Πιθανότατα έχεις παραγγείλει και συ ρούχα από την Shein. Απολύτως κατανοητό (θα) είναι. Οι τιμές της κινέζικης αλυσίδας είναι απίστευτα χαμηλές, η ταχύτητα παράδοσης εντυπωσιακή, η ποικιλία πολύ μεγάλη, «βομβαρδίζεσαι» επίσης συνεχώς και παντού από σχετικές διαφημίσεις, άνθρωπος είσαι και λυγάς. Όμως με τι κόστος έρχεται όλο αυτό; Πώς έχει καταφέρει δηλαδή η Shein να πουλάει τόσο γρήγορα και φθηνά;
Η απάντηση είναι αυτή που οι περισσότεροι στις δυτικές κοινωνίες είτε αγνοούμε είτε κάνουμε πως αγνοούμε. Και έχει να κάνει με την απάνθρωπη εκμετάλλευση των εργαζομένων. Τα δικαιώματα των οποίων καταπατώνται με το χειρότερο δυνατό τρόπο.
Δες το παρακάτω βίντεο, που διέρρευσε από εργοστάσιο της Shein και θα καταλάβεις αμέσως τι εννοούμε:
Με τέτοιες εικόνες δεν είναι η λέξη Shein που μας έρχεται πρώτη στο μυαλό, αλλά κάτι παραπλήσιο ηχητικά. Shame. Ντροπή. Οι εργαζόμενοι κοιμούνται στα πατώματα έχοντας φτάσει στα όρια τους μετά από βάρδιες που συχνά φτάνουν ως και τις 15 ώρες την ημέρα (κάποιες πηγές το ανεβάζουν στις 18…) ενώ τα ρεπό είναι άγνωστη λέξη, 1 φορά το μήνα και αν. Με πενιχρό μισθό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, αλλά πάντως καλό για τα αντίστοιχα κινέζικα. Το εργοστάσιο δουλεύει 24 ώρες το 24ώρο για να καλυφθεί εντός χρονοδιαγράμματος ο τεράστιος όγκος παραγγελιών και δεν υπάρχει η παραμικρή ευαισθησία από πλευράς των ιθυνόντων. «Δουλεύεις όσο σου πούμε εμείς, πληρώνεσαι όσα θέλουμε εμείς. Και άμα σου αρέσει», το γενικότερο ζουμί.
Η αξία της Shein εκτιμάται περί τα 15 δισ. δολάρια, είναι πλέον το Νο1 στη βιομηχανία της ένδυσης, έχοντας αφήσει πίσω της H&M και Zara. Η διείσδυσή της σε όλες τις «καλές» αγορές του δυτικού κόσμου, κυρίως την αμερικανική, βαίνει συνεχώς αυξανόμενη και δεν είναι τυχαίο πως είναι η αγαπημένη μάρκα της Gen-Z. Αλλά αυτό το «γρηγορότερα και φθηνότερα» είναι μια επίπλαστη εικόνα ευμάρειας. Οι συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια της εταιρείας θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με κόλαση.
Το ντοκιμαντέρ για τη Shein που είχε προκαλέσει μεγάλο ντόρο
Στο ντοκιμαντέρ Untold: Inside the Shein Machine, που είχε προβληθεί από το βρετανικό Channel 4, είχαμε δει στην πράξη τι συμβαίνει στα εργοστάσια της κινέζικης εταιρείας μέσα από τη μαρτυρία μιας undercover «εργάτριας».
Σε ένα από τα δύο εργοστάσια που δούλεψε, ο βασικός μισθός ανερχόταν σε 4.000 γουάν τον μήνα (χοντρικά 556 δολάρια). Έπρεπε να φτιάχνει κοντά στα 500 ρούχα τη μέρα, ενώ τα χρήματα από τη δουλειά του πρώτου μήνα παρακρατούνταν. Στο δεύτερο εργοστάσιο που έβλεπε ο θεατής στο ντοκιμαντέρ, οι εργάτες δεν αμείβονταν βασικό μισθό και αντί αυτού λάμβαναν 0,27 γουάν για κάθε ρούχο που έφτιαχναν. Οι υπάλληλοι, επίσης, τιμωρούνταν με πρόστιμο που έφτανε σε αξία τα 2/3 του ημερομισθίου τους αν έκαναν λάθος. Οι δε εργάτριες λούζονταν στο διάλειμμα για φαγητό, επειδή δεν είχαν χρόνο να το κάνουν μετά τη δουλειά.
Από τη Shein είχαν αντιδράσει τότε δηλώνοντας σοκαρισμένοι γι’ αυτές τις εικόνες και λέγοντας κατηγορηματικά πως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο στα εργοστάσια τους. Προσθέτοντας πως θα διεξήγαγαν εσωτερική έρευνα για να διαπιστωθεί αν τυχόν υπάρχουν φαινόμενα που δεν θα έπρεπε να συμβαίνουν εντός της εταιρείας τους. Εκεί το αφήσαμε.
Κάπως έτσι, το θέμα είναι, σε τελική ανάλυση για μας ως καταναλωτές, ηθικό. Γι’ αυτό και ίσως την επόμενη φορά που θα ψωνίσεις από τη Shein και θα καμαρώσεις λέγοντας κάτι σε στιλ «μα κοίτα πόσο φτηνά το πήρα, τσάμπα» μάλλον θα πρέπει να σκεφτείς πως η δικιά σου βολή, το δικό σου προνόμιο έρχεται εις βάρος πολλών άλλων. Κι ότι επιλέγουμε να προσποιούμαστε πως αυτό δεν συμβαίνει. Από εκεί και πέρα, εσύ κρίνεις τι πρέπει να (μην) κάνεις…
