Για έξι βράδια στην Δεινοκράτους, τίποτα δεν θα θυμίζει μια ήσυχη γειτονιά που μαραζωμένοι από την καραντίνα Κολωνακιώτες περπατούν άσκοπά.
Ετοιμάζεται ένα καλλιτεχνικό πείραμα που θα ζωντανέψει -μετά από έξι μήνες- το κέντρο. Το Open Light θα φιλοξενείται για έξι βράδια στον χώρο «Προσωρινός» (Δεινοκράτους 103) στις παρυφές του Κολωνακίου, μιας συνοικίας γνωστής για τα μαγαζιά και τις βιτρίνες της. Η Χριστίνα Θανάσουλα, που κάνει θαύματα στον θεατρικό φωτισμό και η Γιούλα Μπούνταλη, η πολυτάλαντη ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας με το μονίμως ανήσυχο βλέμμα της στραμμένο στην πραγματικότητα, ετοίμασαν το πιο ενδιαφέρον καλλιτεχνικό πείραμα.
Το Open Light, αποτελείται από 16 ψηφίδες – κομμάτια παραστατικού υλικού, που ακροβατούν ανάμεσα στη φωτιστική εγκατάσταση και τη site specific performance. Οι θεατές είναι οι περαστικοί του δρόμου, η σκηνή είναι η βιτρίνα, δεν υπάρχουν θέσεις θεάτρου, δεν υπάρχει φουαγιέ, το φουαγιέ είναι το περίπτερο απέναντι.Μιλήσαμε με τις δύο καταπληκτικές γυναίκες που “προσωρινά” θα μεταμορφώσουν τις αστικές βόλτες μας σε καλλιτεχνική extravaganza.
Τι είδους πείραμα είναι αυτό το Open Light;
Χ.Θ: Το Open Light είναι ένα πείραμα το οποίο αφορά τον χώρο, την διαδικασία, τον θεατρικό κώδικα, την ετοιμότητα και προσαρμοστικότητα τόσο τη δική μας όσο και των θεατών. Ανυπομονούμε να διαπιστώσουμε πως θα ανταποκριθεί ο περαστικός-θεατής! Δεν περιμένουμε ωστόσο να εξάγουμε συγκεκριμένα συμπεράσματα, περισσότερο μας ενδιαφέρει να παρατηρήσουμε. Είναι, επίσης, ένα πείραμα συνεργασίας: προσπαθήσαμε να σπρώξουμε τα συνεργατικά αντανακλαστικά μας στα όρια.
Γ.Μ: Με το Open Light δοκιμάζουμε πώς είναι να συνθέτει κανείς μια ιστορία την οποία να μπορεί να βιώσει ο κάθε περαστικός κάνοντας ακριβώς την ίδια δράση που κάνουμε όλες και όλοι όταν περπατάμε στους δρόμους μιας πόλης με τα μαγαζιά της. Στεκόμαστε μπροστά από τις βιτρίνες και τις κοιτάμε. Μόνο που αυτή την φορά η βιτρίνα δεν θα είναι ακίνητη αλλά θα μας αφηγηθεί την ιστορία της.
Σας έλειψε ο δημόσιος χώρος μέσα στην καραντίνα και σκεφτήκατε αυτό το site specific περφόρμανς/ φωτιστική εγκατάσταση;
Χ.Θ: Ο δημόσιος χώρος μας είχε λείψει πολύ προτού ξεκινήσει η καραντίνα, λόγω καταιγιστικού ρυθμού ζωής, μας είχε λείψει γιατί μέχρι να γίνει το «μπαμ» του κορωνοϊού όλοι τρέχαμε και δεν φτάναμε, όλα γίνονταν βιαστικά, εν τάχει… Περνούσαμε σαν σίφουνας από τον δημόσιο χώρο (και την ζωή μας μη σου πω…) για να πάμε στο επόμενο event, meeting, κοινωνική ή επαγγελματική υποχρέωση. Όλη μας η ζωή είναι ένα πείραμα τους τελευταίους 14 μήνες, επομένως ήρθε και κούμπωσε σωστά χωρο-χρονικά η ιδέα του πειραματισμού σε μια ακραία site specific συνθήκη προσβάσιμη – ανοιχτή σε όλους.
