι άλλος ένας, που συνήθως συμπληρώνει την παρέα. Ένας νεαρός με τσουλούφι, ένας τύπος με πανέξυπνο σκυλί, ένας (τιμή μας και καμάρι μας!) δημοσιογράφος!
Τώρα τελευταία ωστόσο, παράξενες φήμες άρχισαν να κυκλοφορούν για τον δημοσιογράφο μας. Αλήτης; Ρουφιάνος; Κάτι χειρότερο. Ρατσιστής και φασίστας.
Σήμερα λοιπόν, έρχομαι να ψάξω, να προβληματιστώ και ν’ απαντήσω μια για πάντα σ’ αυτή την ερώτηση αγαπητέ αναγνώστη. Είναι ο Τεν Τεν (κι άρα ο δημιουργός του ο Ερζέ) φασίστας και ρατσιστής; Ας τα πάρουμε απ’ την αρχή.
Τα Σοβιέτ και το Κονγκό
Η πρώτη περιπέτεια του διάσημου δημοσιογράφου, προέκυψε κατόπιν “παραγγελίας” κι είχε για κύριο σκοπό τη να χτυπήσει το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης. Ο διευθυντής του νεαρού Ερζέ στην εφημερίδα “Εικοστός Αιώνας“, θα ζητήσει απ’ το σκιτσογράφο να βάλει τον άρτι δημιουργηθέντα ήρωα σε περιβάλλον… Σοβιέτ! Έτσι, η πρώτη χαιρετούρα του Τεν Τεν στον κόσμο, είχε σκοπό την αντισοβιετική προπαγάνδα. Ήταν πρόχειρη – ο Ερζέ δεν είχε πάει ποτέ στη Μόσχα, και όλη του η έρευνα είχε μόλις μία πηγή. Όχι ότι με πολλές πηγές θα ‘ταν αλλιώς, βέβαια. Ανεξάρτητα απ’ τις απόψεις που μπορεί να έχει ο καθένας για το καθεστώς του εφαρμοσμένου “κομμουνισμού”, δεν υπάρχει καλή προπαγάνδα.
Η συνέχεια βέβαια, ήταν… ακόμα χειρότερη! Ο Ερζέ είπε στο διευθυντή του πως σκέφτεται μια νέα περιπέτεια στην Αμερική με Ινδιάνους. Κι ο Αμπέ Βαλέ (ο διευθυντής ντε!), είπε: “όχι, καλύτερα ένα επεισόδιο στο βελγικό Κονγκό!”. Ξανά “παραγγελία” λοιπόν, κι αυτή τη φορά ο σκοπός ήταν “ιερός”. Οι καλοί Ευρωπαίοι, οι χαζούληδες μαύροι, ένα Κονγκό ο,τι πρέπει για να πάει κανείς να δουλέψει, κι ο Ερζέ – που ούτε στο Κονγκό είχε πάει ποτέ του! – ξανά έβαλε πλάτη για να εξυπηρετήσει μάλλον απάνθρωπα συμφέροντα.
Η Αμερική της αλλαγής κι ο “Λωτός” που θα σε βοηθήσει να ξεχάσεις
Η τρίτη περιπέτεια του δημοσιογράφου ωστόσο, ήταν διαφορετική. Ο Ερζέ ακολούθησε πια τη δική του ιδέα, έστειλε τον Τεν Τεν στην Αμερική, κόντρα στη μαφία του Σικάγο. Εδώ δεν υπήρχαν ξένα θέλω, κι ο σχεδιαστής μπόρεσε να κάνει αυτό που (κατά πώς φαίνεται) εξ αρχής σκόπευε: να στήσει μια εξωτική νουάρ ιστορία, με το φλώρο δημοσιογράφο του σε ρόλο “παλιού, καλού” ντετέκτιβ. Κι από εκείνο το σημείο κι έπειτα, όλα άλλαξαν. Ο νεαρός Ερζέ δεν ήταν πια τόσο αφελής, έψαχνε καλά τις συνθήκες μέσα στις οποίες θα στείλει το ρεπόρτερ του, κι έκρυβε πετυχημένα κοινωνικά σχόλια μέσα στα τεύχη του.
