«Μια τοποθεσία άγνωστη. Άνυδρη γη κάτω από έναν ήλιο καυτό. Κάτι φριχτό έχει συμβεί εδώ, και οι μνήμες είναι ακόμη πρόσφατες. Τώρα διαδραματίζεται μια τελετουργία. Τα απομεινάρια αυτού που κάποτε ήταν άνθρωπος τρεμοπαίζουν στο σκοτάδι. Η φύση παίρνει πίσω όσα της ανήκουν. Είναι άγρια και δεν συγχωρεί. Μας περιγελά. Το μοχθηρό της γέλιο αντηχεί στην ερημία». Αυτή η περιγραφή, σε συνδυασμό με όσα η όραση μπορεί να φιλτράρει, είναι σχεδόν αρκετές για να μας φυτέψουν τον σπόρο της περιέργειας, γύρω από το Rituals του Θεόκλητου Τριανταφυλλίδη. Σε αυτό, ζώα μετατρέπουν σε playground έναν τόπο δημιουργημένο από τον άνθρωπο, χωρίς τον άνθρωπο, και το αποτελέσμα είναι σαν να καταλήγουν σχεδόν να τον σατιρίζουν.
Ο Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης απάντησε στις ερωτήσεις μας για την έμπνευση πίσω από το Rituals.
Με τα δικά σου λόγια, πώς θα παρουσίαζες το Ritual;
Το Ritual είναι ένα Live Simulation, δηλαδή ένα λογισμικό το οποίο τρέχει σε πραγματικό χρόνο σε έναν υπολογιστή και εξελίσσεται διαρκώς. Κάτι σαν ένα βιντεοπαιχνίδι που παίζει μόνο του, χωρίς παίκτες. Στη Μπιενάλε της Αθήνας παρουσιάζεται σε μία γλυπτική εγκατάσταση με 3 οθόνες σε μεταλλικό σκελετό και πλαισιώνεται από δύο κεντητά πορτρέτα από ύαινες, που είναι οι πρωταγωνίστριες του έργου και του συνολικού αυτού κόσμου. Στο Simulation τις βλέπουμε σε ένα κατεστραμμένο αμάξι να ακούν μουσική, να γελούν και να χορεύουν. Παράλληλα, μια ομάδα από κοράκια έχουν μαζευτεί και κάνουν αγώνες με τα ηλεκτρικά τους σκούτερ και μια μυρμηγκοφωλιά κατασκευάζει ιδιόμορφα τοτέμ τα όποια διαρκώς γκρεμίζονται από σπόντα. Όλα αυτά μαζί αποτελούν ένα είδος ευθραύστου οικοσυστήματος, με κάθε ομάδα να επηρεάζει τις άλλες εν άγνοια της. Οι θεατές παρατηρούν από μακριά, ως αυτόπτες μάρτυρες, και καλούνται να συνθέσουν την δική τους εκδοχή του τι συμβαίνει.
Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης, Ritual, 2020 (λεπτομέρεια). Φωτογραφία: Νύσος Βασιλόπουλος.
Ποια ακριβώς είναι η καταστροφή που συνέβη και τελικά προέκυψε το νέο αυτό σύμπαν που βλέπουμε;
Η υποδηλούμενη καταστροφή είναι και αυτή ανοιχτή σε ερμηνεία και αποτελεί ένα από τα κομμάτια του παζλ που οι θεατές καλούνται να συμπληρώσουν.
Ποιο ήταν το «σπίρτο» της έμπνευσης πίσω από αυτό;
Το έργο ξεκίνησε με αφετηρία τη συγκεκριμένη τοποθεσία στην οποία εκτυλίσσεται το εργο και που έχει υποστεί επανειλημμένες ανθρωπογενείς μεταμορφώσεις. Είναι στην πραγματικότητα ένα εγκαταλειμμένο ορυχείο στην Καλιφόρνια με μακρά ιστορία. Μετά την ερήμωση της μικρής κοινότητας γύρω του, μετατράπηκε σε φυλακή, σχολείο και σύντομα θα μεταμορφωθεί σε υδροηλεκτρική εγκατάσταση. Έχει κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί ως τοποθεσία γυρισμάτων για διάφορες μετα-αποκαλυπτικές χολιγουντιανές παραγωγές. Πιο πρόσφατα, σκαναρίστηκε σε 3D και έγινε μέρος μιας μικρού μήκους ταινίας που δείχνει τις τεχνικές δυνατότητες της μηχανής παιχνιδιών Unity, που είναι ένα από τα εικαστικά εργαλεία που χρησιμοποιώ. Αποφάσισα λοιπόν να διερευνήσω την ιστορία της τοποθεσίας αυτής και μετέπειτα να την επεξεργαστώ με τη σειρά μου σαν ένα found object και να παρέμβω δημιουργώντας ένα νέο οικοσύστημα πάνω σε όλα αυτά τα στρώματα. Ένα οικοσύστημα που κατά ένα παράδοξο τρόπο δίνει τον τόπο αυτόν πίσω στη φύση.
Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης, Ritual, 2020 (λεπτομέρεια). Φωτογραφία: Νύσος Βασιλόπουλος.
Με τη φράση «δεν υπάρχει planet b» να πρωταγωνιστεί στο δημόσιο διάλογο περισσότερο από ποτέ, δεν μπορούμε παρά να συνδέσουμε τη δυστοπία των εικόνων του Ritual με το όχι και τόσο μακρινό μέλλον. Αυτός ήταν ο σκοπός σου;
Προσπαθώ συχνά να φανταστώ πως θα συνεχιζόταν η ζωή στη γη αν ξαφνικά εξαφανίζονταν υποθετικά όλοι οι άνθρωποι. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που το ανθρώπινο κατασκεύασμα και μια συγκεκριμένη νοοτροπία προς την φύση και τις πολύπλοκες σχέσεις της έχει επικρατήσει. Τόσο πολύ που σχεδόν μπορούμε να δούμε τα ζώα, τα φυτά και τους μικροοργανισμούς να ξεσηκώνουν τις ίδιες συμπεριφορές. Στο Ritual τα ζώα έχουν υιοθετήσει αυτή τη λογική, είναι επιθετικά, τερριτόριαλ, αδίστακτα, μάτσο, περήφανα, αλαζονικά και ηλίθια. Εν τέλει, αυτό είναι ίσως που κάνει το έργο να φαίνεται δυστοπικό, παρά η έρημος και τα σκουριασμένα σίδερα.
Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης, Ritual, 2020 (λεπτομέρεια). Φωτογραφία: Νύσος Βασιλόπουλος.
Ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να νιώσει κάποιος μετά την εμπειρία του Rituals; Τι δεν θα του συγχωρούσες ποτέ;
Το χειρότερο κατά τη γνώμη μου που θα μπορούσε να νιώσει κάποιος μετά από οποιοδήποτε από τα έργα μου, είναι πως υπάρχει κάποιου είδους διδακτικό νόημα ή συγκεκριμένο συναίσθημα που του υποδεικνύεται άμεσα από το έργο.
Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης, Frens II, 2020. Έκδοση τω 10 + 2Aps. Ταπισερί, 127 x 2 x 188 εκ. Παραχώρηση του καλλιτέχνη και της The Breeder, Αθήνα. Άποψη εγκατάστασης από την 7η Μπιενάλε της Αθήνας 2021 ECLIPSE. Φωτογραφία: Νύσος Βασιλόπουλος.
Έδρα σου είναι το Los Angeles. Ποιες είναι οι διαφορές εντοπίζεις στη ζωή, το έργο, αλλά και το αντίκτυπο ενός καλλιτέχνη σε σχέση με την Ελλάδα;
Κατά κύριο λόγο με ενδιαφέρει η δουλειά μου να συνομιλεί με τον τόπο παραγωγής της αλλά ταυτόχρονα να έχει και μια πιο οικουμενική ανάγνωση. Για το συγκεκριμένο έργο, το γεγονός ότι η τοποθεσία που αναφέρεται είναι όντως στην Καλιφόρνια ήταν μια ευπρόσδεκτη σύμπτωση. Αυτό ήταν κάτι το οποίο ανακάλυψα μετά από μήνες ιντερνετικής έρευνας γιατί η τοποθεσία αυτή παραμένει μυστική έξω από τους κινηματογραφικούς κύκλους.
Κεντρική φωτογραφία:
Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης, Ritual, 2020. Ζωντανή προσομοίωση, ειδικά σχεδιασμένο λογισμικό. Διάρκεια απεριόριστη. Παραχώρηση του καλλιτέχνη και της The Breeder, Αθήνα. Άποψη εγκατάστασης από την 7η Μπιενάλε της Αθήνας 2021 ECLIPSE. Φωτογραφία: Νύσος Βασιλόπουλος
