Οι συνέχειες είναι μεγάλη κατάρα για τον κινηματογράφο. Όχι πάντα, μα τις πιο πολλές φορές, αποδεικνύονται τεράστιες πατάτες κυρίως για δυο λόγους. Πρώτον, γιατί συνήθως τα κίνητρα που οδηγούν στο σίκουελ δεν έχουν να κάνουν με τέχνη, έχουν να κάνουν με φράγκα. Και δεύτερον, γιατί όταν έχεις ήδη κατασκευάσει ένα διαμάντι, πόσο εύκολα μπορείς να φτιάξεις με τα ίδια υλικά κάτι ανάλογο;
Το πράγμα γίνεται ακόμη δυσκολότερο όταν αφήνεις τα χρόνια να περνάνε. Όταν αφήνεις την πρώτη ταινία να γίνει θρύλος. Πραγματικά, πόσα σίκουελ θυμάσαι που να αξίζουν τον κόπο με (ας πούμε) μια δεκαετία να τα χωρίζουν απ’ το πρωτότυπο; Για να δούμε… Dawn of the Dead, Colour of Money… Αυτά.
Πόσο πιο ξεκάθαρα να το πω; Αυτό που κατάφερε ο Ντένι Βιλνέβ είναι άθλος. 35 ολόκληρα χρόνια μετά (!), η ταινία του…
… Κοιτάει στα μάτια το Blade Runner.
Πραγματικά αν μου ‘λεγε κάποιος ότι θα γράψω αυτές τις γραμμές, παρά την τεράστια εκτίμηση που έχω στον Βιλνέβ θα του απαντούσα πως: αυτά δεν γίνονται! Κι όμως. Το νέο sci fi νουάρ του Γαλλοκαναδού εκμεταλλεύεται πλήρως όλες τις παροχές του σύγχρονου κινηματογράφου, αλλά μεταφέρει ανέπαφα κι όλα τα χαρακτηριστικά του once in a lifetime αριστουργήματος του Ρίντλεϊ Σκοτ. Once in a lifetime, έγραψα; Λάθος μου.
Η επιβλητική πόλη είναι εδώ. Η ασφυξία μια ζωής ανάμεσα σε φώτα νέον, ραδιενεργή βροχή και ψεύτικους ανθρώπους (με αληθινά συναισθήματα;) είναι εδώ. Η μεταποκαλυπτική ατμόσφαιρα εγκατάλειψης είναι κι αυτή παρούσα. Και μέσα στο γνώριμο σκηνικό, ο καινούριος blade runner είναι (χωρίς αμφιβολία πια) ένα ανδροειδές που κάνει τη δουλειά του, ως τη στιγμή που ανακαλύπτει το μυστικό. Το μυστικό που θα φέρει την αλλαγή. Το μυστικό που θα γκρεμίσει τον κόσμο. Και μέσα απ’ αυτό το μυστικό, η ταινία γυρνάει στις ρίζες της. Γιατί το Blade Runner δεν ήταν ποτέ ένα κλασικό, επίπεδο μυστήριο. Το Blade Runner ήταν μια…
… Φιλοσοφική αναζήτηση του “τι σημαίνει άνθρωπος”.
Συνεχίζοντας λοιπόν στα βήματα του πρώτου φιλμ, οι σεναριογράφοι του “2049” τοποθετούν πολύ προσεκτικά τα νέα τους ερωτήματα. Συμπληρώνουν τον αρχικό προβληματισμό του Φίλιπ Ντικ. Κάτω απ’ το καφκικό περιτύλιγμα (είναι τυχαίο που ο πρωταγωνιστής ονομάζεται Τζο Κ;) και το τεχνητό φως ενός απρόσωπου μέλλοντος, η ταινία καταπιάνεται με τη διαφορά (;) ανάμεσα στην “απόσυρση” και τη δολοφονία, τη διαφορά (;) του “έμψυχου” απ’ το ζωντανό, την ελπίδα που ζει μέσα απ’ τις αναμνήσεις. Τελικά όταν ο άνθρωπος γίνεται Θεός, μήπως καταλήγει να κάνει αυτά για τα οποία κατηγορεί το Θεό όλα αυτά τα χρόνια;
Κι ενώ ολόκληρη η ταινία μοιάζει με καταιγισμό σωστών ερωτήσεων, αυτό συμβαίνει αβίαστα, δεν σε “μπουκώνει”, σου δίνει όλο τον απαραίτητο χρόνο να το χωνέψεις. Για την ακρίβεια, 161 ολόκληρα λεπτά! Το ξέρω, ακούγεται μαρτυρικό σε πρώτη φάση, η πραγματικότητα όμως είναι η εξής: δεν έφταναν. Το εννοώ. Όλη αυτή η πανέμορφη, φαντασμαγορική αλληγορία καταλήγει σ’ ένα φινάλε απότομο και κλισεδιάρικο. Οπότε ναι, θα ήθελα ένα λιγότερο βιαστικό κλείσιμο, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει περισσότερες από δυόμισι ώρες διάρκειας. Γιατί αυτές τις δυόμισι, ούτε που τις καταλαβαίνεις.
Ένα σίκουελ που θα γίνει κλασικό!
Ο Βιλνέβ δημιουργεί εικόνες για Όσκαρ φωτογραφίας. Εκμεταλλεύεται το αναλογικής υφής αύριο που του παραχωρεί η πρώτη ταινία και παίζει με άνεση το παιχνίδι της αντίθεσης ανάμεσα στο βαρύ, σκοτεινό σκηνικό του νουάρ και το λεπτό, φωτισμένο (αλλά όχι απαραίτητα φωτεινό) πλάνο της επιστημονικής φαντασίας. Και μέσα σ’ αυτό το φουτουριστικά ρετρό σκηνικό του, οι δύο (αντι)ήρωες, ο νέος Κ. (Ράιαν Γκόσλινγκ) κι ο παλιός Ντέκαρτ (πού ΄σαι ρε παιχταρά Χάρισον Φορντ;), ανταλλάσσουν μπουνιές και χειραψίες, γροθιές στο πρόσωπο και φιλικά χτυπήματα στην πλάτη, παλεύουν “ο ένας τον άλλο” αλλά και “για τον άλλο”.
Στο τέλος τέλος, εγώ θέλω να ‘μαι ξεκάθαρος: ναι, πιστεύω πως το “2049” θα μπει στη μικρή λίστα των σίκουελ που γίνονται κλασικά. Το μόνο που δεν ξέρω, είναι αν θα υπομείνει κι αυτό, όπως το πρώτο, μια δεκαετία αμφισβήτησης πριν να πάρει τη θέση που του αρμόζει. Καλύτερα ας μην είμαστε η γενιά που θα ‘χει χλευάσει το διαμάντι. Γιατί τώρα πια ξέρουμε τι σημαίνει Blade Runner. Και το “2049”, είναι Blade Runner ως το κόκκαλο!
Υ. Γ: Θα τον ήθελα με πρόβατο. Καλός κι ο σκύλος, αλλά…
To Blade Runner 2049 κυκλοφορεί ελεύθερο στους κινηματογράφους από τη Feelgood.