Μία ταινία που – φαινομενικά παράδοξο για βωβή – μιλάει απευθείας μέσα σου, που σου ξυπνάει ένα προς ένα όλα τα ωραία και αγνά συναισθήματα. Ένα κινηματογραφικό ταξίδι που μια φορά να βιώσεις, αρκεί για να το κλειδώσεις για πάντα στην καρδιά. Αυτό είναι το Flow (Η Γάτα που δεν Φοβόταν το Νερό), αυτός είναι ο λόγος που βραβεύεται παντού και – σχεδόν δεδομένο είναι – αυτό θα συνεχιστεί στα Όσκαρ (υποψήφιο στις κατηγορίες animation και διεθνούς ταινίας). Και αυτή είναι η πρόταση που σου κάνουμε για την επόμενη σινέ – έξοδό σου. Πριν ή μετά το The Brutalist, την άλλη σούπερ επιλογή των ημερών στις αίθουσες.
Ο Λετονός Γκιντς Ζιμπαλόντις σκάρωσε ένα animation – αριστούργημα. Μια οικολογική αλληγορία με πολλαπλά μηνύματα. Χωρίς να έχει να διαχειριστεί μεγάλο μπάτζετ («μόλις» 3,5 εκατ. ευρώ), έδειξε σε τι συνίσταται το μεγαλείο της απλότητας. Και ότι αν ξέρεις τι θες να πεις και πώς, όλα γίνονται, κανένα εμπόδιο δεν είναι ανυπέρβλητο. Ο ίδιος μας τα εξήγησε ωραία: «Κάποιοι αποκαλούν το Flow “βουβή ταινία”, κάτι πάντως που δεν είναι αληθές. “Ελεύθερο από διαλόγους” αυτό – νομίζω – θα ήταν καλύτερη περιγραφή. Χωρίς διάλογο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα άλλα εργαλεία του σινεμά με έναν πολύ πιο εκφραστικό τρόπο. Η μουσική, ο ήχος, η κάμερα, ο φωτισμός και η κίνηση δεν χρειάζεται να μπουν σε διαδικασία ανταγωνισμού με το διάλογο, που έχει την τάση να τραβάει πάνω του όλη την προσοχή». Ω, μα ναι και ακριβώς. Επί 85 λεπτά δεν σου λείπουν διόλου οι λέξεις, νιώθεις να σου μιλάνε 1.000 άλλα πράγματα, αισθάνεσαι τη μαγεία.
Τη γάτα του Flow θα την αγαπήσεις μέσα από την καρδιά σου
Η αφήγηση κάνει focus σε μια γάτα. Δίχως όνομα, αλλά πλέον όλοι την βάφτισαν “Flow” και έτσι θα μείνει από εδώ και πέρα στις μνήμες (και στις καρδιές, εννοείται). Την βλέπουμε εξ αρχής να προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα post apocalyptic περιβάλλον. Δεν γνωρίζουμε πώς επήλθε η καταστροφή, τι έγινε δηλαδή και πλημμύρισε ο πλανήτης, είμαστε άρα κατά κάποιο τρόπο στην ίδια θέση με το συμπαθές τετράποδο. Σε έναν κόσμο που τίποτα δεν είναι δεδομένο και η επιβίωση είναι η εξαίρεση.
Στην πορεία και ενώ η στάθμη των νερών ολοένα ανεβαίνει (κι ανεβαίνει…), στην παρέα θα προστεθούν κι άλλα ζώα. Επιβάτες σε μια βάρκα – καταφύγιο, συνώνυμο της σωτηρίας. Ένα τρωκτικό που λατρεύει τον ύπνο. Ένας καλοκάγαθος σκύλος μέρος μιας λιγότερο φιλικής αγέλης. Ένα περίεργο πουλί με χαρακτηριστικά «φύλακα – άγγελου». Ένας λεμούριος που αγαπάει να κλέβει πράγματα και να καμαρώνει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Μια «μυστικιστική» φάλαινα που εμφανίζεται μόνο σε καίρια για την πλοκή σημεία. Όλα αυτά τα πλάσματα μοιάζουν να έχουν χαρακτηριστικά ανθρώπινα, εντείνοντας την αλληγορία.
Τι ξέρουμε εμείς; Πως η γάτα κατανοεί πως πρέπει να πάει όσο το δυνατόν πιο ψηλά για να σωθεί. Την βλέπουμε να κοιτάει συνεχώς προς τους γιγάντιους πύργους στην κορυφή του βουνού. Γενικά τα κίνητρα όλων των ζώων είναι απλά και ξεκάθαρα. Και όταν τελικά η γάτα φτάσει εκεί που είχε βάλει στόχο, έχουμε την πιο μαγική, υπερβατική στιγμή του Flow. Πιο σωστά, μια από τις πιο υπερβατικές σκηνές που έχουμε δει ποτέ στο σινεμά. Μαγικός ρεαλισμός, ένα αφηρημένο πολύχρωμο, συμπαντικό κομψοτέχνημα. Πράγματα που δεν εκφράζονται με λόγια. Μιλάνε στη ψυχή του καθενός από εμάς ανάλογα με τι θέλει ο καθείς να προτάξει. Γενικώς υπάρχουν αρκετά σημεία στην ταινία που η δράση πατάει pause, για να μας επιτρέψει να σκεφτούμε τι βλέπουμε, να πάρουμε μια ανάσα…
Τα πολλά λόγια τελικά είναι όντως φτώχεια
Κομβικό κομμάτι του Flow είναι η μουσική. Την οποία συνέθεσε ο ίδιος ο Ζιμπαλόντις, χωρίς μάλιστα να ξέρει να παίζει κάποιο όργανο, χάρη στη βοήθεια του μουσικοσυνθέτη φίλου του Ρίχαρντ Ζαγιούπε και μέσω ενός προγράμματος στο laptop του. Κι όλο αυτό ενώ έγραφε ταυτόχρονα την υπόθεση. Η μουσική δηλαδή λειτούργησε και ως οδηγός του για το πώς θα εξελιχθεί η ιστορία. Από την οποία απουσιάζουν συνειδητά οι άνθρωποι, τα έργα των οποίων έχουν μείνει στοιχειωμένα στον νέο αυτόν κόσμο, από εξοχικά σπίτια, μεγάλα γλυπτά γατών ή επιβλητικά, α λα Lord of the Rings, κάστρα. Δεν είναι κακό μόνο να τα χτίζεις στην άμμο τελικά…
Το Flow είναι μια ταινία που φωνάζει «αριστούργημα» σε κάθε της πλάνο. Πρωτότυπη σε εικονογράφηση και εκτέλεση, εκπληκτική στο σύνολό της. Μας θύμισε και ένα άλλο βωβό animation αριστούργημα, την Κόκκινη Χελώνα (για την οποία στα έχουμε γράψει αναλυτικά ΕΔΩ), την ίδια αφηγηματική συνταγή ακολουθούνε. Να πας να το δεις το Flow όσο πιο γρήγορα μπορέσεις. Να πάρεις και τα παιδιά σου μαζί, αν έχεις. Είναι από αυτές τις κινηματογραφικές στιγμές που σε σημαδεύουν για πάντα, είναι η απόδειξη πως ακόμα βγαίνουν πολύ σπουδαίες ταινίες.
