Κάποιες συμπεριφορές δεν είναι ΟΚ. Απλώς δεν είναι ΟΚ. Αλλά και πάλι, με έναν τρόπο, γίνονται αποδεκτές και αντικείμενο νουθετήσεων και τυφλών συμβουλών. Παρά τον κόμπο που δημιουργούν στα στομάχια μας, και το βάρος στο στήθος μας και αυτή την πικρή διάθεση, πως αυτό που έγινε πριν ένα λεπτό δεν ήταν ΟΚ. Πόσες γυναίκες κατηγορήθηκαν για αχαριστία όταν μια ερώτηση από τον σύντροφό τους τούς φάνηκε σχεδόν παραβιαστική της ελευθερίας τους; Πολλές. Η ζήλια, η κτητικότητα, τα υποτιμητικά σχόλια, δημόσια και ιδιωτικά, αποτελούν αντικείμενο debate και βρίσκονται συχνά ανάμεσα στο «αλατοπίπερο της σχέσης» και τα δείγματα κακοποίησης.
Ένας κακοποιητικός σύντροφος δεν θα σε χτυπήσει στο πρώτο ραντεβού, ούτε θα σε προσβάλλει. Αντίθετα, στην αρχή θα σε λούσει με αγάπη. Αυτό ονομάζεται “love bombing”, η τακτική δηλαδή με την οποία ένας κακοποιητής αρχικά θα σε κάνει να πιστέψεις πως έπεσε από τον ουρανό, πως είναι σχεδόν ό,τι έψαχνες σε μια συντροφική σχέση. Και ξαφνικά, όταν νιώσει πως σε έχει εκεί που σε θέλει, θα αρχίσει να παίρνει όλη αυτή την αγάπη πίσω, δείχνοντας ένα πολύ σκοτεινό πρόσωπο. Οι προσβολές θα γίνονται συχνές, οι υπόνοιες ότι δεν είσαι αρκετή, ότι δεν κάνεις τίποτα καλά, πως είσαι «λίγη». Η σωματική βία δεν αποκλείεται να εμφανιστεί και εσύ θα μείνεις να αναρωτιέσαι πώς δεν τα είδες όλα αυτά να έρχονται νωρίτερα. Δεν αποκλείεται να τα είδες, να τα διαισθάνθηκες, αλλά να πιάστηκες στην τοξική κουλτούρα της ρομαντικοποίησης των κακοποιητικών συμπεριφορών.
Για κάθε γυναίκα που χαρακτηρίστηκε «υπερβολική» ή αχάριστη, ζητήσαμε από τον ψυχολόγο, Αλέξανδρο Γεροντίδη, να μας δώσει τα «σημάδια» που μαρτυρούν πως μια κακοποιητική σχέση βρίσκεται στα σκαριά.
Υπέρμετρος έλεγχος
Όταν γίνεται αυστηρή επιτήρηση, έλεγχος των κινήσεων, αλλά και των social media της συντρόφου, τα όρια ξεπερνιούνται, απομονώντας το άτομο μόνο σε ένα κομμάτι της ζωής του: στη σχέση.
Αδιαφορία για τις ανάγκες του άλλου
Το να σε παραμελεί, δείχνοντας να αδιαφορεί για τα θέλω σου, τις ανάγκες σου και τις επιθυμίες σου, θέτοντας μόνο τον εαυτό του στο επίκεντρο.
Λεκτική βία
Καταφρόνηση που προκύπτει από υποτιμητικές κουβέντες. Επί παραδείγματι, «Δεν σου αξίζω», «δεν είσαι ικανή για τίποτα», «όλα από εμένα τα περιμένεις».
Έλλειψη κατανόησης
Του είναι αδύνατον να αναγνωρίσει πως όλοι έχουμε δικαίωμα στον λάθος, επιδεικνύοντας σκληρότητα και αυστηρότητα.
