Ο Δημήτρης Κανέλλης γνωρίζει το «ελληνικό ίντερνετ» καλύτερα από πολλούς εκεί έξω. Ο προγραμματιστής αυτός δημιούργησε τις πιο δημοφιλείς σελίδες στο Facebook (αν δεν έχεις κάνει like σε ποστ στις σελίδες «Η Ζωή στο Γραφείο», «Τμήμα Προσωπικού Δράματος», «Thank You, Next» πιθανότατα ζεις σε πιθάρι και σε λένε Διογένη Κυνικό).

Δεν υπάρχει μια επαγγελματική ιδιότητα που μπορεί άνετα να αποδοθεί στον Δημήτρη Κανέλλη γιατί υιοθετεί πολλές. Είναι content creator, είναι διαχειριστής και δημιουργός σελίδων, είναι social media manager, είναι podcaster, είναι συγγραφέας, έχει τη δική του επιχείρηση που δραστηριοποιείται με οτιδήποτε σχετίζεται με τον digital κόσμο. Κυρίως, είναι ένας 34χρονος millennial που δεν έγινε ένας ακόμη από τους φίλους και γνωστούς που αποχαιρετήσαμε με το brain drain και έκατσε να το ψάξει εδώ. Αυτό τον οδήγησε -πιθανότατα- στο να υιοθετήσει ως αγαπημένη του φράση το «όλα είναι μάταια» και να την δώσει ως τίτλο στο πρώτο του βιβλίo. Τον ρωτήσαμε πολλά. Κανείς δεν ένιωσε ματαιωμένος σε αυτή τη συνέντευξη. 

Δημήτρη, πόσο άλλαξε η ζωή σου μέσα στην πανδημία; Τι αποστάσεις πήρες από την επαγγελματική σου ζωή / καθημερινότητα και αποφάσισες να γράψεις αυτό το βιβλίο;

Άλλαξε όπως σε όλους λόγω του επαγγελματικού μετασχηματισμού. Βρέθηκα -από εκεί που σηκωνόμουν το πρωί και πήγαινα στο γραφείο- ξαφνικά να σηκώνομαι την ίδια ώρα αλλά να μένω σπίτι και να δουλεύω μέχρι το βράδυ. Στην ουσία, θόλωσαν ή μάλλον εξαφανίστηκαν οι γραμμές του ωραρίου. Γιατί πολλοί συνάδελφοι και managers ξαφνικά άρχισαν να δουλεύουν πιο αργά ή πιο νωρίς από το καθιερωμένο και κάπως έτσι γεννήθηκε/προέκυψε η ανάγκη να είσαι 24/7 online. Η απόφαση για το βιβλίο είχε παρθεί αρκετά νωρίτερα, περίπου το 2017. Πέρα από ένα project στο bucket list μου, είχα παρατηρήσει ότι οι φίλοι και γνωστοί μου αντιμετώπιζαν αρκετά προβλήματα στα επαγγελματικά τους. Κι αργότερα, μέσα από την σελίδα «Η Ζωή στο Γραφείο» και την ομάδα «Τμήμα Προσωπικού Δράματος» συνειδητοποίησα πως τα προβλήματα δεν είναι μόνο στον κοντινό μου κύκλο αλλά πάρα πολλοί άνθρωποι προβληματίζονται για το πως θα επιβιώσουν στην αγορά εργασίας.

Θέλω να σε ρωτήσω κάτι μπουμερίστικο, δεν είσαι λίγο μικρός για να πάρεις την μεγάλη απόφαση της παραίτησης; Και, μπορείς να εξηγήσεις στους αναγνώστες μας τι είναι η «Μεγάλη Παραίτηση» ως όρος;

Εξαρτάται με βάση ποιο κριτήριο κρίνουμε την εμπειρία στα επαγγελματικά. Ένας άνθρωπος που έχει εργαστεί μόνο σε μια εταιρεία για 10 χρόνια είναι πιο έμπειρος από έναν άνθρωπο που δούλεψε σε 3 εταιρείες το ίδιο διάστημα; Είναι πάρα πολλοί παράγοντες που κρίνουν την επαγγελματική εμπειρία. Η «Μεγάλη Παραίτηση» αφορά το φαινόμενο που παρατηρήθηκε από την αρχή της πανδημίας κυρίως στην Αμερική όπου οι παραιτήσεις των εργαζόμενων έφτασαν σε νούμερα ρεκόρ. Οι λόγοι των παραιτήσεων τους ήταν κυρίως για την διαφύλαξη της ψυχικής τους υγείας κι επειδή αρκετός κόσμος άρχισε να αναθεωρεί τις προτεραιότητες στην ζωή του. Νομίζω το τελευταίο πρέπει κι εμείς να αρχίσουμε έστω να το προσπαθούμε. Έχουμε φτάσει σε σημείο να ζούμε για να δουλεύουμε ενώ θα έπρεπε να δουλεύουμε για να ζούμε.

