Ίσως είναι η πιο νεανική εκπομπή στην ελληνική τηλεόραση. Σίγουρα είναι η λιγότερο βαρετή. Δεν ξέρω πολλές τηλεοπτικές εκπομπές με τέτοια λίστα καλεσμένων: από τον Κυριάκο Πιερρακάκη, τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέχρι τον Γιώργο Μαζωνάκη.  Από τον Ανδρέα Βλάχο, Καθηγητή Τεχνητής Νοημοσύνης στο τμήμα Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge μέχρι την Έλενα Κρεμλίδου. Συμπεριληπτικότητα enough; Οι δύο παρουσιαστές της εκπομπής, η κωμικός Ήρα Κατσούδα και ο παρουσιαστής και youtuber Σπύρος Μαργαρίτης, συναντούν προσωπικότητες που ξεχωρίζουν στο χώρο του ίντερνετ, πανεπιστημιακούς, έφηβους, γονείς αλλά και απλούς χρήστες, μιλάνε μαζί τους και με το δικό τους διασκεδαστικό και ταυτόχρονα ενημερωτικό τρόπο μας μεταφέρουν τις εμπειρίες τους από το ταξίδι σε αυτόν τον μαγικό και -σχετικά- νέο κόσμο. Δίνω ραντεβού μαζί τους κάθε Κυριακή στις 19:00 στην ΕΡΤ2.

Με άλλα λόγια, μας εξηγούν με πάρα πολύ απλό τρόπο – δεν θέλω να μάθω να γράφω σε Python για να καταλάβω τι συμβαίνει με το TikTok και τα Big Data-  α)  πώς το διαδίκτυο ήταν αυτό που μας κράτησε σε επαφή με το θέατρο, τη μουσική, τον κινηματογράφο, τα εικαστικά και την κωμωδία, β) τι σημαίνει  ο όρος ψηφιακοί ιθαγενείς και πώς ζούμε «από μακριά» κι αγαπημένοι και γ)πώς  μπορούμε να βρούμε σεξ ή τον χαμένο μας ξάδελφο στην Αυστραλία. Μέχρι και πώς να γίνουμε podcasters ή να ανοίξουμε e-shop μας λένε. Βρήκαμε τον σκηνοθέτη του Δικτύου, Ανδρέα Λουκάκο, και τον ρωτήσαμε τα πάντα.

Πότε σου ήρθε η επιφοίτηση να κάνεις μια τηλεοπτική εκπομπή με ωριαία ντοκιμαντέρ για το Ίντερνετ; Βασικά, γιατί;

Πέρυσι, περίπου τέτοια εποχή, καταθέσαμε στην ΕΡΤ ορισμένες προτάσεις για εκπομπές και συγκεκριμένα για σειρές ντοκιμαντέρ. Ανάμεσα σε αυτές ήταν και ‘Το Δίκτυο’, μια ιδέα της Αλεξάνδρας Μπουτοπούλου, επιστημονικής συμβούλου της εκπομπής και ερευνήτριας big data και visual social media στο Information School του Πανεπιστημίου του Sheffield. Από την αρχή στην ΕΡΤ ξεχώρισαν αυτή την ιδέα, νομίζω για ευνόητους λόγους. Το ίντερνετ μας αφορά όλους. Ζούμε όπως λένε οι ειδικοί στην 4η βιομηχανική επανάσταση και οι αλλαγές που έχει επιφέρει το σχετικά νέο αυτό μέσο είναι σαρωτικές. Έτσι λοιπόν μια εκπομπή που ασχολείται αποκλειστικά με θέματα σχετικά με το διαδίκτυο (η πρώτη του είδους της στην Ελλάδα) βρήκε αμέσως πολύ θετική ανταπόκριση από το κανάλι καιτο αποτέλεσμα αυτής της ανταπόκρισης είναι πλέον κάθε Κυριακή στις 19.00 στην ΕΡΤ2, αλλά και στο Ertflix ανά πάσα ώρα και στιγμή.

