Δεν το θυμάμαι το διήγημα που ‘χα διαβάσει – ήταν μαζί με μια εφημερίδα. Θυμάμαι μόνο πως μου φάνηκε όμορφο και γύρισα, περίεργος, να δω πώς είναι αυτός που το ‘γραψε. Απογοητεύτηκα. Αυτός ο αδύνατος κύριος με την τραγιάσκα και τα στρόγγυλα γυαλάκια; Εκείνος ήταν που έγραψε τις λέξεις αυτές, τις όμορφες, τις δυνατές;
Την επόμενη φορά που άκουσα να λένε γι’ αυτόν, ήταν εκείνη η ιστορία με το τραγούδι του Ψινάκη. Τότε έμαθα με τον πιο λάθος τρόπο ότι γράφει και τραγούδια. Και τα ‘ψαξα, περίεργος, και τ’ άκουσα. Και σήμερα, ξέροντας πια πόσο σπουδαίος ήταν αυτός ο “ανθρωπάκος”, του λέω ένα μεγάλο ευχαριστώ για όλα, μα κυρίως για τα 10 από κάτω. Ευχαριστώ, κύριε Μάνο!
Υ.Γ. Είναι τα 10 που αρέσουν πιο πολύ σ’ εμένα! Ούτε τα 10 καλύτερα, ούτε τα 10 πιο σημαντικά. Τα 10 δικά μου, μόνο…
1. Ατέλειωτη εκδρομή – Θανάσης Γκαϊφύλλιας
Ο κύριος Μάνος “βαρέθηκε να είναι στη γραμμή“, και φεύγει για την εκδρομή του καβάλα στη μουσική του Γκαϊφύλλια που μοιάζει αποφασισμένη να μαρσάρει χωρίς να τρέχει. Σ’ έναν κόσμο “τσιγκέλι δίχως ουρανό“, ο στιχουργός ψιθυρίζει κι ο τραγουδιστής φωνάζει “είναι κλειστό το μαγαζί και δεν πουλάμε!“, “δεν είμαι εγώ αυτός που κυνηγάτε“, μα τι τα θες; “Αυτά που θέλει να σου πει δεν τα θυμάσαι, κλείνεις τα μάτια μα το ξέρει, δεν κοιμάσαι…“.
2. Κουρείον η “ωραία Ελλάς” – Λαβρέντης Μαχαιρίτσας
Κι ύστερα έπεσε για ύπνο. Κι είδε στον ύπνο του, τον παλιό του τον κουρέα. Εκείνον “που ‘χε περάσει τα εκατό, βομβαρδισμένος” και που ‘ταν οι “πελάτες του όλοι θαυμαστές των δολοφόνων“. Εκείνον που οι “στρατηγοί, κι οι δεκανείς κι οι αθλητές του, στις αγορές κυκλοφορούσαν στρατηλάτες“. Κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε…
3. Άλλος για Χίο τράβηξε – Δήμος Μούτσης
Ο μεγάλος “Άγιος Φεβρουάριος” και (συμπαθάτε με) η προσωπική μου επιλογή μέσα από έναν δίσκο γεμάτο με διαμάντια. Όμως ετούτο, το λιγότερο βαρύ, κι ίσως το πιο πικρό απ’ όλα…
4. Δίδαξε λοιπόν ανθρώπους – Γιώργος Χατζηνάσιος
Εγχειρίδιον του καλού δασκάλου, σε νότες Γιώργου Χατζηνάσιου και με την Τάνια Τσανακλίδου να τραγουδάει “Χωρίς Ταυτότητα” τότε. Ο δάσκαλος που “λόγω ανωτέρας βίας πήρε τη μετάθεσή του“, έχει την υποχρέωση να “διδάξει λοιπόν ανθρώπους για να γίνουν δουλευτάδες“. Μα ο Ελευθερίου δεν αρκείται σ’ αυτό. Τον καλεί να “πει και για τις πανουργίες, την βρωμιά και την απάτη“, αφού “τις χρονολογίες” μπορεί να τις διδάξει οποιοσδήποτε…
5. Ο Άμλετ της σελήνης – Θάνος Μικρούτσικος
Ο Θάνος Μικρούτσικος παραδίδει ένα τραγούδι που κλείνεται στο δωμάτιο και χτίζει ένα υπόγειο ουρλιαχτό κι ένα μακάβριο γέλιο, σ’ ένα Θηβαίο που σπάει το ταβάνι, τεντώνει τη φωνή του κι ακουμπάει τον ουρανό. Μα και χωρίς πιάνο, χωρίς ένταση, ακόμα και χωρίς φωνή, αυτά εδώ τα λόγια θα ‘βρισκαν τρόπο να σου σηκώσουνε την τρίχα. “Τι ζήλεψες, τι τα ‘θελες τα ένδοξα Παρίσια; Έτσι κι αλλιώς, ο κόσμος πια παντού είναι τεκές...”. Κι εσύ “μονολόγους άρχισες, κι αινίγματα να λύνεις…“.
