Τελειώνει και θες λίγα λεπτά για να συνέλθεις, για να επιστρέψεις σε κανονικούς, εξωκινηματογραφικούς, ρυθμούς. Δεν σε αφήνει, όμως. Σε ακολουθεί για μέρες, το σκέφτεσαι και το ξανασκέφτεσαι. Σου έρχονται ολοζώντανα οι εικόνες στο μυαλό. Το Whiplash (Χωρίς Μέτρο / 2014) του Ντάμιεν Σαζέλ είναι από αυτές τις ταινίες που δεν ξεχνάς ποτέ και, ευτυχώς, μπορείς να τη δεις στο Netflix.
Γράφει ο Γιώργος Καραχάλιος
Επισήμως πια, το best of στην ιστορία του φημισμένου Φεστιβάλ του Sundance, του απολύτου σημείου αναφοράς δηλαδή σε ό,τι έχει να κάνει με το αμερικανικό ανεξάρτητο σινεμά που συμπλήρωσε φέτος 40 χρόνια. Και είναι ένα αποτέλεσμα με ειδικό βάρος, καθώς προήλθε από ψηφοφορία 500 σκηνοθετών, κριτικών και ανθρώπων της κινηματογραφικής βιομηχανίας, ανάμεσα από σχεδόν 4.000 ταινίες.
Θυμάσαι πού ήσουν όταν το έβλεπες το Whiplash – με ποιους όχι απαραίτητα, καθώς αποκλείεται να κοιτούσες κάτι άλλο πέραν της οθόνης όσο διαρκούσε η εμπειρία. Είναι η ουσία της κινηματογράφησης, του πώς διηγείσαι μια ιστορία εστιάζοντας στον άνθρωπο, στο συναίσθημα. Στο πώς αντλείς από τους ηθοποιούς σου κάτι καλύτερο από το… καλύτερο. Το Whiplash είχε πάρει τότε το Μεγάλο Βραβείο και το βραβείο κοινού του φεστιβάλ, αλλά και τρία Όσκαρ (β΄ αντρικού ρόλου, μοντάζ και ηχητικού μιξάζ) από πέντε συνολικά υποψηφιότητες.
Μπορούμε να μιλάμε και να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε επί ώρες για το τι βλέπουμε ως story. Δεν είναι, και καλώς δεν είναι πια αν μας ρωτάτε, αποδεκτή μια κακοποιητική τύπου συμπεριφορά όπως αυτή του καθηγητή (Τζέι Κέι Σίμονς) στον μαθητή (Μάιλς Τέλερ), δεν μας καλύπτει το «δεν υπάρχει λύτρωση χωρίς πόνο». Ούτε βεβαίως μπορούμε να στρίψουμε το κεφάλι αδιάφορα στο γεγονός πως η ψυχολογική βία εξωραΐζεται στην ταινία, κάπως σαν να κανονικοποιείται.
Όμως δεν είναι δουλειά του κινηματογράφου να μας δείχνει αυτό που θέλουμε, αυτό που μας αρέσει. Ακόμα και ο θυμός είναι ένας στόχος του δημιουργού. Να μας ταράξει, να μας κάνει να σκεφτούμε, να προβληματιστούμε. Να αντλήσουμε τα σωστά συμπεράσματα από μια «χωρίς μέτρο» συμπεριφορά – ποιος είπε πως είναι κακό ένα παράδειγμα προς αποφυγή; Εκπαιδευτική διαδικασία είναι και αυτό, και μάλιστα το σινεμά (μπορεί να) το κάνει και με ταχύρρυθμα μαθήματα.
Ακόμα και έτσι βέβαια, στην τελική όλα είναι θέμα γούστου. Ακόμα και οι haters ωστόσο οφείλουν να παραδεχτούν πως κινηματογραφικά το αποτέλεσμα ήταν σε υψηλότατο επίπεδο και αυτό ακριβώς αποτυπώθηκε μέσα από τη ψηφοφορία των ειδικών, που έδωσαν στο Whiplash την τιμητική πρωτιά στο Sundance.
Για το πλήρες και συγκριτικό της αφήγησης, κοίτα τις ταινίες που τερμάτισαν στις πρώτες 10 στο voting. Δεν ξέρουμε για σένα , αλλά εμείς σχεδόν όλες από τις παρακάτω, Νο1 θα τις βγάζαμε – πώς να διαλέξεις και γιατί;
1. Χωρίς Μέτρο του Ντάμιεν Σαζέλ (2014)
2. Reservoir Dogs του Κουέντιν Ταραντίνο (1992)
3. Τρέξε! του Τζόρνταν Πιλ (2017)
4. Little Miss Sunshine των Τζόναθαν Ντέιτον και Βάλερι Φάρις (2006)
5. Memento του Κρίστοφερ Νόλαν (2000)
6. Σεξ, Ψέματα και Βιντεοταινίες του Στίβεν Σόντερμπεργκ (1989)
7. Πριν το Ξημέρωμα του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ (1995)
8. Μεγαλώνοντας του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ (2014)
9. Θέλω και τη Μαμά σου του Αλφόνσο Κουαρόν (2001)
10. Μόνο Αίμα των Τζόελ και Ίθαν Κοέν (1984)
Και δεν είναι καν στο top-10 «έπη» όπως τα Usual Suspects, Clerks, Αποστολή στην Μπριζ, Call Me By Your Name, Manchester by the Sea για να αναφέρουμε απλώς μερικά. Τι ταινιάρες, παρεμπιπτόντως, έχουμε δει για πρώτη φορά στο Sundance, ε;
Μία ή άλλη κι αν για κάποιον περίεργο λόγο ανήκεις σε όσους δεν έχουν δει το Whiplash (σε ζηλεύουμε, να ξέρεις, που θα το ζήσεις από το μηδέν…) η ταινία είναι διαθέσιμη μέσω Netflix. Ένα μόνο κλικ μακριά από ένα 8,5 στο Imdb...
