Τι σχέση έχει η Έλενα Παπαρίζου με την κλασική αρχαιολογία; Κάνε μια χάρη στον εαυτό σου κι άκουσε το podcast του Θοδωρή Παπακώστα, τις πιο χιουμοριστικές και εκπαιδευτικές αρχαιοϊστορίες και θα καταλάβεις. Σε λιγότερο από 15 λεπτά μαθαίνετε ύλη αρχαιολογίας ενός τριμήνου. Κι όπως λέει ο ίδιος ο Archaeostoryteller θα μάθετε γιατί η αρχαιότητα δεν είναι ανιαρή, γιατί είναι χρήσιμη και γιατί μπορεί να την απολαύσει ο οποιοσδήποτε. Και χρειάζεται.
Μπορεί ένας αρχαιολόγος να είναι influencer και ο αγαπημένος σου λογαριασμός στο Instagram; Εννοείται.Πίσω από τον Archaeostoryteller κρύβονται ένα μεταπτυχιακό στην Προϊστορική Αρχαιολογία και ένα Διδακτορικό στην Κλασική Αρχαιολογία. Δεν είναι εύκολη δουλειά να είσαι δημιουργός περιεχομένου για έναν από τους πιο δημοφιλείς λογαριασμούς εκλαϊκευμένης επιστήμης στα social media για όποιον ρωτάει.
Αν έλειπαν οι σκλάβοι και οι πόρνες η αρχαία Αθήνα θα ήταν διαφορετική;
Πώς θα μπορούσαν να λείπουν; Έτσι ήταν η αρχαία Αθήνα. Άσχετα αν δεν θέλουμε να πολυβλέπουμε αυτούς τους ανθρώπους! Σίγουρα και οι δυο αυτές κοινωνικές ομάδες έπαιξαν το ρόλο τους στη δημιουργία της Αθήνας όπως την ξέρουμε! Και οι ιστορίες που μας αφηγούνται είναι συναρπαστικές!
Η Φρύνη ήταν η πρώτη φεμινίστρια της αρχαιότητας;
Πρώτον, επειδή κάποιος που διαβάζει αυτό το κείμενο μπορεί να μη ξέρει ποια είναι η Φρύνη, ας πούμε ότι ήταν μια εταίρα, δηλαδή μορφωμένη πόρνη πολυτελείας που έγινε το μοντέλο για το πρώτο γυμνό άγαλμα της Αφροδίτης και όχι μόνο! Όχι σίγουρα δεν ήταν η πρώτη φεμινίστρια. Βασικά μπορεί να μην ήξερε καν η ίδια ότι είναι φεμινίστρια. Μαχήτρια και πανέξυπνη ήταν σίγουρα! Σκέψου ότι μορφώθηκε από μόνη της γιατί δεν τότε οι γυναίκες δεν πήγαιναν σχολείο!
Στην αρχαία Κόρινθο υπήρχε dark βιομηχανία του σεξ;
Υπήρχε και στην Κόρινθο, υπήρχε και σε όλο τον αρχαίο κόσμο! Η Κόρινθος ήταν διάσημη γιατί ήταν κεντρικότατο λιμάνι! Όλα τα μεγάλα ισχυρά λιμάνια είχαν βιομηχανία του σεξ! Επίσης σκέψου ότι λόγω πολλών εθνικοτήτων, ήταν και μια multi-culti βιομηχανία που έπρεπε να προσαρμόζεται σε non-verbal communication. Παράδειγμα: στην Πομπηία που βρέθηκε ένα άθικτο πορνείο, είχε ζωγραφιές με τις… προσφερόμενες υπηρεσίες, γιατί κάποιοι ξένοι πελάτες μπορεί να μη μιλούσαν την ντόπια γλώσσα. Να μπορούν να δείξουν τι θέλουν!