Ο άνθρωπος που ευθύνεται γι’ αυτή τη σημαντική ωρίμανση του Βέλγου, ήταν ο Κινέζος καλλιτέχνης Ζανγκ Τσονγκρέν. Έγινε φίλος με τον Ερζέ, του δίδαξε πράγματα για τους πολιτισμούς της Ανατολής, του άνοιξε τους ορίζοντες κι αυτό έφερε ένα σπουδαίο αποτέλεσμα. Ο “Μπλε Λωτός“, το πέμπτο ταξίδι του δημοσιογράφου και της Μιλού, δεν θα είναι άλλη μια κλασική ιστορία. Θα είναι μια αντι-ιμπεριαλιστική κριτική στην Ιαπωνία, τη δύση και όποιον εκμεταλλεύεται το λαό της Κίνας. Και μπράβο της!
Ισραηλινοί τρομοκράτες κι ελληνικά λαμόγια!
Ο λαός το λέει καθαρά: “Καλύτερα το μάτι παρά το όνομα”. Του Ερζέ όμως του είχε βγει ήδη το όνομα, κι έτσι μετά το ρατσισμό και την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα, να σου και μια κατηγορία για αντισημιτισμό. Η διαφορά είναι πως αυτή τη φορά η κατηγορία ήταν αστεία και το “λάθος” του Βέλγου δεν έγινε όταν έγραψε τον “Τεν Τεν στη Χώρα του Μαύρου Χρυσού“, αλλά όταν τον… ξανάγραψε! Και μέσα στο εύστοχο σχόλιό του για την τρομοκρατία και τα παιχνίδια που στήνονται πάνω στο Πετρέλαιο, άλλαξε τους Ισραηλινούς τρομοκράτες του με Άραβες. Κι αυτό ήταν τεράστιο σφάλμα γιατί εν πολλοίς ο Ερζέ έτσι παραδέχτηκε ένα σφάλμα (αντισημιτισμό) που ΔΕΝ είχε κάνει.
Με την ευκαιρία, ο πιο χαρακτηριστικός αντίπαλος του Τεν Τεν, ο “Μοριάρτι” του, λέγεται… Ρασταπόπουλος! Και όπως καλά κατάλαβες είναι Έλληνας. Ε, ν’ αρχίσουμε κι εμείς να γκρινιάζουμε για “ανθελληνισμούς” στον έρμο τον Ερζέ; Ντροπή δεν είναι;
Συμπέρασμα:
Ναι, ο Τεν Τεν ΕΧΕΙ ρατσιστικό, προπαγανδιστικό, (ίσως και φασιστικό) παρελθόν. Ταπεινή μου γνώμη, γι’ αυτό ευθύνεται κυρίως η αφέλεια κι η αδυναμία του πιτσιρικά Ερζέ να πει όχι στις “εντολές” των διευθυντάδων. Όχι, ο Τεν Τεν ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ φασίστας, ρατσιστής ή ο,τι άλλο. Σε τζεϊμσμπονικού τύπου περιπέτειες, δεν κουβαλάει ίχνος απ’ το σοβινισμό του 007 (που παρά τα “ελαττώματά” του, κινηματογραφικά τον αγαπάμε!). Αν προτιμάς, είναι ένας ήρωας (κι ένας δημιουργός) που έκανε κακές παρέες στα νιάτα του, κι έκανε ο,τι μπορούσε μεγαλώνοντας για ν’ αλλάξει ρότα. Θα ‘λεγες ποτέ φασίστα τον Ντέρεκ Βίνγιαρντ στο φινάλε του American History X; Εγώ όχι. Αντιθέτως, μάλλον χαίρομαι να διαβάζω τις ιστορίες ενός δημοσιογράφου που έμαθε μέσα απ’ την ίδια την καριέρα του το σωστό και το λάθος του κόσμου των ανθρώπων…