Γ.Μ: Κατά την διάρκεια της καραντίνας συνέβησαν ταυτόχρονα δύο πράγματα. Από την μία γεύτηκα όσο ποτέ άλλοτε τους δρόμους της πόλης, τα πάρκα, τους λόφους του κέντρου της Αθήνας, καθώς το περπάτημα και η βόλτα ήταν η μόνη δραστηριότητα που μας επιτρεπόταν στον δημόσιο χώρο για μήνες. Κι αυτό, μετέτρεψε την πόλη σε έναν τόπο παρατήρησης, πιο ανθρώπινο, ήσυχο όπου μπορούσες να έχεις τον χρόνο να σκεφτείς γύρω από το πώς είναι η ζωή μας στην πόλη και αναμφισβήτητα πώς μπορεί να γίνει καλύτερη. Από την άλλη, η έλλειψη παρουσίας ανθρώπων και ο φόβος της επαφής με όσους συναντούσες, ήταν η άλλη όψη αυτής της περιόδου που θύμιζε μια δυστοπία όπου ο δημόσιος χώρος είναι ψυχρός και οι άνθρωποι κινούνται σε αυτόν με την ελάχιστη δυνατή αλληλεπίδραση. Και αυτό φυσικά είναι το τέλος κάθε έννοιας ανθρώπινης κοινότητας ή κοινωνίας. Οπότε στην πραγματικότητα την περίοδο της καραντίνας επανεκτίμησα την δύναμη της δημόσιας σφαίρας και την ψυχική, πνευματική και πολιτική σημασία της ουσιαστικής επαφής μας με τους άλλους ανθρώπους όχι στα σπίτια μας ιδιωτικά αλλά στον δημόσιο χώρο.
Πόσο εξωστρεφή μπορούν να γίνουν τα κτίρια;
Χ.Θ: Η εξωστρέφεια είναι τάση. Τζαμένιες προσόψεις, γυάλινα ασανσέρ, μεγάλοι χώροι γραφείων με γυάλινα χωρίσματα ανάμεσα, ο ιδιωτικός χώρος τείνει να εξαλειφθεί, βρισκόμαστε όλοι διαρκώς σε μια βιτρίνα του εαυτού μας. Ωστόσο, δεν ξέρω πόσο ειλικρινής ή πόσο υγιής είναι όλη αυτή η εξωστρέφεια, δεν ξέρω αν πρόκειται όντως για εξωστρέφεια ή για μια καρικατούρα εξωστρέφειας.
Αυτές τα 16 κομμάτια θα είναι μονόλογοι; Θα βλέπω μια γυναίκα να μιλάει, να χορεύει, να ακούει μουσική, να διαβάζει ένα βιβλίο; Θα εισβάλλω στην ψυχή της ως παρατηρητής;
Χ.Θ: Οι 16 ψηφίδες είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Δεν είναι μονόλογοι, με την θεατρική έννοια του όρου. Ναι, είναι γυναίκες που μιλούν, αλλά δεν είναι η ίδια γυναίκα ή ακόμη και αν είναι, δεν υπάρχει γραμμικότητα στην αφήγηση, δεν υπάρχει αρχή μέση και τέλος στην ιστορία. Φυσικά υπάρχει δομή, αντιλαμβάνεσαι το ταξίδι, όμως οι «σταθμοί» είναι αρκετά διαφορετικοί μεταξύ τους. Μοιάζει σαν να ζουμάρεις σε μικρές στιγμές-περιστατικά της ζωής και να τα παρατηρείς στο μικροσκόπιο κάτω από το φως.
Γ.Μ: Τα 16 αυτά επεισόδια είναι μικρές ιστορίες γύρω από το φως. Το φως και το σκοτάδι είναι μαγικά και τα απολαμβάνουμε από παιδιά στις αντανακλάσεις του ήλιου στη θάλασσα, στα αστέρια που λάμπουν την νύχτα, και μεγαλώνοντας στις βιτρίνες των μεγάλων πολυκαταστήματα, στη μόδα, το σινεμά, στις συνοικίες του κόκκινων φώτων στο Άμστερνταμ αλλά και μέσα μας όταν νιώθουμε χαρά ή λύπη. Τα 16 αυτά αυτόνομα επεισόδια είναι ένα «ταξίδι» μέσα από το πρίσμα του φωτός.
