Έχουν περάσει 27 χρόνια (πόσα;) από τότε που βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το Βαλκανιζατέρ, αλλά παραμένει τόσο επίκαιρο, to the point. Ο «Ελληναράς» είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να μεταλλάχτηκε κάπως στην πορεία όλων αυτών των (ταραγμένων εν πολλοίς) ετών, αλλά στη βάση του παραμένει ίδιο. Κάτι που κάνει… σχεδόν υποχρεωτική την παρακολούθηση της ταινίας, διαθέσιμη σε μας μέσω Ertflix. Μάθημα είναι, ταχύρρυθμο και διδακτικό.
Ο Σωτήρης Γκορίτσας σκηνοθετεί στην ουσία τη δική του αγωνία, τη δική του προσπάθεια να ερμηνεύσει και να κατανοήσει τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας. Το συνέχισε λίγα χρόνια αργότερα, με το επίσης εξαιρετικό Μπραζιλέρο.
Τι μας περιμένει στο Ertflix με το Βαλκανιζατέρ
Αυτό που παρακολουθούμε επί της οθόνης είναι μα σάτιρα πολλαπλών κατευθύνσεων. Για την κουτοπονηριά, την κατεργαριά, τη λαμογιά. Την ημιμάθεια, την αμάθεια, αλλά και την ανθρωπιά, εν τέλει.
Ιδού η σύνοψη της ταινίας, όπως μας τη δίνει το Ertflix; «Ο Σταύρος και ο Φώτης, τριανταπεντάρηδες και άφραγκοι, φίλοι κολλητοί, χαρακτήρες αντίθετοι, προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια κωμόπολη της Βόρειας Ελλάδας. Μαθαίνουν ότι στη Βουλγαρία μπορούν να πλουτίσουν, κάνοντας μαύρη αγορά με δολάρια.
Αποφασίζουν να δοκιμάσουν την τύχη τους και το ταξίδι τους γεμάτο ιστορίες και απρόοπτα, πάνω σ’ ένα παλιό αυτοκίνητο, αρχίζει… Ανατολή και Δύση. Βαλκάνια και Ευρώπη. Τα χέρια αλλάζουν τα δολάρια σε λέβα και τα λέβα σε ελβετικά φράγκα. Η κομπίνα έγινε, αλλά πώς θα τελειώσει;»
Το ότι μιλάμε για road movie, κάνει την όλη εμπειρία πιο «ζωντανή», πιο άμεση. Αυτό το «είμαστε έξω» στοιχείο συνιστά ένα εξαιρετικό όχημα για να μεταφερθεί το κλίμα, να περαστούν μηνύματα. Όλα είναι δρόμος…
Ο Στέλιος Μάινας και ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης βρίσκουν την καλύτερη δυνατή χημεία ως πρωταγωνιστές, ο ένας πασάρει, ο άλλος σκοράρει. Από το πώς στην αρχή είναι υπερόπτες απέναντι στους Βούλγαρους. Πώς σταδιακά και αφού αλληλεπιδράσουν με κόσμο, μπαίνουν σε σκέψεις μήπως τα κοινά είναι περισσότερα από τα διαφορετικά. Πώς πιο μετά, στη Ζυρίχη, έχουν μια ξενοφοβία και ένα κόμπλεξ που δεν μπορεί να κρύψει αυτό το «όταν εμείς είχαμε πολιτισμό, αυτοί ανέβαιναν στα βελανίδια» που θέλουν να βγάζουν προς τα έξω…
Το αλησμόνητο soundtrack και το κοινό βίωμα πολλών γενιών
Ένα μεγάλο έξτρα «συν» του Βαλκανιζατέρ είναι η μουσική. Ο Νίκος Πορτοκάλογλου «κεντάει» στη σύνθεση και δεν είναι τυχαίο πως το soundtrack της ταινίας ακούγεται και σήμερα το ίδιο φρέσκο. Η καλή δουλειά επιβιώνει στο χρόνο.
Το ίδιο ισχύει, καθώς προείπαμε, για την ταινία στο σύνολό της. Ρεαλιστική, καλογραμμένη, αστεία και με πολύ δυνατές ερμηνείες. Παραμένει σημείο αναφοράς και στέκεται πολύ πάνω του μέσου όρου. «Ταπί και ψύχραιμοι / γυρίζουμε στο σπίτι/ πάλι τους έξυπνους / τους πιάσαν απ’τη μύτη», για να θυμηθούμε έναν από τους πιο εύστοχους στίχους του Βαλκανιζατέρ.
Το να μπούμε στο Ertflix και να είμαστε «εκεί» για κοντά 100 λεπτά είναι και ψυχοθεραπεία. Γελάς και προβληματίζεσαι με αυτό που βλέπεις, αντιλαμβάνεσαι και ξορκίζεις, με τον τρόπο όμως που κάνεις μόνο σε κάτι που σου είναι οικείο ως εικόνα. Είναι κάπως περίεργο ίσως, αλλά για έναν Έλληνα, ειδικά κάποιον που έζησε τις εποχές… ΠΑΣΟΚ, είναι πάνω από όλα βίωμα.
Αν θες να θυμηθείς ξανά το καλύτερο, πιθανότατα, ελληνικό road movie που βγήκε ποτέ, αν θες να το ανακαλύψεις, αν απλά θες να δεις κάτι πολύ καλό, Ertflix και πάτα το play. Αλλά μην το αφήσεις για μετά, η ταινία είναι διαθέσιμη ως και το Σάββατο 30/3…