Ήταν οι αρχαίοι Έλληνες προπομποί του Instagram και έδειχναν επιείκεια στους όμορφους;
Ναι δυστυχώς έδειχναν επιείκεια στο όμορφο. Ακόμη δείχνουμε. Αλλά το χαλιναγωγούμε περισσότερο. Ο όμορφος άνθρωπος τότε, θεωρούνταν αγαπητός από τους θεούς. Βέβαια διέφερε μάλλον το όμορφο. Ίσως όχι τόσο στην ανδρική ομορφιά (αν δεις τα αντρικά αγάλματα δηλαδή, κορμάρες βλέπεις, τούμπανους με μούσκουλα και κοιλιακούς) αλλά πιθανότατα διέφερε στη γυναικεία ομορφιά που κατ’ εμέ ήταν πιο ‘υγιής’ τότε. Η Αφροδίτη δηλαδή δεν είναι μια αποστεωμένη νεαρά αλλά μια χυμώδης γυναίκα!
Πόσο τρολ ήταν ο Λουκιανός και έγραψε βιβλίο για ταξίδια στο διάστημα;
Ο Λουκιανός ήταν τεράστιο τρολ γιατί έγραψε βιβλία που σατίριζε τα πάντα. Από κάθε τύπο ανθρώπου, αλλά και όλους τους θεούς! Τον λες και βλάσφημο! Αλλά ήταν τόσο καλογραμμένα τα εργα του που ευτυχώς πολλά μας σώθηκαν ως σήμερα! Ήταν ριζοσπαστικά πάντως! Σκέψου ότι έγραψε βιβλίο όπου δυο πόρνες αιτιολογούν τον έρωτα που νιώθουν η μία για την άλλη! Ο Λουκιανός έγραψε την πρώτη εκδοχή του παραμυθιού του μαθητευόμενου μάγου επίσης! Που έκανε μετά επιτυχία ο Μίκυ Μάους!
Πώς γίνεται influencer (sic) κάποιος που μιλάει για την κλασική αρχαιολογία;
Να σου αντιστρέψω την ερώτηση; Πώς γίνεται να μη γίνει viral η κλασική αρχαιολογία αφού το μόνο που αρκεί είναι να παρουσιάσεις στον κόσμο το πόσο υπέροχος κόσμος είναι η αρχαιότητα;
Ο Ted Παπακώστας θα μπορούσε να γράψει ένα σενάριο για επική σειρά του Netflix βασισμένη στην αρχαία Ελλάδα; Ποια θα ήταν η υπόθεση σε δυο προτάσεις;
Αν και δεν το έχω σκεφτεί, θα μπορούσε ναι. Θα είχε πολλές μικρές και μεγάλες ιστορίες, με ανδρεία, συγκίνηση, σκληρότητα, δεισιδαιμονία, τόλμη φόβο και αγωνία. Είναι τόσο συγκλονιστική η αυθεντική ιστορία που τύφλα να έχει το Game of Thrones!
Μπορεί η αρχαιολογία – όπως μας την διδάσκουν στο σχολείο – να μας κάνει αρχαιολάγνους, αρχαιολάτρες και ρατσιστές; Γιατί οι Θεσσαλονικείς είμαστε τόσο συντηρητικοί σήμερα;
Ναι η σχολική προσέγγιση μπορεί εύκολα να καταλήξει να γίνει πηγή αρχαιολαγνείας και αρχαιολατρείας. Και φυσικά και ρατσισμού. Ακόμη κι αν δεν το επιδιώκει συνειδητά. Η γραμμή είναι πολύ λεπτή και η ισορροπία είναι εύκολο να χαθεί. Όταν υπάρχουν τόσοι πολλοί λόγοι να θαυμάσεις το αρχαίο παρελθόν (πολιτισμικά, επιστημονικά, καλλιτεχνικά κλπ) δεν είναι εύκολο να κρατήσεις τον θαυμασμό ανεπηρέαστο από ακρότητες. Το να αντιληφθείς πως τίποτε δεν είναι απλά και μόνο τέλειο, και ότι η άλλη πλευρά της αρχαίας Ελλάδας, η πιο σκοτεινή, η πιο προβληματική, προφανώς και υπήρχε, δεν είναι εύκολο. Νιώθεις ότι μαγαρίζεις το ένδοξο αρχαίο παρελθόν. Το οποίο όμως δεν ισχύει. Προσωπικά προτιμώ να βλέπω το παρελθόν με όλες τις πτυχές του ταυτόχρονα. Να εντυπωσιαστώ από ότι αξίζει να με εντυπωσιάσει και να κατακρίνω οτιδήποτε θεωρώ ότι είναι μεμπτό. Το ότι στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκε η τέχνη του θεάτρου, οι περισσότερες επιστήμες, και τέχνη τέτοιου επιπέδου που σου κόβει την ανάσα, θα με μαγέψει. Το ότι παράλληλα δεν υπήρχε σεβασμός σε ΑμεΑ, ότι πολλά ανεπιθύμητα ή ασθενικά παιδιά σκοτώνονταν μετά τη γέννα, ότι οι γυναίκες συχνά ήταν σε πολύ δυσμενή θέση, ότι υπήρχαν σκλάβοι που πέθαιναν βασανιστικά στα ορυχεία, και πολλά άλλα τέτοια, θα με κάνουν να νιώθω ότι η ανθρωπότητα ευτυχώς έχει προοδεύσει από τότε σε κάποια θέματα.
