Small Story Short
Ακούγεται ότι το τοπωνύμιο ξεκίνησε σαν “Γυψέλη”, καθώς στα κοντινά Τουρκοβούνια σύχναζαν γύπες. Η Κυψέλη ήταν κέντρο της αστικής Αθήνας τη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου. Γνώρισε μεγάλη εμπορική ανάπτυξη, ενώ τη δεκαετία του ’80 με την μετακίνηση των Αθηναίων προς τα βόρεια προάστια, άρχισε να πέφτει η αξία των ακινήτων. Σήμερα η Κυψέλη είναι μια πυκνοκατοικημένη, πολύχρωμη γειτονιά.
Αρχιτεκτονική
Μιλάμε για μια περιοχή με μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και όμορφα νεοκλασικά κτήρια. Εδώ και στο Κολωνάκι χτίστηκαν το 1930 οι πρώτες πολυκατοικίες με στοιχεία πρώιμου μοντερνισμού. Εξελίχθηκε σε μια καθαρά αστική περιοχή με αρχιτεκτονική που περιελάμβανε ευρύχωρες πολυκατοικίες του μοντέρνου κινήματος.
«Το Ρεμάλι της Φωκίωνος Νέγρη»
Το 1965 γυρίζεται “Το ρεμάλι της Φωκίωνος Νέγρη”, με πρωταγωνιστή τον Άλκη Γιαννακά. Η ταινία αποτυπώνει τον μύθο-εικόνα της περιοχής. Ο Κ. Καραγιάννης προσπαθεί να κάνει μια ταινία για την γειτονιά, στη γειτονιά που ακούγεται ότι είχε γίνει η πρώτη εφαρμογή του Νόμου 4000. Την Κυψέλη. Η ταινία ήταν υπερβολική και προκλητική για την εποχή, κατάφερε ωστόσο να γράψει τη δική της ιστορία απεικονίζοντας τον αστικό μύθο γύρω από τον υπόκοσμο της περιοχής.
“Τι εννοείς δεν ξέρεις τι είναι ο Νόμος 4000;“
Νόμος του 1958 επί Καραμανλή βάσει του οποίου συχνά-πυκνά διαπομπέυονταν οι “τεντιμπόηδες”! Η αστυνομία μάζευε τους “προκλητικούς” νεαρούς, τους κούρευε με την ψιλή και τους περιέφερε για κοροϊδία στο δρόμο. Τρελό; Φυσικά, ο συγκεκριμένος νόμος γνώρισε τις δόξες του επί χούντας και αργότερα καταργήθηκε.
Πώς θα πάω;
Από τις οδούς Πατησίων και Κυψέλης και τις πλατείες Κυψέλης και Αμερικής, διέρχονται πολλά δρομολόγια λεωφορείων και τρόλεϊ με προορισμό την Κυψέλη. Πέντε λεπτά με τα πόδια είναι και από το σταθμό του Ηλεκτρικού στη Βικτώρια, ενώ στα πλάνα βρίσκεται κι ένας νέος σταθμός στην πλατεία Κυψέλης.
Ένα 24ωρο στην Κυψέλη
13:40: Φαΐ και μπυρίτσα… με θέα την πλατεία.
Βρεθήκαμε στην πλατεία Αγ. Γεωργίου, στην οποία παρατηρήσαμε –για πρώτη φορά είναι η αλήθεια- ότι υπάρχει το ίδιο άγαλμα με την πλατεία Εξαρχείων! Τα αγάλματα των «Τριών Ερώτων» χωρίστηκαν και βρέθηκαν τελικά σε διαφορετικές πλατείες. Και ποιός είναι ο Ανδρέας Ανδριανάκης; Ο Πρόεδρος Ψητοπωλών Ελλάδος και ιδιοκτήτης του ψητοπωλείου Διόνυσος που λειτουργεί από το 1969 στην ίδια πλατεία. Ήπιαμε μια βαρελίσια μπύρα, φάγαμε ωραιότατο γύρο και συνεχίσαμε την πολλά υποσχόμενη βόλτα.
15:15: Θεατράκι, αγάπη μου!
Βρεθήκαμε στην οδό Κεφαλληνίας και συναντήσαμε τα πρώτα θέατρα της γειτονιάς, καθώς είναι γνωστό πως στην Κυψέλη βρίσκονται πολλά και ιστορικά θέατρα της πρωτεύουσας. Είδαμε από έξω τον όμορφο χώρο του θεάτρου “Τόπος Αλλού” κι αμέσως μπήκαμε μέσα να το γνωρίσουμε. Βρίσκεται τα τελευταία 15 χρόνια στη συμβολή των οδών Κεφαλληνίας & Κυκλάδων και αυτόν τον καιρό φιλοξενεί τρεις παραστάσεις.
