Ξέρεις ποιο είναι το πιο επικίνδυνο στοιχείο στην υπερθέρμανση του πλανήτη; Το μεθάνιο. Η απελευθέρωση του μεθανίου από τους πάγους που λιώνουν στην Αρκτική και τη θέρμανση των τροπικών υγροτόπων ειδικά στον Αμαζόνιο εντείνει την καταστροφή του κλίματος. Γι’ αυτό και ο έλεγχος του μεθανίου παρέχει τον καλύτερο, και ίσως τον μοναδικό, μοχλό που μπορούμε να ενεργοποιήσουμε για να «ξυρίσουμε» τις μέγιστες παγκόσμιες θερμοκρασίες τις επόμενες δεκαετίες.
Οι άνθρωποι έχουν απελευθερώσει πάνω από 3 δισ. τόνους μεθανίου στην ατμόσφαιρα τα τελευταία 20 χρόνια. Η εξάλειψη αυτών των εκπομπών μέσα σε μια ή δύο δεκαετίες θα μας εξοικονομούσε 0,5 βαθμούς Κελσίου. Κανένα άλλο αέριο του θερμοκηπίου δεν μας δίνει τόση δύναμη να επιβραδύνουμε την κλιματική κρίση. Αν η Γη συνεχίσει να θερμαίνεται, η μείωση των εκπομπών από τις ανθρώπινες δραστηριότητες μπορεί να μην είναι αρκετή. Μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε τις υψηλότερες εκπομπές μεθανίου στη φύση.
Θερμοκρασίες ρεκόρ από το μεθάνιο
Το 2023 οι θερμοκρασίες των ωκεανών στα ανοιχτά της Φλόριντα πλησίασαν τα επίπεδα των 40 βαθμών Κελσίου. Τα ζεστά νερά των ωκεανών στον τροπικό Ατλαντικό συχνά προκαλούν ξηρασία στον Αμαζόνιο. Η βασική περιοχή των ωκεανών είναι περίπου η ζώνη από τον ισημερινό μέχρι την Κούβα και τη νότια Φλόριντα. Η ακραία ξηρασία που προκλήθηκε από το φυσικό φαινόμενο Ελ Νίνιο της περιόδου 2015–16 σημείωσε υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ, σκότωσε δισεκατομμύρια δέντρα και μετέτρεψε τον Αμαζόνιο από παγκόσμιο σφουγγάρι άνθρακα σε τεράστια πηγή άνθρακα. Οι θερμοκρασίες του αέρα γύρω από τον Αμαζόνιο ξεπέρασαν τους 40 βαθμούς Κελσίου για μέρες και η απουσία βροχής και σύννεφων έψηνε τα νερά του Αμαζονίου στον ήλιο. Πτώματα δελφινιών βρίσκονταν παντού. Ιθαγενείς φυλών δεν μπορούσαν να φτάσουν στα νοσοκομεία ή να βρουν φαγητό ή νερό, επειδή τα επίπεδα του νερού ήταν πολύ χαμηλά για ταξίδια με σκάφος, ακόμα και για τα μονόξυλά τους.
Ανάλογες εικόνες επικρατούν και σ’ ένα πολύ διαφορετικό περιβάλλον, στην τούνδρα του αρκτικού βορρά. Πλούσια σε οργανικά είδη τύρφης σχηματίζεται σε περιβάλλοντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο, με νερό, όπου η μικροβιακή αποσύνθεση δεν μπορεί να διατηρήσει την ανάπτυξη νέων φυτών. Ο άνθρακας στην τύρφη θα μπορούσε να φτάσει στην ατμόσφαιρα ως διοξείδιο του άνθρακα μέσω πυρκαγιάς τύρφης ή μέσω μικροβιακής αποσύνθεσης αν ο μόνιμος παγετός ξεπαγώσει και τα εδάφη στην Αρκτική και στα βόρεια συστήματα ζεσταθούν.
Είναι προφανές, πάντως, ότι το ζήτημα περιορισμού του μεθανίου δεν είναι μόνο θέμα των επιστημόνων. Μπορεί ακόμα κι ο καθένας από εμάς να μπει στη διαδικασία περιορισμού των εκπομπών μεθανίου, οι οποίες προέρχονται από τις δικές μας συσκευές.
Οι αντλίες θερμότητας π.χ. τείνουν να είναι δύο ή τρεις φορές πιο αποδοτικές από τους φούρνους ή τους λέβητες αερίου, επομένως, ακόμη και με σχετικά ακριβές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, μια αντλία θερμότητας είναι λογική για τους περισσότερους ιδιοκτήτες. Το ίδιο ισχύει και με τους ηλιακούς θερμοσίφωνες, οι οποίοι μπορούν να μας προμηθεύσουν με ζεστό νερό πολύ πιο οικονομικά και οικολογικά.
Οι σόμπες αερίου, επίσης, είναι μια άλλη σημαντική πηγή ρύπανσης από διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο στα σπίτια μας. Το πιο σημαντικό είναι ότι τα 3/4 όλων των εκπομπών μεθανίου συνέβησαν ενώ οι σόμπες ήταν κλειστές, κυρίως μέσω σωλήνων και εξαρτημάτων που είχαν διαρροή. Η σταθερή αιμορραγία του μεθανίου που καταστρέφει το κλίμα ισοδυναμούσε με τις ετήσιες εκπομπές μισού εκατομμυρίου αυτοκινήτων.
Πέρα από τον τρόπο μαγειρέματος, σημασία έχει και το τι ακριβώς μαγειρεύετε. Η αλλαγή στο τι τρώμε, ουσιαστικά ο περιορισμός κατανάλωσης του βόειου κρέατος, είναι ένας άλλος τρόπος μείωσης των εκπομπών μεθανίου. Μια τυπική αγελάδα εκπέμπει μεθάνιο όσο μια μπανιέρα την ημέρα, περίπου 100 κιλά το χρόνο. Περισσότερες από ένα δισεκατομμύριο αγελάδες παγκοσμίως και η κοπριά τους επομένως εκπέμπει περισσότερο μεθάνιο από την παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου! Η κατανάλωση λιγότερου βοείου κρέατος και γαλακτοκομικών είναι ένας άλλος έξυπνος (και υγιεινός) τρόπος για τους ανθρώπους να μειώσουν το αποτύπωμά του μεθανίου.