6. Γεύμα με τον Φραντς Κάφκα – Λαβρέντης Μαχαιρίτσας
Μια γοτθικής τρέλας παραβολή, ένα ποίημα ταυτόχρονα ιλιγγιώδες, εξπρεσιονιστικό, λέξη προς λέξη καλαίσθητο, ένα ακόμη μάθημα αλληγορικής ιστορίας. Απ’ αυτά που δεν τα διδάσκει κανένα σχολείο…
7. Για ποιαν Ιθάκη μου μιλάς; – Σταύρος Ξαρχάκος
Σ’ έναν απ’ τους πιο ενδιαφέροντες δίσκους της ΤΕΡΑΣΤΙΑΣ καριέρας του, ο Ξαρχάκος γράφει για πιάνο και τραγουδάει την απογοητευμένη προφητεία του Ελευθερίου για την Ιθάκη που οι κάτοικοί της “όσους μιλούσανε σωστά, τους σημαδεύανε“. Για ποιαν Ιθάκη λοιπόν μιλάς, αφού “Επανάσταση είν’ η Ιθάκη που ζητάς“. Μα, “για επανάσταση μιλάς, αν είσαι ξένος“…
8. Παράσταση θα δώσω – Νικόλας Κουμπιός
“Τις κεφαλές θα σου χαρίσω του Ερμή… Θα τυλιχτώ σ’ ένα σεντόνι μοναχός, να υποδυθώ σ’ ένα φιλί την προδοσία…“. Η μουσική του Κουμπιού κουβαλάει μακρινά μπουμπουνητά, κι ο Πασχαλίδης μ’ αυτή τη φωνή του, περνάει απ’ τη δύναμη της “θυσίας” στην πικρή καθημερινότητα του “καιρού που τρελάθηκε”. Για μένα ωστόσο, ο κύριος Μάνος γράφει ένα απ’ τ’ αγαπημένα μου ποιήματα τραγούδια του. Τον ευχαριστώ ολόψυχα γι’ αυτό, όπου κι αν βρίσκεται.
9. Στων αγγέλων τα μπουζούκια – Χρήστος Νικολόπουλος
Μ’ όλη τη μαγκιά και τη μουσική δύναμη στο κουπλέ, ο Νικολόπουλος γράφει ένα απ’ τα πιο σπουδαία του τραγούδια, πάνω σε μια προσευχή με ομοιοκαταληξία για κάποιους φίλους μας, αγνώστους, αλήτες κι ισοβίτες. Εκείνους που “έρχονται μες στα σκοτάδια σαν τους λωποδύτες“, εκείνους που κάθονται “στου παράδεισου τις πύλες σαν τους αλφαμίτες“, εκείνους που “μας βλέπουν και μας γνέφουν απ’ τους ουρανούς“. Αμήν.
10. Μαλαματένια λόγια – Γιάννης Μαρκόπουλος
Η ιστορία της Ελλάδας, η αντίσταση στη χούντα, ένα τραγούδι που του ‘χουν φορέσει διάφορα χρώματα γιατί ο κυρ Μάνος είχε την τέχνη να παντρέψει μαζί λόγιες και “μάγκικες” εκφράσεις, το “ένδοξο παρελθόν” και το “εργατικό παρόν” μιας χώρας που μια ζωή τα ‘βαζε το ένα απέναντι απ’ το άλλο. Τι είναι λοιπόν τα “μαλαματένια λόγια”; Ελλάδα είναι, αδερφέ μου. Ο,τι κι αν σημαίνει αυτό για σένα.