Καθώς οι άνθρωποι του θεάτρου προετοίμαζαν το χώρο, μας πρόσφεραν καφέ. Μιλήσαμε λιγάκι για την Κυψέλη με την κα. Μίκα Πανάγου. Διακρίναμε μια νοσταλγία στα λόγια της, αλλά και μια ελπίδα ότι οι μέρες που έρχονται θα είναι ολοένα και καλύτερες για την γειτονιά.
“Είναι κρίμα για την ιστορία της να ακούγεται ότι είναι τόσο υποβαθμισμένη. Μεγάλωσαν οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας εδώ πέρα, ήρθαν μετά τον πόλεμο από την Σμύρνη και έγινε η πιο καλή περιοχή της Αθήνας. Έχουμε και σκυλιά, τα βγάζουμε βόλτα και βλέπουμε την αλλαγή κάθε μέρα. Τα τελευταία χρόνια έχει πάρει τα πάνω της!”, μας λέει η κυρία Πανάγου.
16:00: Ξεσκονίζοντας τα βινύλια…
Περάσαμε από το Sonic Boom, έτσι, για να καταθέσουμε το “RESPECT” μας. Αγαπημένο δισκάδικο στην Κυψέλη το οποίο έκλεισε πριν λίγο καιρό, αλλά έχετε τη δυνατότητα να το βρείτε online. Χαθήκαμε ψάχνοντας βινύλια επιλεγμένα από τον πάντα εξυπηρετικό και φιλικό Γιώργο Φερτάκη, φίλος και άνθρωπος που κατέχει τα της μουσικής.
16:30: Ιστορία της πλατείας Vol.1
Κάναμε βόλτα στα γύρω στενά και ανηφορίσαμε, φτάνοντας στην πλατεία Κυψέλης. Γεμάτη κόσμο από διαφορετικές εθνικότητες, παιδιά να παίζουν στην πλατεία και μεγαλύτερα “παιδιά” να παίζουν σε παρέες μπιρίμπα ή κάτι τέτοιο! Το πραγματικό όνομα της πλατείας; Πλατεία Κάναρη.
17:40: Ιστορία της πλατείας Vol.2
Βόλτες στον πανέμορφο πεζόδρομο με τα πλατάνια, τη Φωκίωνος Νέγρη. Εδώ βρήκαμε το μοναδικό άγαλμα σκύλου στην Αθήνα. Ένας ακόμη αστικός μύθος λέει ότι δημιουργήθηκε προς τιμήν ενός σκύλου που έσωσε ένα παιδάκι όταν αυτό έπεσε στην λίμνη που υπήρχε στο σημείο προπολεμικά. Ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου δεν λένε; Καμιά γάτα θα το έριξε το παιδί!
17:50: Φωκίωνος φορ έβα
Βολτάροντας στη Φωκίωνος, τα ωραία σημεία ήταν πολλά. Σταθήκαμε, ωστόσο, στην πολυκατοικία στην συμβολή των οδών Φωκίωνος Νέγρη 21 και Θήρας. H παλαιότερη πολυκατοικία της Φωκίωνος Νέγρη, ιδιοκτησία της οικογενείας Πέννα. Αρχιτέκτονας; Ο Μιχάλης Κανάκης.
18:45: Η φάση είναι… ράστα! 
Είχαμε ακούσει ότι αν θέλεις ράστα, θα βρεις τους μετρ του είδους στην Κυψέλη. Γεγονός που ισχύει και το πιστοποιήσαμε όταν γνωρίσαμε από κοντά τις πάντα χαμογελαστές ιέρειες του είδους! Μαλλιά πολλά δυστυχώς δεν παίζουν, οπότε περιοριστήκαμε στην γνωριμία. Όλα αυτά; Στο Saloon Afrika, στην οδό Μηθύμνης 30.