Πόσοι μιλένιαλζ πιστεύεις πίνουν την Κυριακή επειδή δεν αντέχουν την προοπτική μιας εργάσιμης Δευτέρας;

Αρκετοί. Και πολλοί γνωστοί και γνωστές μου. Το αλκοόλ είναι σχετικό. Νομίζω ο καθένας κάνει αυτό που τον αποσυμπιέζει και τον βοηθάει να χαλαρώσει και να ξεχαστεί. Σίγουρα, υπάρχουν πολλοί μιλένιαλς που Κυριακή βράδυ ψυχοπλακώνονται στην προοπτική ότι θα πρέπει να αντέξουν άλλη μια εβδομάδα σε ένα τοξικό περιβάλλον που δεν την παλεύουν και τους επηρεάζει αρνητικά την ψυχική τους υγεία.

Ξύπνησες εσύ ποτέ και είπες στον καθρέπτη «πώς τα έκανα όλα τόσο σκατά»;

Ναι. Υπήρξε ένα τέτοιο “Aha” moment μέσα μου. Οι ερωτήσεις που έκανα στον εαυτό μου είναι: «Πώς τα έχεις κάνει τόσο σκατά;», «Πώς έφτασες σε σημείο να έχεις απομακρυνθεί τόσο πολύ από τους στόχους σου;». Και νομίζω από εκείνο το σημείο και μετά είναι που αποφάσισα ότι θα ανοίξω δική μου εταιρεία ώστε να έχω 100% τον έλεγχο των επαγγελματικών αποφάσεων. Μια απόφαση με αρκετό ρίσκο αλλά πολύ ελευθερία και δημιουργικότητα.

Μου έχουν εκμυστηρευτεί πολλοί συνομήλικοι σου, εκεί γύρω στα 30+, ότι νιώθουν το σύνδρομο του απατεώνα, ότι μια μέρα δηλαδή θα καταλάβουν οι συνάδελφοι τους και οι διευθυντές τους ότι δεν είναι τόσο ιδανικοί εργαζόμενοι. Επιβεβαιώνεις ότι είναι χαρακτηριστικό της γενιάς σου;

Είναι χαρακτηριστικό που νιώθεις όταν αισθάνεσαι ανασφάλεια για αυτά που προσφέρεις. Το έχει κυρίως η γενιά των millennials καθώς σε ένα εργασιακό περιβάλλον που συνεχώς αλλάζει δεν γίνεται να μην σου δημιουργήσει δεύτερες σκέψεις και ανασφάλεια. Και, κυρίως, το συναντάμε σε εργαζομένους που είτε δεν έχουν ακόμα αρκετή επαγγελματική εμπειρία είτε δεν έχουν αλλάξει πολλές εταιρείες. Είναι σταθεροί. Πρέπει να απενοχοποιήσουμε στην Ελλάδα το junior level. Το θεωρούμε ως αποτυχία να είσαι κάποιος χωρίς σημαντική εμπειρία στα εργασιακά. Και είναι, ίσως, το μεγαλύτερο λάθος καθώς συνήθως στα πολύ μεγάλα projects την περισσότερη δουλειά και φόρτο την επωμίζονται junior και mid level άτομα και όχι seniors. Πρέπει λίγο να αρχίσουμε να εκτιμάμε τη συνέπεια και την προσπάθεια των νέων στα επαγγελματικά.

Οι περισσότεροι ξεκινάμε να κάνουμε ό,τι αγαπάμε, αλλά μετά από 15 χρόνια στο ίδιο γραφείο με τους ίδιους ανθρώπους το σιχαινόμαστε. Μήπως αυτό το «κάνε ό, τι αγαπάς» είναι λίγο αμερικανιά; Αυτά τα quotes θετικής τοξικότητας που είναι ανεδαφικά;

Το σιχαινόμαστε αλλά δεν αλλάζουμε δουλειά ούτε συναδέλφους. Άρα το αγαπάμε και είναι ο κύριος λόγος που ανεχόμαστε ακόμα να το κάνουμε. Πολλές φορές μέσα στον χαμό της καθημερινότητας δεν συνειδητοποιούμε ότι κάποιοι/κάποιες είμαστε τυχεροί να κάνουμε επαγγελματικά αυτό που θέλουμε, αυτό που ονειρευόμασταν από μικροί. Μπορεί μερικές φορές να μην είναι όπως το ονειρευόμασταν αλλά αυτό είναι. Η πλειοψηφία του κόσμου ήθελε να κάνει κάτι διαφορετικό και συνήθως σπούδασε και κάτι εντελώς διαφορετικό. Κι ακόμα δεν έχουν καταφέρει να στρίψουν κατεύθυνση προς τα εκεί που ιδανικά θα ήθελαν. Για αυτό το «κάνε ό,τι αγαπάς» είναι -θεωρώ ότι είναι – τόσο σημαντικό.