Οι Θεσσαλονικείς ίσως γινόμαστε συντηρητικοί γιατί νιώθουμε αμυνόμενοι. Η χώρα πέρασε και πολλά χρόνια κρίσης, και μας έχει αφήσει πολλά κατάλοιπα. Πολλοί άνθρωποι με όρεξη και γνώσεις για δημιουργία αναγκαστικά αποχώρησαν και αυτό δημιουργεί στους υπόλοιπους μια αίσθηση εσωστρέφειας και άμυνας.
Ο Θοδωρής και ο Archaeostoryteller είναι ένα άτομο ή δυο διαφορετικές ταυτότητες/περσόνες; Υπάρχει ο αρχαιολόγος που εργάζεται στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς και ο επιδραστικός Instagrammer που δημιουργεί περιεχόμενο εκλαϊκευμένης επιστήμης;
Ο ίδιος άνθρωπος είμαι. Βαριέμαι να έχω πολλές περσόνες, όπως και πολλά προφίλ. Γι’αυτό και στο archaeostoryteller ως προφίλ θα με δεις μέχρι και να μαγειρεύω μελιτζάνες ή να ακούω μουσική σε μια βόλτα στην παραλία.
Ποια είναι τα πιο συχνά σχόλια που λαμβάνετε στα σόσιαλ κι έχετε haters;
Haters ευτυχώς δεν έχω. Η με μισούν από μακριά χωρίς να μου το λένε. Τα πιο συχνά μηνύματα, που προσωπικά γουστάρω και περισσότερο από όλα είναι από ανθρώπους που μου λένε ότι θεωρούσαν την αρχαιολογία και την αρχαιότητα ή την ιστορία, κάτι πολύ βαρετό και μακριά από αυτούς, αλλά αλλάζουν γνώμη και απολαμβάνουν αυτό που ακούν ή διαβάζουν! Και αυτός είναι και ο σκοπός μου εξάλλου. Γιατί δεν μπορώ να καταλαβω πως μπορεί κάποιος να μη γουστάρει το πόσο συγκλονιστική είναι η αρχαιολογία!
Δεν αντέχετε το whataboutism και το internet rage αλλά είναι οι πιο συχνές συμπεριφορές σχολιαστών, το έχετε διαπιστώσει στα ποσταρίσματά σας;
Δεν έχω ιδιαίτερο internet rage ή whataboutism στα δικά μου ποστ! Και με ευχαριστεί πάρα πολύ αυτό! Δεν ξέρω αν είναι επειδή δεν προσπαθώ να τσιγκλίσω και κανέναν στοχευμένα. Λέω ιστορίες που θεωρώ ότι θα φανούν ενδιαφέρουσες στο ευρύ κοινό, ιστορίες που μπορεί να είναι ιντριγκαδόρικες ενδεχομένως, αλλά είναι όλες αυθεντικές από την αρχαιότητα και τη μελέτη της. Άρα πόσο να κάτσεις να διαφωνήσεις με την τεκμηριωμένη πληροφορία; Δεν με ενδιαφέρει να θίξω ή να τσιγκλίσω κανέναν. Με ενδιαφέρει όμως να αγγίξω θέματα ή πληροφορίες που δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό. Πάλι θα έχω μερικούς που θα επιτεθούν, αλλά αν μιλήσω λίγο μαζί τους και καλοπροαίρετα τους εξηγήσω τεκμηριωμένα την προσέγγισή μου, φαίνεται να καταλαβαίνουν τι εννοώ.
