Την επόμενη φορά που θα αφήσετε ξέστρωτο το κρεβάτι σας, που θα πετάξετε στο πάτωμα ρούχα και ό,τι άλλο βρεθεί μπροστά σας, μην αφήσετε κανέναν να σας την πει. Τέχνη (μπορεί να) είναι. Και μάλιστα πολύ επικερδής. Τουλάχιστον αυτό ίσχυσε, πίσω στο 1998, για την Τρέισι Έμιν. Με το περίφημο My Bed.
ΟΚ, το προσεγγίσαμε πολύ ανάλαφρα, δεν θα έπρεπε. Μιλάμε για το πάλαι ποτέ enfant terrible της βρετανικής εικαστικής σκηνής. Στα ντουζένια της τότε, ό,τι και να κάνει, ό,τι και να δημιουργεί, είναι είδηση. Εκμεταλλεύεται συνεπώς αυτό της το status για να παρουσιάσει κάτι τόσο ρηξικέλευθο, τόσο «έξω από κουτί» που μόνο αυτή μπορούσε να το στηρίξει.
Οι εφιάλτες της σε κοινή θέα. Ένα κρεβάτι – αυτοπροσωπογραφία ενός ανθρώπου που έχει συνθλιβεί από την αγάπη. Γεμάτο σωματικά υγρά και αντικείμενα όπως προφυλακτικά, αποτσίγαρα, αλκοολούχα ποτά και άπλυτα εσώρουχα. Το βίωμά της, το δράμα ενός έρωτα που δεν εξελίχθηκε καλά.
Αυτή ήταν η εικόνα του κρεβατιού της όπως κάπως συνήλθε μετά από ένα 4ήμερο «πένθους» λόγω χωρισμού που ήταν εντελώς «αλλού». Μένοντας μόνη στο δωμάτιο της, συντροφιά με τις ουσίες, τσακισμένη ψυχολογικά.
Η συζήτηση για την τέχνη φούντωσε για τα καλά
Χαμός είχε γίνει τότε. Άλλοι υποκλίνονταν στην καλλιτεχνική ιδιοφυία της Τρέισι Έμιν, στο πώς κατάφερε κάτι το εντελώς ρηχό και καθημερινό να το εξυψώσει σε βαθιά συμβολικό, στην απόλυτη έκφραση του πόνου που ένιωσε. Πολλές γυναίκες ένιωσαν να ταυτίζονται και επιτέλους να ακούγεται η φωνή τους, μην ξεχνάμε πως μιλάμε για καιρούς που ο σεξισμός ήταν βαθιά ριζωμένος ακόμα ως νοοτροπία χωρίς καν αυτό να γίνεται αντιληπτό.
Δεν έλειψαν βέβαια και αυτοί, κάθε άλλο παρά λίγοι, που κατηγόρησαν την καλλιτέχνη για τεμπελιά, για «δηθενιά». Ότι μόνο και μόνο χάρη στις γνωριμίες και τη φήμη της μπόρεσε να εκθέσει ένα έργο που περισσότερο σαν φάρσα θα έπρεπε να ιδωθεί παρά για κάτι άλλο.
Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε μάλλον περισσότερο είναι πως είχε γίνει μεγάλη συζήτηση τότε. Πιο σωστά, είχε δοθεί αφορμή για να επανέλθει το ερώτημα για το τι είναι τέχνη, ποια τα όρια αυτής. Δεν θα συμφωνήσουμε ποτέ, λέμε εμείς Και ξέρεις κάτι; Καλύτερα. Αυτό είναι… τέχνη. Να έχουμε ο καθένας τη γνώμη του. Αν καταλήξουμε όλοι κάπου, σε ένα μοντέλο, σε ένα στιλ, σε ένα ύφος, θα γίνουν όλα τόσο μα τόσο βαρετά.
Και μέσα σε όλα, να πούμε πως ο Γερμανός συλλέκτης Κρίστιαν Ντουρκχάιμ πλήρωσε 3,2 εκατ. ευρώ (!) για να αποκτήσει το My Bed. Και μετά από συμφωνία μαζί της, το παραχώρησε για να εκτίθεται στο Τέιτ.
Τι λέει σήμερα η Τρέισι Έμιν και η σοβαρότατη περιπέτεια υγείας που πέρασε
Flash forward στο σήμερα, η 61χρονη Βρετανίδα εικαστικός ζει μια δεύτερη ζωή. Πέρασε μια πολύ σοβαρή περιπέτεια υγείας μέσα στην πανδημία, Διαγνώστηκε με επιθετικό καρκίνο της ουροδόχου κύστης και οι πιθανότητες επιβίωσης δεν ήταν με το μέρος της.
Ευτυχώς τα κατάφερε. Μετά από μια πολύ δύσκολη και επώδυνη χειρουργική επέμβαση που κράτησε 7,5 ώρες, Της αφαιρέθηκαν πολλά όργανα, μήτρα, ουρητήρας, σειρά λεμφαδένων και ο μισός κόλπος της. Ολόκληρη η αντίληψλη της για τη ζωή και το τι έχει σημασία, άλλαξε τότε. Τα βάζει πλέον με τον παλιό εαυτό της που έκανε 50 τσιγάρα την ημέρα, έπινε τεράστιες ποσότητες αλκοόλ (είχε αντικαταστήσει το νερό με βότκα πρακτικά….) και έπαιρνε ό,τι ναρκωτικό υπήρχε, αλλά κατανοεί και αγκαλιάζει την αυτονόητη πικρή αλήθεια του ό,τι έγινε, έγινε. Κοιτάει μπροστά, αξιοποιεί κάθε στιγμή. Στην τέχνη, στη ζωή.
Μοιράζεται παραλλήλως τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις αλλαγές στο σώμα της μετά την αρρώστια. Δεν ντρέπεται, δεν φοβάται. Όπως είχε κάνει, σε εντελώς άλλο κλίμα και ύφος, το 1998 με το My Bed. Πάντα αυτοβιογραφική, πάντα εξομολογητική. Σοκάροντας και τεντώνοντας τα όρια. Μέσα, και αυτό της το πιστώνουν ακόμα και επικριτές της, σε ένα πλαίσιο ειλικρίνειας. Και αυτό είναι μάλλον που την έκανε τόσο δημοφιλή, τόσο πετυχημένη. Το ότι σε κάθε της έργο, αρέσει δεν αρέσει σε κάποιον αυτό είναι άλλο θέμα, βάζει μέσα τη ψυχή της.
Σήμερα όταν της μιλάνε για το πιο διάσημο των δημιουργιών της, προτιμάει να του δίνει μια άλλη διάσταση: «Τα αντικείμενα που βρίσκονται γύρω από εκείνο το κρεβάτι δεν έχουν πια καμία θέση στη ζωή μου. Δεν παίρνω αντισυλληπτικά γιατί είμαι σε εμμηνόπαυση, η ζώνη δεν μου κάνει επειδή έχω πάρει βάρος. Καθένα από αυτά τα αντικείμενα είναι κομμάτι της ιστορίας, μας θυμίζει πως ο χρόνος περνάει και όλα αλλάζουν».
Photo Credits: Tate Gallery