Πόσο δύσκολο είναι να βγει ένα επεισόδιο; Πόση έρευνα και προετοιμασία απαιτεί;

Θα μιλήσω με νούμερα για να καταλάβει καλύτερα ο κόσμος τις απαιτήσεις ενός τέτοιου πρότζεκτ. Για την υλοποίηση των 12 ωριαίων επεισοδίων εργάστηκαν συνολικά 16 άνθρωποι, στην έρευνα, στην παραγωγή, στο σενάριο και στο μοντάζ. Το κάθε επεισόδιο είχε περίπου δύο εβδομάδες προετοιμασία, δύο εβδομάδες γυρίσματα και περίπου ένα μήνα μοντάζ. Κάποια επεισόδια δουλεύονταν παράλληλα, με δύο ή και τρεις μοντέρ να μοντάρουν ταυτόχρονα από ένα διαφορετικό επεισόδιο. Η μεγαλύτερη δυσκολία ή αν θες η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν στο μοντάζ. Ξέρεις, τελειώνεις τα γυρίσματα για ένα επεισόδιο και έχεις στα χέρια σου δέκα συνεντεύξεις, μερικά πλάνα της πόλης, μερικά πλάνα των ανθρώπων που μίλησαν στις συνεντεύξεις και τα βίντεο των παρουσιαστών. Εκεί ουσιαστικά ξεκινάει να στήνεται το επεισόδιο, αρχικά με το σενάριο και μετά με το μοντάζ, την πιο ωραία αλλά και βασανιστική διαδικασία της δουλειάς μας.

Περνάει η κουλτούρα του YouTube και του Instagram στην τηλεόραση; Έχω την αίσθηση πώς μιλάμε για διαφορετικά κοινά και δεν καταναλώνουν τα ίδια πράγματα. Άρα, γιατί να δω ένα επεισόδιο με τους Influencers το 2021;

Έχει ενδιαφέρον αυτή η ερώτηση… Βρισκόμαστε πλέον σε μια εποχή που το περιεχόμενο είναι σημαντικότερο από το μέσο, κάτι που δεν ίσχυε πριν από μερικά χρόνια. Ο κόσμος βλέπει διαδικτυακό περιεχόμενο στη smart tv και τηλεοπτικό περιεχόμενο στο laptop, μέρες μετά την ώρα προβολής στην τηλεόραση. Επίσης η πρόσβαση στο περιεχόμενο είναι ευκολότερη από ποτέ και μπορεί να γίνει με διαφορετικούς τρόπους. Η εκπομπή, όπως και όλες οι εκπομπές της ΕΡΤ προβάλλεται και στο ERTFLIX, οπότε εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να θεωρηθεί αμιγώς τηλεοπτικό περιεχόμενο. Από την άλλη ‘Το Δίκτυο’ προσεγγίζει μια σειρά από κοινωνικά θέματα που έχουν να κάνουν με το πως το ίντερνετ άλλαξε τις ζωές μας και η τηλεόραση είναι το ιδανικότερο μέσο για την προβολή μιας τέτοιας εκπομπής. Οτιδήποτε αφορά την κοινωνία, όπως ας πούμε το φαινόμενο των influencers που αναφέρεις, μπορεί να αναλυθεί με εκτενή τρόπο σε μια τηλεοπτική σειρά που δίνει περισσότερο χρόνο στην ανάλυση ενός θέματος. Να αναφέρω τέλος ότι έχει ενδιαφέρον πως επεισόδια με θεματολογία που αφορά νεανικότερα κοινά όπως το επεισόδιο ‘Παιδιά και Διαδίκτυο’ ή το επεισόδιο ‘Οι influencers’ έκαναν πολύ καλά νούμερα στα νεανικά κοινά, ενώ το επεισόδιο που αφορούσε το facebook, πήγε σαφώς καλύτερα σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αυτό ίσως δείχνει ότι η τηλεόραση δεν πάει καλά στα νεανικά κοινά γιατί οι νέοι νιώθουν ότι τα υπάρχοντα προγράμματα δεν τους αφορούν.

