Τί μένει από τον άνθρωπο αν του πάρεις την αρχή και το τέλος;
Το Μήνυμα του Αργύρη Χιόνη, παίρνει ζωή στη σκνηνή του Θεάτρου Χώρος. Δυο ηθοποιοί μάς παίρνουν μαζί τους σε μια παράσταση, με έντονα στοιχεία θεάτρου παραλόγου. Μας περνούν από το γέλιο στην αμηχανία που προκαλεί μια σκηνή, μια φράση που παίζει με τις βαθύτερες υπαρξιακές ανασφάλειές μας, τις ελλείψεις απαντήσεων για κομβικά ερωτήματα για την εύρεση ευτυχίας μέσω του “νοήματος της ζωής”. Υφίσταται το νόημα σαν concept; Από το Μήνυμα θα βγεις με αυτό το ερώτημα πιο βαρύ και βασανιστικό από πριν βρεις τη θέση σου στην παράσταση, λίγο πριν το κουδούνι.
Στο τέλος της παράστασης, οι δυο ηθοποιοί έφεραν την Ανθή Φουντά, τη σκηνοθέτιδα της παράστασης, στη σκηνή, θεωρώντας πως της αξίζει ένα θερμό χειροκτρότημα. Είχαν πολύ δίκιο. Μιλήσαμε μαζί της για την παράσταση, το νόημα της ζωής, την υπαρξιακή αμηχανία που προκαλεί το έργο και εξαργυρώνεται σε αυτοσαρκαστικό σχεδόν γέλιο, αλλά και τη θέση μια γυναίκας στον χώρο της σκηνοθεσίας.
Πώς είσαι αυτή την περίοδο;
Σε αναβρασμό! Η παράσταση που φτιάξαμε με τον Αντώνη Κυριακάκη και τον Γιώργο Πατεράκη παίζεται για λίγες ακόμη παραστάσεις στο θέατρο Χώρος. Μιλάω για το Μήνυμα του Αργύρη Χιόνη, μια παράσταση που φτιάχτηκε μέσα σε ένα δωμάτιο στα Πατήσια! Ταυτόχρονα συνεχίζω τη δράση μου ως συντονίστρια του εκπαιδευτικού τομέα της περιβαλλοντικής οργάνωσης “The Bee Camp”, του πρώτου οργανισμού στην Ελλάδα που ασχολείται με την ευαισθητοποίηση γύρω από την προστασία των μελισσών. Ακόμα είμαι σε πρόβες για την παιδική παράσταση “Ελαφονταίν”, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σουλειμάν, που θα ανέβει την περίοδο των Χριστουγέννων στην Τεχνόπολη. Αναβρασμός!
Τι σε έκανε να ασχοληθείς με το συγκεκριμένο έργο; Ήταν ένα “κάλεσμα” που ένιωσες από τη στιγμή που το έπιασες στα χέρια σου ή σε ζόρισε αρχικά;
Το έργο αποκαλύφθηκε κατά την διάρκεια των προβών και η αλήθεια είναι ότι ακόμα αποκαλύπτεται μέσα από τις παρατηρήσεις του κοινού. Το έργο κρύβεται πίσω από το έργο, όταν καταλάβεις πώς αυτό που γίνεται μιλά κυρίως για όσα δεν γίνονται. Τότε σου φανερώνει τη ματαιότητα που μεταφέρουν οι λέξεις και οι σκηνές του έργου. Και τότε με θάρρος προσπαθείς να δώσεις όλες σου τις δυνάμεις για να τολμήσεις το μάταιο. Όσο πιο πολύ ενέργεια καταβάλεις για να κάνεις κάτι που δεν έχει σημασία, τόσο πιο αστείος γίνεσαι. Νομίζω μέσα σε αυτήν την αλήθεια αγάπησα το Μήνυμα του Αργύρη Χιόνη.
Περίγραψέ μας τους δυο βαθιά κουρασμένους πρωταγωνιστές αυτής της παράστασης. Θυμίζουν καθόλου τον σύγχρονο άνθρωπο;
Όχι μόνο τον θυμίζουν, τον αποκαλύπτουν θα έλεγα. Αν γελάμε με αυτούς τους δύο τύπους που πασχίζουν να μεταφέρουν ένα μήνυμα που δεν θυμούνται, χωρίς ποτέ να το βάλουν κάτω, τότε αναγκαστικά πρέπει να γελάσουμε και με τον εαυτό μας. Μπορεί αλήθεια κανείς σήμερα να χωρέσει σε μια πρόταση που δεν αγγίζει τα όρια του παραλογισμού την εξήγηση της καθημερινής του τρεχάλας; Πότε ξεκίνησε ο σκοπός που αγιάζει όλα μας τα μέσα και όλη την κούραση που κουβαλάμε στο σώμα και στην ψυχή μας; Δε θα μπορούσαμε άραγε να βρούμε μια άλλη διαδρομή; Γιατί η παρούσα διαδρομή μοιάζει μονόδρομος, και γιατί δεν φτάνει ποτέ σε ένα τέρμα;
Η άτυπη υπαρξιακή αγωνία που νιώθει ο θεατής παρακολουθώντας την παράσταση ήταν στους στόχους σου; Ξέρεις, το γέλιο που προκαλούν εξαιρετικά συχνά οι πρωταγωνιστές πάει πακέτο και με ένα άβολο συναίσθημα αόρατου αυτοσαρκασμού. Σαν να γελάμε με τα βαθύτερα προβλήματά μας.