Πόσο ιδανικός είναι ένας χώρος με το όνομα «Προσωρινός» για το πρότζεκτ σας;
Χ.Θ: Ο ιδανικότερος!
Πόσο αλλάζει το φως έναν σκοτεινό δρόμο;
Χ.Θ: Πλησιάζοντας στο Προσωρινό με τα πόδια, ακούς τη μουσική από μακριά και βλέπεις τα χρώματα να εναλλάσσονται, μοιάζει με μικρό φάρο, εμένα με κάνει και χαμογελάω. Οι φωτισμοί του Open Light, συνομιλούν με τις αντανακλάσεις στο τζάμι της βιτρίνας, τις φιγούρες των περαστικών, δημιουργούνται πολλαπλά επίπεδα, τα είδωλα μπλέκονται μεταξύ τους στο τζάμι, για 40 λεπτά δημιουργείται μια παράλληλη πραγματικότητα.
Γ.Μ: Η μεγαλύτερη χαρά όταν ανοίγω τον Προσωρινό για να ξεκινήσουμε την πρόβα είναι ότι έρχεται ο κ. Χρήστος που έχει το περίπτερο απέναντι και με ρωτάει όλο ανυπομονησία: «Σήμερα θα έχουμε τα πάντα, και τα φώτα και την μουσική;» και καταλαβαίνω ότι ίσως όχι κάθε φως αλλά το φως που περιγράφει μια ιστορία και η μουσική, μπορούν να αλλάξουν όχι μόνο έναν δρόμο αλλά και την διάθεση των ανθρώπων. Να τους κάνει να τον δουν αλλιώς, να τον απολαύσουν με έναν πρωτόγνωρο τρόπο.
Αυτό με τους περαστικούς στο δρόμο που θα κοιτάζουν βιτρίνες με ταξίδεψε στο Άμστερνταμ, σίγουρα κλείνετε ειρωνικά το μάτι σε αυτές τις διάσημες βιτρίνες;
Χ.Θ: Η Red light district ήταν από τις πρώτες αναφορές που είχαμε κατά νου. Φυσικά και κλείνουμε το μάτι σε αυτές τις βιτρίνες, με έναν τρόπο, όμως, τρυφερό μέσα από το πρίσμα της ενσυναίσθησης. Όλοι ζούμε τελικά σε μια βιτρίνα, είτε το ξέρουμε είτε όχι.
Γ.Μ: Χωρίς καμία ειρωνεία, οι κόκκινες συνοικίες της Ολλανδίας είναι από τις πρώτες μας αναφορές. Έχοντας ζήσει έναν χρόνο στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας, η επαφή μου τόσο με το εξουθενωτικά εμπορικό κομμάτι των Red Lights στο Άμστερνταμ, όσο και το πιο ήσυχο και ενταγμένο μέσα στην κοινωνική καθημερινότητα της μικρής πόλης της Ουτρέχτης, όπου οι δύο κόκκινες βιτρίνες στο κέντρο της πόλης ήταν δίπλα στο σουπερμάρκετ από την μία και ένα παιδικό κομμωτήριο από την άλλη, με έκαναν να θέλω να αφιερώσω ένα από τα επεισόδια του Open Light σε αυτές τις γειτονιές και τους ανθρώπους τους.
Μπορούν να πουν ιστορίες οι βιτρίνες; Πώς θα ζωγραφίσετε με φως τη «σκηνή»;
Χ.Θ: Λαμβάνοντας υπ’όψιν την κοινή παραδοχή ότι «μία εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις», αντιλαμβανόμαστε την θεμελιώδη σημασία που έχουν οι εικόνες, η σύνθεσή τους και η σειρά στην οποία τις βάζεις. Η επιλογή της κατεύθυνσης, του χρώματος και της έντασης του φωτός επηρεάζει υποσυνείδητα τον θεατή και διαμορφώνει σημαντικά την αντίληψή του για το έργο, υποβάλει τον θεατή-περαστικό και τον παρασύρει (ελπίζουμε) στο ταξίδι. Η σύνθεση των φωτισμών έχει δυναμικό χαρακτήρα και εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της δράσης. Φυσικά και μπορούν να πουν ιστορίες οι βιτρίνες, αρκεί ο ακροατής να είναι σε ετοιμότητα να ακούσει. Στο Open Light έχουν πολύ μεγάλη σημασία τα μη λεκτικά σήματα επικοινωνίας: η μουσική και το φως δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για να δεχτείς, ως θεατής, να ακούσεις ιστορίες από μια βιτρίνα, να ξεπεράσεις γρήγορα της φυσική σου πρώτη αντίσταση απέναντι σε αυτόν τον περίεργο χώρο που σου μιλάει.