Το podcast το κάνατε μέσα στην καραντίνα γιατί βρήκατε χρόνο; Περιμένατε να μπει στη δεκάδα των δημοφιλών;
Όχι, το podcast το ξεκίνησα για πολύ λίγο και θεωρώντας ότι δεν θα τα πάω καλά, αλλά γιατί ήταν ένα καλό μέσο να πω συγκεκριμένες ιστορίες που δεν εικονογραφούνται (το ίνστα δουλεύει περισσότερο με την εικόνα και είναι λογικό) αλλά που παράλληλα έχουν και περισσότερο ζουμί και δεν χωρούν σε ένα ποστ στο ίνσταγκραμ! Το ευχόμουν να καταφέρει να μπει στο τοπ10 πανελλαδικά, αλλά το θεωρούσα και λίγο δύσκολο! Τελικά έγινε! Το αντικείμενο μου δεν θεωρούσα πως είναι τόσο μαζικής κατανάλωσης όσο άλλα. Ή μήπως τελικά είναι;
Ολοκληρώσατε το βιβλίο; Δώστε μας ένα “sneak peak” να ξέρουμε τι να περιμένουμε; Και “Χωράει όλη η αρχαιότητα στο ασανσέρ”;
Το βιβλίο είναι νομίζω ότι καλύτερο έχω κάνει μέχρι στιγμής! Επίσης είναι κάτι που περιμένω με τεράστια χαρά, γιατί καλύπτει κάτι που δεν μπορεί να κάνει κανένα κοινωνικό δίκτυο. Να δώσει μια πλήρη εικόνα, όλων των βασικών στοιχείων της ελληνικής αρχαιότητας! Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι ότι έχουμε πολλούς αιώνες αρχαιότητας και πολύς κόσμος δεν είναι σε θέση να βάλει εύκολα τις διάσπαρτες πληροφορίες σε σειρά. Αν δηλαδή κάποιος θέλει να βάλει τάξη στο μυαλό του για το τι συνέβη και πότε στην αρχαιότητα, και από εκεί φυσικά να ξεκινήσει να ανακαλύπτει πολλά περισσότερα, τότε αυτή είναι μια πολύ καλή αφετηρία! Σε μορφή χαλαρού διαλόγου μεταξύ δυο τύπων που περιμένουν μέσα σε ένα ασανσέρ, παρουσιάζεται όλη η ελληνική αρχαιότητα από την βαθιά προϊστορία, μέχρι το τέλος της! Εννοείται χαλαρά και ωραία, χωρίς ορολογίες και υπερβολικές αναλύσεις, και με λίγη δόση χιούμορ. Θέλω να ελπίζω πως όποιος το διαβάσει θα έχει μια ξεκάθαρη εικόνα όλης της αρχαιότητας με ευχάριστο τρόπο!
Γιατί η κεραμική έγινε μεγαλύτερη τάση από τα φυτά σε μιλένιαλζ και Gen Z;
Γιατί μπορεί ρε! Και αξίζει! Όχι νταξ. Ισχύουν αυτά. Αλλά θα γλείψω λίγο τη νέα γενιά λέγοντας πως οι νέες γενιές θέλουν και μπορούν να ζητάνε περισσότερα! Και χαιρόμαστε για αυτό. Τώρα αποδεχτείτε με ως μη μπούμερ.
Το TikTok δεν σας κέρδισε;
Προς το παρόν λίγο μόνο. Όταν αποκτήσω περισσότερη εξοικείωση με βιντεάκια ίσως ασχοληθώ παραπάνω. Προς το παρόν έχω λίγη μόνο δραστηριότητα εκεί. (Όχι που δε θα το δοκίμαζα κι αυτό!).
