Σημασία στους ανθρώπους όλων των εποχών, δεν έχει τόσο η κάθε γιορτή, αλλά η διάθεση να την γιορτάσεις και να βρεις αφορμή διακοπής της καθημερινότητας για χαμογέλα, ευτυχία, σκηνοθεσία και σκηνογραφία της δικής σου παράστασης ζωής. Και οι Ρωμαίοι έκαναν δώρα, τραγουδούσανε όλοι μαζί και γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, μες στη κάρδια του χειμώνα, στολίζοντας δέντρα ενώ την ίδια εποχή έχουμε οι Χριστιανοί, με την ίδια διάθεση, Χριστούγεννα. Οι ερωτευμένοι εκείνα, τα ίδια χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εκεί στις 13 έως 15 Φεβρουαρίου, γιόρταζαν τα Λουπερκάλια προς τιμή του θεού Φαΰνου ή Πάνα των αρχαιοτέρων τους Ελλήνων. Την ίδια περίπου μέρα, στις 14 Φεβρουαρίου, από τον 5ο αιώνα μ.Χ. οι ερωτευμένοι του Δυτικού κόσμου, γιορτάζουν πια τη μνήμη του Αγίου Βαλεντίνου.
Ποιος ήταν αυτός ο άγιος και πού άγιασε; Σύμφωνα με την καθολική εκκλησία και τον πάπα Γελάσιο που τον ανακήρυξε μάρτυρα της χριστιανικής πίστης, ήταν ευσεβής άνθρωπος του θεού που προστάτευε τα νέα αγόρια από το να υπηρετήσουν στο στρατό της αυτοκρατορίας, παντρεύοντας τους πολύ νωρίς με τις αγαπημένες τους, ώστε να αποφύγουν την τόσο σκληρή θητεία που ισοδυναμούσε με θάνατο. Έλεγε ο Άγιος λοιπόν, το δικό του “όχι” με την στάση του, στα φονικά και στους στρατούς και “ναι” στη ζωή, στην αγάπη, στην οικογένεια, στα απλά πράγματα.
Κάποτε, λέει, τον φυλάκισαν οι Ρωμαίοι αξιωματούχοι, ζητώντας του να αποκηρύξει την πίστη του. Εκείνος, κλεισμένος σε ανήλιαγο κελί, βρήκε ομορφιά στη φωνή της τυφλής κόρης του δεσμοφύλακά του, όπου την αγάπησε, πλατωνικά πάντα. Λέγεται δε, πως έστελνε γράμματα στην κοπέλα, που πώς τα διάβαζε αγνοούμε μιας και ήταν τυφλή όπως είπαμε και στο τέλος πρόσθετε: «με αγάπη από τον Βαλεντίνο σου», για να φτάσει η έκφραση στο καιρό μας. Ο Άγιος ενέπνευσε ποιητές, εικαστικούς καλλιτέχνες, συγγραφείς και η χάρη του μνημονεύεται όντος της τέχνης εις τους αιώνες των αιώνων, ενώ τον 17ο αιώνα η ανταλλαγή μεταξύ των ερωτευμένων, μικρών επιστολών με ερωτικές εκμυστηρεύσεις και ευχές είναι δεδομένη συνήθεια στην Αγγλία.
Όταν θα γιγαντωθεί η Αμερική, θα αρχίσει η εμπορευματοποίηση των συνηθειών αυτών, όπου θα τυπώνονται κάρτες και θα κυκλοφορούν ειδικά δώρα και γλυκά για την ιδιαίτερη για αυτούς μέρα. Το σχήμα της καρδιάς, το κόκκινο χρώμα, τα σοκολατένια και τα γλυκίσματα, τα ειδικά κρασιά και οι σαμπάνιες, τα λούτρινα αρκουδάκια που κρατούν καρδούλες φυσικά, τα λουλούδια και δη τα κόκκινα τριαντάφυλλα, έχουν αυτή τη μέρα την τιμητική τους ανά τον πλανήτη! Λέγεται δε πως τα ποσά που σημειώνονται αυτή τη μέρα, στις Η.Π.Α φτάνουν και υπερκαλύπτουν προϋπολογισμούς άλλων κρατών!