Αν πετύχαμε να γελάει το κοινό και μετά να γαργαλιέται από μια αμυδρή αμηχανία, τότε είμαστε όλοι μαζί σε αυτό το ταξίδι. Αν η υπαρξιακή αγωνία έμενε στον Α και στον Β, τους δύο ήρωες του έργου, ποιός ο λόγος να μοιραστούμε το ταξίδι τους; Ακόμα, αν δε γελάγαμε, τότε τα υπαρξιακά ζητήματα που φέρει το έργο θα ήταν ειλικρινά ασήκωτα. Το γέλιο είναι ο καλύτερός μας σύμμαχος. Να είμαστε αμήχανοι μπροστά στα αιώνια υπαρξιακά ερωτήματα, αλλά αμήχανοι μαζί. Χθες στην παράστασή μας στο θέατρο Act στην Πάτρα, μάθαμε εκ των υστέρων πώς ένα νεαρό κορίτσι σχολίασε κατά τη διάρκεια της παράστασης: “Η ζωή μου όλη!” Δεν υπάρχει καλύτερο. Να τολμάμε μαζί να παραδεχόμαστε ότι δεν βγάζει νόημα η λογική μας, να μας συγχωρούμε για αυτό και να συνεχίζουμε.
Εσύ τι πιστεύεις; Υφίσταται το concept “νόημα” στη ζωή;
Αχ. Δεν ξέρω κάποιον που δεν το ψάχνει. Το ψάχνω εγώ, οι φίλοι μου, οι γείτονές μου, ο Έλον Μασκ. Όλοι. Καθένας με τον τρόπο του. Άλλος το βρίσκει στην ανακάλυψη της φύσης, άλλος στην αναζήτηση της απαρχής. Άλλος στο να ελέγχει τους άλλους ανθρώπους. Άλλος στο να υπηρετεί τους άλλους ανθρώπους. Άλλος στο να αναθρέφει νέους ανθρώπους. Και φυσικά κάθε μας νόημα σχετίζεται με το περιβάλλον και τους καιρούς. Άλλα νοήματα γεννιούνται μετά από έναν μεγάλο πόλεμο, άλλα νοήματα πριν από έναν μεγάλο πόλεμο. Το έργο γράφεται λίγο μετά την περίοδο της δικτατορίας, το Περιμένοντας τον Γκοντό (το αναφέρω λόγω των αναλογιών ανάμεσα στα έργα) γράφεται μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Και στα δύο βλέπουμε φιγούρες που αναζητούν το νόημα για να συνεχίσουν, και δεν το βρίσκουν. Και αυτή η αναζήτηση του νοήματος, γίνεται το νόημά τους. Όλοι λέμε στον εαυτό μας μια ιστορία, μας αφηγούμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους. Πάντως όσο μεγαλώνω όλο και πλησιάζω τη σκέψη πώς το νόημα μάλλον δεν προσεγγίζεται μέσα από τη σκέψη και τις λέξεις, αλλά μέσα από άλλα μονοπάτια που δεν ξέρω πώς λέγονται για να τα ονομάσω.
Υπάρχει κάποια φράση, κάποια στιγμή του έργου που να σε αγγίζει παραπάνω; Να σε συγκινεί ιδιαίτερα ή να σε ξεβολεύει;
Με συγκινεί η στιγμή που οι δύο πασχίζουν να αρθρώσουν το ξεκίνημα μιας ιστορίας. Το να μην μπορείς να πεις Μια φορά κι έναν καιρό. Να έχουν ξεγραφτεί από μέσα σου τα ίχνη της ιστορίας των ανθρώπων.
Μίλησέ μας για την πορεία σου. Τι σε κέρδισε στη σκηνοθεσία;
Ασχολούμαι με τη σκηνοθεσία, χωρίς να έχω αφήσει πίσω μου την υποκριτική. Αγαπώ τη θεατρική δημιουργία, τη σύνθεση, από τη θεατρική γραφή μέχρι το μάζεμα των σκηνικών αντικειμένων μετά την παράσταση. Εργάστηκα κάποια χρόνια ως “βοηθός σκηνοθέτης”, εκεί είδα πώς μου αρέσει να βρίσκω σκηνικές λύσεις, να θέτω σκηνικά προβλήματα και να προσπαθώ να τα λύσω. Μου αρέσει η μεταφορά. Στην εφηβεία μου άρχισα να γράφω για να κρύψω την κυριολεξία των συναισθημάτων μου μέσα στην απενεχοποιημένη μεταφορά. Όταν έβρισκα μια σωστή αναλογία, τότε κάτι μέσα μου ηρεμούσε. Κάπως έτσι μου αρέσει να ερευνώ τη σκηνή. Να ανακαλύψω μια μεταφορά μεταφέρει καλύτερα την κυριολεξία. Σε αυτήν τη διαδικασία θέλω να βρίσκω το πιο ταιριαστό πλαίσιο που να επιτρέπει στους ηθοποιούς να δημιουργούν μέσα τους το δικούς τους ταξίδι. Στην πρώτη μου αυτή επίσημη σκηνοθεσία, είμαι πολύ τυχερή να δουλεύω με δύο εξαιρετικούς ηθοποιούς. Έξυπνους, εργατικούς και με αθεράπευτο χιούμορ.
