Το να μπαίνεις στη διαδικασία να διαβάσεις ένα βιβλίο το οποίο είναι γραμμένο για να απευθύνει συνεχώς τον λόγο προς τον αναγνώστη είναι συνήθως δίκοπο μαχαίρι. Γιατί σε τέτοια αναγνώσματα δεν υπάρχει μέση κατάσταση. Είτε θα σε βουτήξει από τα μαλλιά και θα σε χώσει με βία στον κόσμο του είτε θα είναι κάτι άνοστο που απλά θα θέλεις να τελειώσει γρήγορα για να πας παρακάτω.
Αυτή τη φορά όλα πήγαν καλά. Η επιλογή βιβλίου ήταν εξαιρετική, αν και ψιλοκλέψαμε εκκλησία γιατί με τέτοια θεματολογία είναι δύσκολο να μη σου αρέσει αυτό που έχει γραφεί. Η Χάριετ Τζέικομπς γράφει στο “Αναγνώστη μίσησες ποτέ;” την ιστορία της ζωής της, μια ιστορία που δεν απέχει και πολύ από τις ζωές της συντριπτικής πλειοψηφίας των άλλων μαύρων του Αμερικανικού Νότου του 19ου αιώνα.
Γεννήθηκα σκλάβα αλλά δεν το γνώριζα, μέχρι που πέρασαν τα πρώτα 6 χρόνια της παιδικής μου ηλικίας… Ούτε καν ονειρευόμουν ότι ήμουν προϊόν προς πώληση. Ξεχνούσα ότι, στη χώρα που γεννήθηκα, οι σκιές ήταν υπερβολικά πυκνές για να τις διαπεράσει το φως. ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ οι αναμνήσεις με γεμίζουν θλίψη και ντροπή. Με πονάει να σου τα πω, αλλά υποσχέθηκα να σου πω την αλήθεια, και θα το κάνω με ειλικρίνεια, και ας μου κοστίσει.
Το βιβλίο είναι σκληρό αν το δούμε με τη σημερινή “δυτική” ματιά, γιατί μην ξεχνάμε ότι η δουλεία υπάρχει ακόμη και σήμερα σε κάποιες χώρες του κόσμου. Μέσα από την αφήγηση της Τζέικομπς μπαίνουμε σε έναν κόσμο άρρωστο, διεστραμμένο, που θεωρεί κάποιους ανθρώπους αντικείμενα, επειδή απλά είχαν διαφορετικό χρώμα δρέματος ή είχαν την ατυχία να είναι απόγονοι δούλων.
Οι ιστορίες που περιγράφονται (και σύμφωνα με το πρώτο εκδότη, το 1861, είναι πέρα για πέρα αληθινές) σε μεταφέρουν σε έναν κόσμο όπου η (ανύπαρκτη) ηθική και ο νόμος έρχονται σε απόλυτη ταύτιση, με τους δούλους να αποτελούν ιδιοκτησία των αφεντικών τους, να πωλούνται και να αγοράζονται κατά κόρον, να θανατώνονται χωρίς να υπάρχει πρόβλημα με τον νόμο, αφού δεν θεωρούνται άνθρωποι και να βασανίζονται δημοσία θέα γιατί έτσι αποφάσισε ο αφέντης. Και φυσικά προς γνώση και συμμόρφωση όλων των υπόλποιπων δούλων που μπορεί να σκέφτονταν την απόδραση ή την κλοπή.
H Χάριετ Τζέικομπς η οποία έγραψε την αυτοβιογραφία της µε τίτλο «Αποσπάσµατα από τη ζωή µίας νεαρής σκλάβας» είχε στόχο μέσα από τα γραπτά της να «φωνάξει» στις λευκές κυρίες της βόρειας Αµερικής «βοήθεια». Θέλησε να δείξει την κακοποίηση που υφίσταντο οι γυναίκες – σκλάβες και µε απόλυτη αξιοπρέπεια να προσπαθήσει µέσα από τη δηµοσίευση της δικής της ιστορίας να γνωστοποιήσει στον κόσµο τι απάνθρωπο καθεστώς είναι η δουλεία µε απώτερο στόχο την κατάργησή της.
Σήμερα, πολλά χρόνια αργότερα από την εποχή που γράφτηκε, το βιβλίο αυτό φωνάζει σε όλους εμάς να μην ξεχνάμε το παρελθόν και να ρίχνουμε και μια ματιά σε χώρες που ο κατάπτυστος θεσμός της δουλείας ισχύει ακόμη, και τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται συστηματικά από ανθρώπους, εταιρίες, κράτη και καθεστώτα.
Το παγκόσμιο Best Seller “Αναγνώστη, μίσες ποτέ;” κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πηγή .
