Πριν τον πόλεμο του Πούτιν οι «Δυτικοί» δεν είχαν ιδέα για το ρωσικό Facebook. VKontakte. Μια περίεργη ιστορία που φυσικά πίσω της θα βρεις το πρόσωπο του Πούτιν. Ιδρυτής της ο Πάβελ Ντούροφ (*σήμερα στα 37 του όταν το λάνσαρε το 2006 ήταν 24 και φυσικά σήμερα είναι δισεκατομμυριούχος).
Το βασικό ερώτημα για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα. Πόσο προσβάσιμα είναι τα data (οι πληροφορίες για την καθημερινότητα ας πούμε απλουστευτικά) στην κυβέρνησή της χώρας τους. Ή και γενικότερα. Το VK μπήκε στις ζωές των Ρώσων το 2006. Και το 2011 η κυβέρνηση Μεντβέντεφ απαίτησε (μην με πείτε προκατειλημμένη οι Ρωσόφιλοι τηλεθεατές της Πόπης Τσαπανίδου, ας πούμε υπέβαλε αίτημα προς τo VK) να μπλοκάρει τη σελίδα του Αλεξέι Ανατόλιεβιτς Ναβάλνι, τον άνθρωπο που κάποτε γράφτηκε στη Wall Street Journal ότι ο Πούτιν φοβόταν επειδή μιλούσε ανοιχτά για τη διαφθορά και πλέον καθημερινά ο Βλαδίμηρος του αυξάνει την ποινή.
O Ντούροφ δεν έσκυψε το κεφάλι και έγραψε στο Twitter ότι δεν συμμορφώνεται. Και κοίτα να δεις κάτι περίεργες συμπτώσεις, κάπως βρέθηκε μια ρωσική αστυνομική μονάδα στο σπίτι του στην Αγία Πετρούπολη να του εξηγήσει λίγο έντονα τους κανόνες του παιχνιδιού.
Ερχόμαστε στο 2014 και πολλά μέλη της πλατφόρμας αναρτούσαν ποστ με ξεκάθαρη τη φιλοουκρανική αλληλεγγύη για τις διαδηλώσεις στο Euromaidan κάτι που δεν πήγε καλά με τη μυστική υπηρεσία της Ρωσίας. Ζήτησε από τον Ντούροφ τη βοήθεια της VK για να εντοπίσει αυτά τα άτομα. Ο Πάβελ Ντούροφ τότε αρνήθηκε να συνεργαστεί ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB, πρώην KGB), πούλησε το μερίδιο του κι αυτοεξορίστηκε ο άνθρωπος. Κάποια δημοσιεύματα μίλησαν/ άφησαν να εννοηθεί ότι ίσως υπήρξε μια ενορχηστρωμένη αποπομπή (βίαιη απομάκρυνση θα έλεγε ίσως κάποιος) του δημιουργού της πλατφόρμας. Κοίτα να δεις κάτι συμπτώσεις τώρα που μας κάνουν να πέφτουμε από τα σύννεφα, ο πλειοψηφικός έλεγχος της πιο ισχυρής πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης πέρασε στα χέρια του Αλισέρ Ουσμάνοφ (boomer, ολιγάρχης και δισεκατομμυριούχος, χαρακτηριστικά που ταιριάζουν πάντα με κάθε κολλητό του Πούτιν).
Ταξιδεύει χωρίς βίζα αρχικά σε όλη την Ευρώπη με διαβατήριο από το Νέβις (είναι ένα μικρό νησί που ανήκει στο κράτος του Άγιου Χριστόφορου και Νέβις (Saint Kitts and Nevis). Να ειπωθεί ότι υπήρχε μια διαμάχη με το επενδυτικό ταμείο United Capital Partners (UCP), επικεφαλής του 48% του VK, το οποίο τον κατηγόρησε ότι χρησιμοποίησε τους πόρους του VK για να δημιουργήσει το 2013 την πολύ επιτυχημένη εφαρμογή στιγμιαίων μηνυμάτων Telegram (ρωσικό WhatsApp), ανεξάρτητη από τον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης. Fast forward στο σήμερα, Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι χρησιμοποιούν το Telegram τόσο για να εκδώσουν τις κυβερνητικές ανακοινώσεις τους όσο και για να αποκρούσουν την εκστρατεία παραπληροφόρησης της ρωσικής πλευράς. Μαζί με τον αδελφό του Νικολάι, μένουν στο Ντουμπάι. Φοράει μόνο μαύρα και ταξιδεύει συνεχώς σε όλο τον κόσμο. Κάποτε πέταξε αεροπλανάκια φτιαγμένα από χαρτονομίσματα αξίας 1.000 λιρών από το παράθυρο του γραφείου του.
Ρωσικό δικαστήριο απαγορεύει το Facebook και το Instagram ως εξτρεμιστικά. Η Μόσχα θα πατάξει την ελεύθερη κυκλοφορία της πληροφορίας λέγοντας ότι το Meta είναι ρωσοφοβικό – από τις 24 Φεβρουαρίου και έπειτα. Η ρωσική ρυθμιστική αρχή Roskomnadzor απέκλεισε πρόσβαση στη σελίδα του γαλλικού Euronews χωρίς να εξηγήσει τους λόγους της ενέργειας. Το Facebook και το Twitter ήταν μπλοκαρισμένα στη Ρωσία γιατί αφαίρεσαν το Russia Today και το Sputnik από την πλατφόρμα τους σε Ευρώπη κι Αγγλία.
Το VK στη Ρωσία ήταν ανέκαθεν πιο δημοφιλές από το Facebook. Απευθύνθηκε από τη γέννηση του στην εγχώρια αγορά (δεν την λες και μικρή με 150 εκατομμύρια Ρωσόφφωνους). Υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Είναι για τους Ρώσους πηγή για downloading παράνομης μουσικής και ταινιών. Ήταν Tinder πριν τη δημιουργία της πλατφόρμας dating.
Αν πιστέψουμε την Alexa είναι ο τρίτος ιστότοπος με τις περισσότερες επισκέψεις στη Ρωσία (πίσω από το Google και το YouTube). Αν στο Facebook ο μέσος χρήστης είναι άνω των 35, στο ρωσικό VK ο μέσος χρήστης ανήκει στο πολυπόθητο γκρουπ 25-34 (κρίμα βέβαια, γιατί οι άνω των 35 έχουν ακόμη και στην περίοδο της οικονομικής κρίσης spending power). To 2016 όμως το VK έπεσε θύμα χάκερ και αποκαλύφθηκαν τα δεδομένα 171 εκατομμυρίων χρηστών του. Το 2017 απαγορεύτηκε στην Ουκρανία.
Σήμερα, προφανώς αριθμεί περισσότερα από 649,000,000 μέλη (αυτή είναι η μέτρηση Απριλίου 2021). Το λατρεύουν Ρώσοι, Λευκορώσοι, Καζάκοι, Εσθονοί, Μολδαβοί, Λετονοί και Κιργίζιοι. Μια σημαντική πληροφορία: Τον Ιανουάριο του 2016 η Κίνα απαγόρευσε τη VKontakte γιατί θεωρούσε ότι συνεργαζόταν με το Κρεμλίνο. Στις 14 Φεβρουαρίου 2018 οι αρχές της Κίνας ξεμπλόκαραν το Vkontakte. Τυχαίο;
