Έχουν υπάρξει πολλές φορές που στάθηκα όρθιος μπροστά στη βιβλιοθήκη μου, κοιτάζοντας τα βιβλία μην μπορώντας να αποφασίσω ποιο θα είναι το επόμενο που θα τιμήσω. Στη βιβλιοθήκη υπάρχουν δεκάδες έργα που καποτε αγοράστηκαν και αναμένουν την ημέρα που θα έρθουν στην επιφάνεια. Την τελευταία φορά που συνέβη αυτό, επέλεξα τον “Αγγελοπλάστη” του Στέφαν Μπράις κι αυτή ήταν μια ανέλπιστη επιλογή που δεν θυμόμουν καν ότι υπήρχε.
Η ιστορία έχει να κάνει με τον Βίκτορ Χόπε οποίος το 1984 επιστρέφει μετά από 20 χρόνια στον τόπο που γεννήθηκε. Ο γιατρός Χόπε εμφανίζεται στο Βελγικό χωριό Βόλφχαϊμ, μαζί με τους τρεις γιους του και αντιμετωπίζεται με δυσπιστία από τους χωρικούς που δεν τον αναγνωρίζουν. Είναι κοκκινομάλης, έχει λαγωχειλία, παρουσιάζει αρκετά στοιχεία αντικοινωνικότητας και η δική του ηθική μοιάζει πολύ διαφορετική από την κοινή. Λογικά λοιπόν, γίνεται το κέντρο της προσοχής διαταράσσοντας άθελά του την ηρεμία του χωριού.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο ο συγγραφέας επικεντρώνεται στις αντιθέσεις. Κυριότερη, εκείνη του Χόπε με την οικιακή βοηθό και την εκ διαμέτρου διαφορετική αντιμετώπιση των παιδιών. Στο δεύτερο μέρος, μεταφερόμαστε στην παιδική ηλικία του αντιήρωα, όπου και εξηγείται η αφετηρία πολλών γεγονότων της πλοκής.
Το μυθιστόρημα του Μπράις καταπιάνεται με θέματα που αποτελούν προϊόν αντιπαράθεσης εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Η διαμάχη μεταξύ θρησκείας και επιστήμης βρίσκεται στο επίκεντρο της ιστορίας. Αν στο άκουσμα αυτού του διπόλου, ο επίδοξος αναγνώστης πιστέψει πως πρόκειται για άλλη μία από τις πολλές αναφορές στην κόντρα πίστης – αποδείξεων, τότε θα διαψευστεί πανηγυρικά. Αυτό γιατί ο συγγραφέας συνθέτει αριστουργηματικά μια ιστορία που ακροβατεί ανάμεσα στη Γενετική και τη Θρησκεία αναγνωρίζοντας την διαφορετική ηθική που περιβάλλει τις δύο τάσεις, αφήνοντας τον αναγνώστη να επιλέξει την “σωστή”.
Ο Χόπε είναι ο ορισμός του λογοτεχνικού αντιήρωα. Με ελαφρυντικό την ανικανότητά του να αναπτύξει και να εκφράσει τα συναισθήματα του, ο γιατρός παρουσιάζει όλα τα συμπτώματα με τα οποία σήμερα θα συμπεραίναμε οτι πάσχει από τη νόσο Άσπεργκερ, μια ήπια μορφή αυτισμού που περιορίζει τη συναισθηματική αντίληψη, την κοινωνικότητα και τη μεταφορική σκέψη. Τα συναισθήματα απουσιάζουν από την κοσμοθεωρία του, γεγονός που σχεδόν τον ωθεί σε ακραίες -για την εποχή- ιατρικές πρακτικές, κάτι που όμως δεν έχει την ικανότητα να αντιληφθεί.
Οι τρεις γιοι του, μοιάζουν πάρα πολύ με εκείνον. Μονοζυγωτικά τρίδυμα με μια τρομακτική δυσπλασία, ο Μιχαήλ, ο Γαβριήλ και ο Ραφαήλ (οι συμβολισμοί βρίσκονται παντού) είναι τόσο ασθενικοί που σχεδόν κανένας από το χωριό δεν τους έχει δει. Όλοι συζητούν για το πόσο περιέργος και απόμακρος είναι ο γιατρός, φτιάχοντοντας θεωρίες συνομωσίας και διαδίδοντας φήμες για εκείνον. Στην πραγματικότητα ο Χόπε έχει αφοσιωθεί στην επιστήμη, και -με τον πολύ δικό του τρόπο- στα παιδιά του.
Ο “Αγγελοπλάστης” είναι ο άνθρωπος που επιχείρησε να νικήσει τον Θεό. Μια πολύ ευκολοδιάβαστη ιστορία αν και ασχολείται με, κάθε άλλο παρά “εύκολα”, θέματα. Ένα από τα πιο απολαυστικά μυθιστορήματα που έχει πέσει στα χέρια μου και μάλιστα το μοναδικό του Μπράις που έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά. Έχει κερδίσει το βραβείο των αναγνωστών στην Ολλανδία το 2007 ενώ πολλοί ξένοι κριτικοί παραλληλίζουν τον Βίκτορ Χόπε με τον Ζαν Μπατίστ Γκρενουίγ, ήρωα του έργου “Άρωμα η ιστορία ενός δολοφόνου”, του Patrick Süskind.