Μπορείς να θυμηθείς τώρα την τελευταία φορά που σε έκανε κάτι χαρούμενο;

Νομίζω η πρώτη μεγάλη δουλειά που πήρα μόλις άνοιξα δική μου εταιρεία. Ξέρεις,  ένιωσα αυτό το αίσθημα του «τα κατάφερες». Παρόλο που προφανώς δεν σημαίνει τίποτα, ήταν πολύ σημαντικό για μένα να αποδείξω στον εαυτό μου ότι μπορώ να σταθώ επαγγελματικά στα πόδια μου ολομόναχος.

Είναι ο τίτλος του βιβλίου αυτό που αποκαλούμε clickbait; Γιατί φαίνεσαι πολύ αισιόδοξος άνθρωπος όταν κάποιος σε γνωρίζει δια ζώσης.

Ο τίτλος εξηγείται στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου. Οπότε δεν θα κάνουμε spoiler!

Χρησιμοποιείς την έκφραση/ιαχή «πάμε να τα γαμήσουμε» και στον προφορικό σου λόγο τόσο συχνά;

Όχι, από κοντά είμαι πολύ ήσυχος και καθόλου εκφραστικός. Απλά,  όταν γράφεις προσπαθείς πάντα να μεταφέρεις συναισθήματα στον αναγνώστη. Και ήθελα να μεταφέρω έντονα πώς παρόλο που αρκετές φορές στο βιβλίο χαρτογραφείται μια απαισιόδοξη διάθεση, τα πράγματα είναι πολύ πιο θετικά και αισιόδοξα από όσο πιστεύουμε.

Είναι κάπως ναρκισσιστικό αυτό με τους κανόνες; Δεν ζούμε σε μια εποχή με το κέντρο βάρους να έχει μετατοπιστεί στην αυτοδιάθεση και την απουσία νόρμας και κανόνων;

Κανόνες, οδηγίες, συμβουλές. Νομίζω πες το όπως θες. Μπορεί να θεωρηθεί κλισεδιά αλλά δε νομίζω ναρκισσιστικό. Έτσι κι αλλιώς, το βιβλίο έχει βγει με μοναδικό σκοπό να βοηθήσει όσους το διαβάσουν. Δεν είναι ούτε κάποιο ακαδημαϊκό βιβλίο, ούτε κάποια βιογραφία ή μυθιστόρημα. Είναι ένας μικρός οδηγός επιβίωσης στην αγορά εργασίας. Γραμμένος στο ύφος που θα τα έλεγα με ένα φίλο, όπως θα τα συζητούσαμε αν πηγαίναμε για ένα καφέ. Δεν πατρονάρω ούτε προστάζω. Προσπαθώ απλώς να βοηθήσω.

Πες μου το πιο ωραίο σχόλιο που έλαβες σχετικά με το βιβλίο σου κι ένιωσες περήφανος;

Μου έστειλε μια κοπέλα πρόσφατα: «Σ’ευχαριστώ πολύ γιατί διαβάζοντας το σταμάτησα να πιστεύω πως είμαι μόνη μου. Πώς είμαι η μόνη που νιώθει έτσι, η μόνη που στεναχωριέται και πώς δεν είμαι τρελή. Πώς τελικά συμβαίνουν και σ’άλλους και θα τα ξεπεράσουμε όλοι μαζί». Ήταν από τα καλύτερα γιατί ένιωσα όμορφα που έβγαλα έναν άνθρωπο από την μοναξιά και την αίσθηση ότι είναι μόνος κι αβοήθητος στο επαγγελματικό κομμάτι.Μακάρι να γίνουν περισσότεροι.

Info: «Όλα Είναι Μάταια» του Δημήτρη Κανέλλη: ένα βιβλίο – οδηγός για τον σύγχρονο νέο Έλληνα εργαζόμενο. Μία διαφορετική αποτύπωση της εργασιακής ψυχολογίας και καθημερινότητας στην Ελλάδα. Κυκλοφορεί από την ΚΕΥ ΒΟΟKS.

Υγ: Οφείλουμε μια συγγνώμη στους millennials επειδή καταστρέψαμε τη ζωή στο γραφείο.