Πρόκειται για έναν συχνά αποκαλούμενο “ανδροκρατούμενο χώρο”. Ένιωσες ποτέ να μην είσαι τόσο ευπρόσδεκτη ή να μη συμβαίνουν τα πράγματα με τόση ευκολία για εσένα;
Το ζήτημα του ευπρόσδεκτου ή της ευκολίας δεν θα τα έθετα σε αυτόν τον άξονα. Είναι δύσκολος χώρος για όποιον δοκιμάσει να τον γνωρίσει, γιατί είναι μικρός χώρος. Υπάρχουν φορές που η γυναικεία φωνή πρέπει να αναζητήσει επιχειρήματα για να φτάσει να ακουστεί. Κι άλλες φορές που μπορεί να σιωπά όταν αλλάζουν τα ηχοχρώματα γύρω της. Κι άλλες φορές που πρέπει να βαρύνει τον τόνο της για να την πάρουν στα σοβαρά. Και δεν είναι μόνο τα αυτιά των άλλων, είναι και η πίστη στην ίδια σου τη φωνή που έχει πλαστεί μέσα σε κάποιες εργοστασιακές ρυθμίσεις. Μου έχει τύχει να διαχειριστώ στιγμές που εκ των υστέρων να έλεγα, τώρα αν ήμουν άντρας αυτό δεν θα είχε καν συμβεί ή άλλες στιγμές που να πω ότι τώρα κάποιος ζητά να τηρήσω το ρόλο μου ως γυναίκα, πχ μιλώντας μου με υποκοριστικά. Ωστόσο, δεν μπορώ να πω ότι αυτές είναι συμπεριφορές εκφρασμένες μονάχα στο χώρο του θεάτρου. Τις συναντά νομίζω κανείς σε διάφορα πλαίσια. Και αποτελούν μέρος ενός διαλόγου που ευτυχώς έχει ανοίξει και είναι καλό να συζητιέται. Να όπως με αυτήν την ερώτηση. Η κοινωνία μας έχει βαθιές πατριαρχικές ρίζες, και αυτό μπορείς να το καταλάβεις μόνο σε συνάρτηση με κάτι που βρίσκεται έξω από την κοινωνία. Τους μισθούς, την άδεια μητρότητας και πατρότητας, μέχρι τα σχόλια ή τα βλέμματα στο δρόμο. Κάπου χρειάζεται να αναχετίσουμε ως κοινωνία το πέρασμα συγκεκριμένων στάσεων από γενιά σε γενιά. Ό,τι μεταφέρουν άκριτα οι γονείς στα παιδιά τους, δεν είναι απαραίτητα σωστό. Αυτό που κάθε γενιά ξέρει και εμπιστεύεται, θα μπορεί να ξασπρίσει την πολυχρωμία της επόμενης γενιάς.
Τι πρέπει να ξέρουμε για τη Θεατρική Ομάδα APUS; Τι άλλο να περιμένουμε;
Η ομάδα μας φτιάχτηκε το 2020 μέσα στην καραντίνα. Οι τρεις μας γνωριστήκαμε πριν πολλά πολλά χρόνια στη θεατρική ομάδα του πολυτεχνείου, γνωστή ως ΘΟΕΜΠ, χωρίς κανείς μας να σπουδάζει στο πολυτεχνείο! Δουλέψαμε πολύ εργατικά για να δημιουργήσουμε την παράσταση αυτή γελώντας ταυτόχρονα ασταμάτητα. Σήμερα απολαμβάνουμε την επικοινωνία της δουλειάς μας με το κοινό, και τη συνάντησή μας με αυτό. Το μέλλον μας είναι ανοιχτό.
Τελευταίες Παραστάσεις:
- Τετάρτη 2 Νοεμβρίου – Πέμπτη 3 Νοεμβρίου
- Τρίτη 8 Νοεμβρίου – Πέμπτη 10 Νοεμβρίου
(Λόγω της απεργίας, η παράσταση της 9ης Νοεμβρίου δεν θα πραγματοποιηθεί και θα αντικατασταθεί από έκτακτη παράσταση στις 8 Νοεμβρίου)
Ηλεκτρονική Προπώληση: Ticketservices.gr
*** Την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου, μετά το τέλος της παράστασης, θα πραγματοποιηθεί συζήτηση γύρω από το έργο του Αργύρη Χιόνη με εισηγητή τον κ. Χρήστο Πάνα, μεταπτυχιακό φοιτητή του τμήματος Φιλολογίας.