Η Ορθόδοξη εκκλησία όμως, δεν γνωρίζει τίποτα για κανέναν άγιο ή όσιο Βαλεντίνο, δεν υπάρχει στα εορτολόγια αλλά ούτε και στα μαρτυρολογία της. Και η Καθολική Εκκλησία, σε αντίθεση με τους προτεστάντες, το 1969, θεώρησε την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου ως απλή τοπική εορτή, επειδή δεν ήταν γνωστό σχεδόν τίποτα για τον βίο και το έργο παρά μόνο οι φήμες και ο τόπος ταφής. Το 1994 από ορθόδοξους κύκλους προτείνεται να θεωρείται ως ημέρα των ερωτευμένων η γιορτή του Αγίου Υακίνθου, που τιμάται στις 3 Ιουλίου. Ο ωραίος και ευγενικής καταγωγής νεότατος Υάκινθος καταγόταν από την Καισάρεια της Καππαδοκίας και υπηρετούσε τον αυτοκράτορα Τραϊανό. Ο Υάκινθος πίστεψε, ασπάστηκε και διατράνωσε τον Χριστιανισμό. Ο αυτοκράτορας θύμωσε μαζί του και ζήτησε να τον φυλακίσουν και να του δίνουν για τροφή μόνο τα σφάγια απ’ τις θυσίες των ειδώλων. Ο Υάκινθος αρνήθηκε για 40 μέρες να φάει, ώσπου σε ηλικία 20 ετών, πέθανε την 41η μέρα. Στο απολυτίκιο του υμνούνται η πίστη, η θυσία και η ευσέβεια του:
«Ως Λίθος υάκινθος, της Εκκλησίας Χριστού, αστράπτεις τοις πέρασι, ταις των χαρίτων αυγαίς, παμμάκαρ Υάκινθε, συ γαρ ομολογία, πυρσωθείς ευσέβειας, έλαμψας εν αθλήσει, τη του Λόγου μιμήσει, εντεύθεν καταφαιδρύνεις, τους σε γεραίροντας». Ο Άγιος του έρωτα, των αγνών αισθημάτων, της έμπνευσης είναι ιδιαίτερα αγαπητός στα Ανώγεια, ενώ ο καλλιτέχνης Λουδοβίκος των Ανωγείων, πρωτοστάτησε στη διάδοση του και στην τελετές τιμής προς αυτόν. Λέγεται δε, πως ο Υάκινθος ήταν πρώτα πρώτα ένας προελληνικός θεός, θεός της βλάστησης και της γονιμότητας, που πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο, εορταζόμενος με τριήμερες τελετές στη Σπάρτη, τα Υακίνθου. Το όνομά του αποδόθηκε κατά τα ιστορικά χρόνια και σε έναν ωραίο νέο, τον οποίο αγάπησε σύμφωνα με τον μύθο ο Απόλλων, αλλά και ο Ζέφυρος, και πάνω στη διαμάχη των θεών, το παλικάρι βρήκε τον θάνατο. Από το αίμα του ο Απόλλωνας έπλασε το λουλουδάκι υάκινθος, όμορφο, άγριο, απλό για να μη ξεχαστεί ποτέ του. Στο τώρα μας, πάλι, ο Αλκίνοος Ιωαννίδη εμπνέεται στίχους, μουσική και τραγουδά:
«Ο Άγιος Υάκινθος ξυπνάει τα μεσημέρια παίρνει την Κρήτη στα φτερά, τον έρωτα στα χέρια. Κατηφορίζει το βουνό, το μονοπάτι παίρνει κι ο ήλιος μόλις τον κοιτά χαμογελά και γέρνει. Ο Άγιος Υάκινθος ανοίγει παραθύρια, σμίγει τα στήθια, τα κορμιά, και χτίζει τα γιοφύρια, ν’ αγαπηθούν οι άνθρωποι, να ομορφύνει ο κόσμος, ν’ ανθίσει ο βασιλικός, η ρίγανη, κι ο δυόσμος…»
Το 2000, όμως, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος πρότεινε άλλους δυο άγιους της Ορθοδοξίας, ένα ζευγάρι αυτή τη φορά, ώστε να γιορτάζουν οι ερωτευμένοι στις 13 Φεβρουαρίου, μέρα της μνήμης των Αποστόλων Ακύλα και Πρίσκιλλας, μαθητών του Απόστολου Παύλου, Ρωμαίους εβραϊκής καταγωγής, που ζούσαν στην Κόρινθο και ταξίδεψαν στον κόσμο κηρύσσοντας το λόγο του Κυρίου μας, ώσπου, επί Νέρωνος, αποκεφαλίστηκαν, πρώτα η γυναίκα και μετά ο σύζυγος της. «Χριστόν αγαπήσαντες και φωτισθέντες τον νουν, τὴ πίστει ενούμενοι και συζυγία σεμνή, Ακύλας και Πρισκίλλα ήσαν μεν προεστώντες εκκλησίας κατ’ οίκον, Παύλου δε του φωστήρος συνεργοί και προστάται. Διο αυτούς τιμήσωμεν και μιμησώμεθα»…
Καλά όλα αυτά, οι Άγιοι, οι καρδούλες, τα κοσμήματα, τα λουλούδια αλλά σημασία έχει να αγαπάς και να σε αγαπάνε το ίδιο. Και άμα έχεις τον έρωτα με το μέρος σου, κάθε μέρα γιορτή είναι… Κόκκινο βλέπεις σαν τα χείλη της αγάπη σου, λουλούδια όπου υπάρχουν μπορείς να τα μυρίσεις μόνο εσύ. Ένα φυσικό φαινόμενο σχεδόν είναι, που δεν προστατεύεται αλλά προστατεύει, εύθραυστο και ανίκητο και αλοίμονο σε όποιον δεν τον έχει, όπως απ’ τα βάθη των καιρών η Σαπφώ –σε απόδοση θεία Οδυσσέα Ελύτη- έλεγε:
Γρήγορα η ώρα πέρασε, μεσάνυχτα κοντεύουν,
πάει το φεγγάρι πάει κι η Πούλια βασιλέψανε
και μόνο εγώ κείτομαι δω μονάχη
κι έρημη ο Έρωτας που βάσανα μοιράζει
ο Έρωτας που παραμύθια πλάθει
μου άρπαξε την ψυχή μου και την τράνταξε
ίδια καθώς αγέρας από τα βουνά χυμάει
μέσα στους δρυς φυσομανώντας…
Χρόνια πολλά στους έρωτες μας, λοιπόν και αρκεί και μόνο να υπάρχουν…