Πέρα από τα καντάρια χιούμορ σε κάθε ανάρτηση/βίντεο/ηχογράφηση σίγουρα υπάρχουν τόνοι δουλειάς από πίσω, εμείς πχ. ακούμε ένα δεκάλεπτο αλλά για να βγει αυτό στον αέρα πόσες ώρες προηγήθηκαν;
Πολλές ώρες. Και μέρες μη σου πω. Έχει επεισόδια που ήταν λίγες ώρες δουλειάς, αλλά και άλλα με τα οποία ασχολήθηκα μέρες. Κι ας μη φαίνεται! Είναι αρκετός κόπος να σκεφτώ μια ιδέα που θα θεωρήσω ότι είναι επαρκής για να καλύψει ένα επεισόδιο, να κάτσω να τσεκάρω τις πληροφορίες που θέλω να μοιραστώ, να τις ‘μεταφράσω’ σε πιο απλή και εύθυμη γλώσσα και έκφραση, να το ηχογραφήσω φυσικά και να βρω και τα μουσικά κομμάτια με τα οποία θα ντυθεί!
Γιατί τρολάρετε τον Απόλλωνα τόσο πολύ; Η μυθολογία δεν είναι αρχαιολογία είναι ένα tshirt που θέλετε να τυπώσετε και να φοράτε;
Δεν τρολάρω μόνο τον Απόλλωνα, όλους τους τρολάρω. Απλά στον Απόλλωνα έχω μια συμπάθεια παραπάνω γιατί καβατζώθηκε στα καλύτερα οικόπεδα, Δήλος και Δελφούς, το ένα Κυκλάδα καράκεντρο να λιάζεσαι και να πλατσουρίζεις, το άλλο πάνω στο βουναλάκι, με ωραία θέα και καθαρό αέρα να πας να ηρεμείς… και επίσης ήταν και θεός του φωτός και της τέχνης και όλα αυτά τα όμορφα. Επίσης γιατί τον συμπονάμε που ήταν τόσοο γκαντέμης στα ερωτικά του.
Ναι, συχνά νομίζουμε ότι η αρχαιότητα εξαντλείται στη μυθολογία. Και είναι τόσο κρίμα κι άδικο. Γιατί είναι υπέροχη η μυθολογία, αλλά είναι ένα κομμάτι μόνο του όλου πακέτου!
Πόσα πατριαρχικά κατάλοιπα κουβαλάμε αδιανόητα απαράλλακτα από την αρχαιότητα ως σήμερα;
Πολλά! Περισσότερα σε κάποιες πτυχές θα μπορούσε να πει κάποιος! Έχουμε νικήσει και πάρα πολλά βέβαια! Να είμαστε δίκαιοι και να λέμε κι ένα μπράβο στην κοινωνία μας που πλέον έχουμε την τόλμη να μιλάμε υπερ των δικαιωμάτων των γυναικών, ανθρώπων άλλου δερματικού χρώματος, ΑμεΑ, λοατκι άτομα, και αν τα προσθέσεις όλα αυτά, βγάζουν την συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού.
Τελευταία ερώτηση, άκουσα (κυριολεκτικά) ότι είπατε σχετικά με τους εορτασμούς των 200 ετών ότι οι Έλληνες πρέπει να προσπαθήσουμε να γράψουμε το επόμενο κεφάλαιο της ιστορίας μας χωρίς το κόμπλεξ του αρχαίου παρελθόντος. Θέλετε να μας το εξηγήσετε;
Βρε παιδί μου, έχουμε μάθει μόνο να θαυμάζουμε το παρελθόν μας. Και αυτό είναι μεγάλο ψυχολογικό βαρίδιο για το συλλογικό ασυνείδητο! Η γνώση του παρελθόντος είναι απίστευτη δύναμη. Αλλά, πρέπει να ξέρεις για ποιους λόγους το θαυμάζεις και για ποιους λόγους το έχεις ξεπεράσει. Γενικά, θαύμασέ το, αλλά παράλληλα, γέλα μαζί του, συγκινήσου, θύμωσε, βελτιώσου, γενικά μάθε το. Μαθαίνεις την ανθρωπότητα. Και με αυτή τη γνώση, μπορείς να ελπίζεις ότι στο μέλλον θα χτίσεις κάτι καλύτερο.