Έχεις γράψει σε ένα άρθρο σου ότι η δική μας γενιά ζει την ιστορία της κατάρρευσης της εύκολης ζωής. Οι φωτογραφίες όμως που ποστάρει η πλειοψηφία των χρηστών μαρτυρά το εντελώς αντίθετο. Που οφείλεται αυτή η αντίφαση;

Μα ακριβώς αυτό δείχνουν αυτές οι φωτογραφίες. Μια αγωνία επιβεβαίωσης, γενιές ολόκληρες γεμάτες ανασφάλεια. Ό,τι μας λείπει θέλουμε να δείξουμε ότι το έχουμε. Ωραία σπίτια, διακοπές σε ακριβά ξενοδοχεία με πισίνα, ακριβά αμάξια, ενδιαφέροντες φίλους, έντονη ζωή, τέλειο πρόσωπο, τέλεια σώματα, χωρίς ρυτίδες, χωρίς ούτε ένα σπυράκι αλλά με πολλά φίλτρα σε όλα τα επίπεδα. Ζούμε σε ένα κόσμο γεμάτο Κιμ Καρντάσιανς και Νταν Μπιλτζέριανς, αλλά όλοι ξέρουμε ότι η ζωή είναι πραγματικά δύσκολη και ακόμα και αυτούς που θέτουν τα πρότυπα πολλές φορές τους βλέπουμε να καταρρέουν. Η ευτυχία είναι μια συνθήκη που δεν έχει να κάνει με τη γυαλάδα της ακριβής ζωής, ίσως, οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι εκεί έξω να μη νιώθουν καν την ανάγκη να δείξουν ότι περνάν καλά.

Στo Twitter έχουμε δει να γεννιέται η κουλτούρα της ακύρωσης. Σίγουρα το έχεις παρακολουθήσει και με ενδιαφέρει η γνώμη σου, είσαι υπέρ, κατά ή κάτι άλλο;

Είμαι σίγουρα υπέρ μιας κοινωνίας που παίρνει θέση, που διαφωνεί με οτιδήποτε θεωρεί λάθος, που συμμετέχει και παλεύει για έναν καλύτερο κόσμο. Απ’την άλλη, με τρομάζει η ταχύτητα με την οποία σπεύδει τόσος πολύς κόσμος να ακυρώσει έναν άνθρωπο, πολλές φορές χωρίς καν να έχει ψάξει τι ακριβώς έχει συμβεί. Μπορούμε να συζητάμε για ώρες το θέμα αυτό. Είναι τρομερά ενδιαφέρον και έχει πολλές προεκτάσεις. Το μόνο σίγουρο είναι πως και το cancel culture είναι ένα παράγωγο του διαδικτύου και κυρίως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και μέρος μιας μεταβαλλόμενης πραγματικότητας που βαθιά μέσα μου πιστεύω πως θα είναι καλύτερη σε πάρα πολλά επίπεδα.

Έχοντας ολοκληρώσει το Δίκτυο έχεις καταλήξει πόσο διαφέρει η πραγματική ζωή από την εικονική;

 Δεν υπάρχει διαχωρισμός καθώς το ένα περιλαμβάνει το άλλο, δεν είναι δύο αυτόνομες συνθήκες. Νομίζω ότι μετά από τόσα χρόνια χρήσης του Διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έχουμε κάπως εκπαιδευτεί στο να καταλαβαίνουμε τι είναι ο καθένας μας, ανεξάρτητα από το τι προσπαθούμε να δείξουμε ότι είμαστε. Υπάρχουν δεύτερα επίπεδα, πολύ σημαντικότερα από τα πρώτα. Κάποιος που προβάλλει υπερβολικά ας πούμε το πόσο τέλεια ζωή ζει αλλά τον βλέπεις να τσακώνεται κάτω από κάθε ποστ που διαβάζεις, ε δεν μπορεί να είναι πραγματικά καλά στη ζωή του αν καταλαβαίνεις τι θέλω να πω.