19:10: Δωράκι τσίμπησες;
Συνοικιακό και προσεγμένο μαγαζί που τσεκάραμε από το απέναντι πεζοδρόμιο. Liasso – gifts and more στην οδό Επτανήσου & Σύρου, στέκει εκεί εδώ και 30 χρόνια. Μπαίνοντας, ανακαλύπτεις μια συλλογή από πολλά μικρά ή μεγαλύτερα αντικείμενα με ιδιαίτερο χαρακτήρα και αισθητική από διάφορους καλλιτέχνες. Χαζέψαμε τα αντικείμενα και μιλήσαμε με την πολύ ευγενική κυρία Σοφία Κεχαγιαδάκη για την αγαπημένη της -όπως μας είπε- Κυψέλη, ενώ η ίδια κατέβαζε τα Χριστουγεννιάτικα.
«Η Κυψέλη είναι η πιο ωραία συνοικία της Αθήνας. Ο πιο ωραίος δρόμος η Φωκίονος με τα όμορφα και πολλά πλατάνια. Δεν υπάρχει αλλού αυτό. Την αγαπάω την Κυψέλη! Στην κυρία Μαίρη έχει τα καλύτερα μαγειρευτά να ξέρεις, είναι σταθμός στην Κυψέλη.»
Θέλαμε να περάσουμε και μια βόλτα από την κυρά Μαίρη με τα μαγειρευτά στην πλατεία Αγ.Γεωργίου. Δεν πήγαμε τελικά, γιατί ο οισοφάγος ήθελε ποτό αλλά όπως ακούσαμε από τόσους και τόσους, τα μαγειρευτά της είναι νόστιμα και μερακλίδικα! Soon, Προβοκάτορα μου. Soon…
20:00: Όλα για πάρτη της Φωκίωνος γίνονται Vol.1
Μπύρα από το περίπτερο με θέα τον -γεμάτο πλέον με κόσμο- πεζόδρομο της Φωκίωνος και το Select. Ιστορικό ζαχαροπλαστείο που μάζευε την αστική Αθήνα παλαιότερων δεκαετιών.
20.50: Βόλτα, βόλτα, βόλτα!
Τριγυρίσαμε λίγο ακόμη, περάσαμε από την οδό Κυψέλης και τελικά ξανακατηφορίσαμε, γυρνώντας πίσω στην πλατεία για να χαζέψουμε λίγο ακόμη το κτήριο στην γωνία. Βασικά, για να τα λέμε κι όλα, γυρίσαμε για να “κάψουμε” το κρεπάκι που φάγαμε στην Φωκίωνος, στο After.
21:30: Τι κοινό έχει η Βέμπο με τον Σινάτρα και τον Αυλωνίτη;
Από την περιήγηση, δεν θα μπορούσε να λείπει το ιστορικό μπαρ Au Revoir στην Πατησίων, φτιαγμένο από τον αρχιτέκτονα Αριστομένη Προβελέγγιο. Ένα από τα πλέον θρυλικά μπαρ της Αθήνας το οποίο λειτουργεί από το 1957. Στον τοίχο, ένα βραβείο και ανάμεσα σε πολλά άλλα, ένα ευχαριστήριο γράμμα από φοιτητές της Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου στους οποίους επέτρεψαν να φωτογραφήσουν και να μελετήσουν την αρχιτεκτονική του μαγαζιού.
Γνωρίσαμε τον Νίκο, τον ανηψιό που δούλευε στο μπαρ και το θείο, τον Σωτήρη Παπαθεωδόρου, που παραμένει σωστό παλικάρι στα 77 του. Με χαρά και λησμονιά, ο τελευταίος μας μίλησε για τις προσωπικότητες που έχουν περάσει από την ξύλινη αυτή μπάρα. Από τον Φρανκ Σινάτρα, την Βέμπο, τον Αυλωνίτη και το Χατζηχρήστο, μέχρι τον τελευταίο θαμώνα που έχει μείνει στο μαγαζί από την παλιά παρέα.
Ο κύριος Σωτήρης σηκώθηκε από την θέση του, γιατί όπως μας είπε, είναι η θέση του φίλου του που έρχεται σχεδόν κάθε μέρα. “Τι λέτε για μένα;” ρώτησε μπαίνοντας. “Μου έλεγε ότι είστε θαμώνας!”, απάντησα. “Τι θαμώνας; Έπιπλο είμαι! Ο πιο παλιός πελάτης. Τους έστειλα όλους!“
Λίγο το ποτό, λίγο η φιλική ατμόσφαιρα, λίγο οι όμορφες ιστορίες, μας έκαναν να αγαπήσουμε πολύ αυτό το μαγαζί. Αξίζει να πάτε να το γνωρίσετε. Κι αυτό και τους ανθρώπους του.
[gallery-204]
Συνεντεύξεις – Φωτογραφίες: George Fiorakis