Δεσποτική συμπεριφορά
Ένας εν δυνάμει κακοποιητής υιοθετεί μία δήθεν «ηγετική» φιγούρα, παρουσιάζει μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας που δεν αφήνει περιθώρια εξέλιξης και ελεύθερης έκφρασης στο/στη σύντροφο. Για παράδειγμα, όταν βρίσκονται σε παρέα με άλλα άτομα επισκιάζει τη σύντροφο, μιλάει μόνο αυτός, δεν την αφήνει να εκφραστεί, την υποτιμάει μπροστά στους άλλους με υποτιμητικές εκφράσεις και γκριμάτσες πχ «άσε μας τώρα κι εσύ», «τι ξέρεις κι εσύ από αυτά»
Φορτικότητα και απομόνωση
Γίνεται φορτικός, δε σέβεται τις ανάγκες για ελευθερία της συντρόφου, δεν την αφήνει να βγει με φίλους, να μιλήσει στο τηλέφωνο με άλλους ή με τους γονείς/συγγενείς της, την κάνει να αισθάνεται ενοχές και τύψεις κάθε φορά που θα μιλήσει ή ακόμη και που θα κοιτάξει κάποιον άλλο άνθρωπο.
Προσήλωση στα “πρέπει”
Άτεγκτος και προσηλωμένος στα πρέπει, στους κανόνες, στην έξωθεν καλή μαρτυρία και άποψη των άλλων, χειραγωγεί τη σύντροφο και την αναγκάζει να ζει μέσα σε συμπεριφορικά καλούπια προκειμένου να μείνουν ευχαριστημένοι και εντυπωσιασμένοι από αυτήν οι γονείς του, οι φίλοι του, οι γείτονες
Σωματοποίηση της βίας
Η σωματική κακοποίηση είναι το πιο έντονο σημάδι κακοποιητικής σχέσης. Όταν δεν μπορεί να διατηρήσει την ψυχραιμία του, να χαλιναγωγήσει τον εκνευρισμό του, χειροδικώντας και “απλώνοντας χέρι”, τότε το θύμα ξέρει πως πρέπει να συμβουλευτεί κάποιον φορέα και να οργανώσει το σχέδιο διαφυγής του.
“Τα άτομα που κακοποιούνται σωματικά, λεκτικά και ψυχολογικά έχουν αρχίσει να σπάνε τη σιωπή τους, να μοιράζονται το πρόβλημά τους, να προσπαθούν να απεμπλακούν από τα κακοποιητικά δεσμά αλλά και να ζητήσουν βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας προκειμένου να βρουν ανακούφιση, κατανόηση, παρηγοριά, συμπαράσταση αλλά και δύναμη για να μπορέσουν να αφήσουν πίσω τους μια τέτοια τοξική κατάσταση”, αναφέρει ο ψυχολόγος Αλέξανδρος Γεροντίδης. “Η κακοποίηση φαίνεται να είναι πολυεπίπεδη και να δημιουργεί έδαφος για ανάπτυξη συναισθηματικών αλλά και αγχωδών διαταραχών γι’αυτό και οφείλουμε στους εαυτούς μας να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας και να αντιδράσουμε. Σε μία τέτοια περίπτωση ένας ψυχολόγος μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος συμπαραστάτης και σύμμαχος”, τονίζει.
Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τον ειδικό, να θυμόμαστε πως η βία ζει και βασιλεύει πίσω από κλειστές πόρτες και στη σχέση ζευγαριών που “φαινομενικά είναι τέλεια”. Για αυτόν τον λόγο ακριβώς, το να μιλάμε, να μοιραζόμαστε πληγές και κακοποιητικές συμπεριφορές που έχουμε βιώσει, ανεχτεί, πολεμήσει, είναι σημαντικό ώστε να εμπνέουμε άλλα πλάσματα που τώρα βρίσκονται μπροστά σε αυτόν τον σκόπελο, να βρουν την απαραίτητη δύναμη να απεμπλακούν.