Μετά το Δίκτυο τι;

Μας πετυχαίνεις στη φάση που ετοιμάζουμε τις καινούριες μας προτάσεις, παράλληλα με ένα πρότζεκτ που προσπαθούμε να κάνουμε για το εξωτερικό. Με το συνέταιρό μου Λάμπρο Παπαδέα και μέσω της dotmov, της εταιρείας παραγωγής στην οποία είμαστε συνιδιοκτήτες, ετοιμάζουμε μια σειρά προτάσεων για την επόμενη σεζόν, ενώ, παράλληλα, με την Ήρα Κατσούδα, συμπαρουσιάστρια του Δικτύου μαζί με τον Σπύρο Μαργαρίτη, γράφουμε ένα σενάριο για μια κωμική σειρά. Ελπίζω σύντομα να μπορώ να σας πω περισσότερα για όλα αυτά που ετοιμάζουμε.

​

Είναι οι διαφημίσεις ο μόνος τρόπος να ζήσει ένας σκηνοθέτης στην Ελλάδα του 2021;

Καταρχάς, να πούμε πως όταν λέμε ‘διαφήμιση’, πλέον μιλάμε για ένα τεράστιο εύρος οπτικοακουστικών προϊόντων. Τα μεγάλα διαφημιστικά σποτ που βλέπουμε στην τηλεόραση είναι σαφώς πολύ αποδοτικά σε οικονομικό επίπεδο για όλους τους συντελεστές, αλλά είναι λίγα και καλύπτουν ένα ελάχιστο μέρος της αγοράς. Υπάρχουν πέρα από αυτά, τα εταιρικά βίντεο, και όλα τα digital περιεχόμενα, από σύντομα διαφημιστικά, μέχρι content για τα social media. Το βίντεο πλέον έχει κυριαρχήσει και η πανδημία έκανε την κυριαρχία αυτή ακόμα μεγαλύτερη. Αν κάτι παραμένει, δυστυχώς, δύσκολο στην Ελλάδα του 2021 είναι ένας σκηνοθέτης να ζει αποκλειστικά από ταινίες μυθοπλασίας ή ντοκιμαντέρ. Σκεφτείτε για παράδειγμα ότι παρότι ο Λάνθιμος ήταν υποψήφιος για Οσκαρ με τον Κυνόδοντα, την επόμενη ταινία του τη χρηματοδότησε με πολύ μεγάλη δυσκολία και αμέσως μετά μετακόμισε ο άνθρωπος στην Αγγλία για να μπορεί να δουλεύει όπως ταιριάζει στο επίπεδό του.

Και τέλος, γιατί έγινες σκηνοθέτης;

Γιατί αν δεν έβρισκα να κάνω κάτι που μου αρέσει πολύ δεν θα ηρεμούσα. Ξεκίνησα να σπουδάζω αρχιτεκτονική στην Αγγλία όμως κάτι δεν μου πήγαινε καλά και ζοριζόμουν πολύ. Κάποια στιγμή γράφτηκα σε ένα μάθημα φωτογραφίας και πρώτη φορά ένιωσα κάτι να με τραβάει τόσο πολύ. Και μετά από μερικές άγρυπνες νύχτες κατέληξα στο ότι θέλω να ασχοληθώ με την εικόνα, περισσότερο όμως με την κινούμενη απ΄ότι με τη στατική. Και σαφώς μέσα από αυτήν, με τον άνθρωπο και όλα αυτά που μας κάνουν αυτό που είμαστε. Αυτός είναι ο βασικότερος λόγος που αγάπησα και ασχολήθηκα με το ντοκιμαντέρ. Και πράγματι, η δουλειά αυτή με πήγε σε τρομερά μέρη και μου γνώρισε απίστευτους ανθρώπους. Από το ψυχιατρείο της Λέρου, στις φαβέλες της Βενεζουέλας και από τις φυλακές της Ζυρίχης σε ένα ταξίδι δέκα ημερών με ένα τάνκερ στη Μεσόγειο, νιώθω πολλές φορές ότι χρωστάω πολλά σε εκείνες τις άγρυπνες νύχτες και στο ότι πάντα ένιωθα την ανάγκη να ασχολούμαι με πράγματα που μου δίνουν ευχαρίστηση, είτε αυτό έχει να κάνει με την προσωπική είτε με την επαγγελματική μου ζωή.

Info: Βρείτε «Το Δίκτυο» στο ERTFLIX και κάθε Κυριακή στις 19:00 στην ΕΡΤ2