Σε πιο πρακτικά ζητήματα, πόσο χρόνο σας πήρε να υλοποιήσετε αυτό το πρότζεκτ;
Χ.Θ: 2 μήνες. Αποφασίσαμε να βάλουμε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για να μην χαθούμε μέσα σε αυτό το ανεξερεύνητο μονοπάτι. Το Open Light ήταν ένα πείραμα και για εμάς τις ίδιες, δεν ξέραμε από που ακριβώς να ξεκινήσουμε, οι ισορροπίες των υλικών ήταν εξαιρετικά ευαίσθητες, μόλις μετακινούσες ένα κομμάτι του πάζλ -έστω και ελάχιστα- μετατοπιζόταν όλο, άλλαζε το ειδικό βάρος, η χημεία του πράματος, σαν να άλλαζε η συνταγή. Η συνθήκη του δρόμου έπαιξε εξαιρετικά σημαντικό ρόλο, έθεσε κάποιες σαφείς παραμέτρους, οι οποίες ήταν αδιαπραγμάτευτες. Πχ. δεν μπορεί να ακουστεί κείμενο ψιθυριστά γιατί περνάνε αυτοκίνητα. Η συγκεκριμένη συνθήκη θέτει πολλές προκλήσεις, με την μεγαλύτερη πρόκληση από όλες να είναι το τυχαίο. Οτιδήποτε μπορεί να συμβεί έξω στο δρόμο και αυτό λίγο σε εξιτάρει.
«Είναι πιο άσεμνο να ξεγυμνώσω τη συγκίνησή μου παρά το σώμα μου», discuss.
Γ.Μ: Είναι αστείο αλλά δεν θα μπορούσα να είμαι πιο μακριά από αυτή τη φράση. Πιστεύω ολόψυχα στην φράση του Ζήσιμου Λορεντζάτου ότι «μονάχα η συγκίνηση αντέχει». Όλα τ’ άλλα – αργά ή γρήγορα – πάνε περίπατο. Χωρίς συγκίνηση ποιο το νόημα;
Τώρα που βγήκαμε από τον ιδιωτικό μας χώρο, ποθήσαμε την επανάκτηση του δημόσιου; Ή μας τρομάζει αυτή η σκέψη;
Χ.Θ: Η αλήθεια είναι πως όλοι κάπως συνηθίσαμε στον ιδιωτικό μας χώρο. Σίγουρα θα επαναπροσδιορίσουμε την σχέση μας με τον δημόσιο χώρο και επαναπροσδιορίζοντας αυτήν την σχέση θα πρέπει να συντελεστεί και η αντίστοιχη μετάλλαξη/μεταποίηση αυτού του χώρου. Θα πρέπει όλοι να συμμετέχουμε σε αυτό, ο καθένας με ότι εργαλεία έχει.
Γιατί θέλατε να έχετε ελεύθερη είσοδο;
Γ.Μ: Η είσοδος είναι ελεύθερη γιατί δεν θέλουμε να περιορίσουμε την παρακολούθηση της παράστασης από κανέναν. Θεατές και περαστικοί μπορούν να καθίσουν ή απλά να σταθούν για λίγο και να συνεχίσουν, να ξαναέρθουν το επόμενο βράδυ ή και κάθε βράδυ.
Info: Προσωρινός – Δεινοκράτους 103, 28-29-30 Μαΐου & 4-5-6 Ιουνίου 2021
Έναρξη: 21.30
Διάρκεια: 40’
Είσοδος Ελεύθερη
Όλες οι φωτογραφίες είναι της Μαριέττας Παυλάκη
