“Δεν θέλω να κάνω παιδιά.” Πριν μερικά χρόνια ένα ανώνυμο ποστ στο Reddit είχε γίνει viral στην Αμερική. Περιγραφικά έλεγε το εξής: “επειδή γεννήθηκα με κόλπο δεν σημαίνει ότι πρέπει να κάνω παιδιά”. Μήπως -ως κοινωνία- θεωρούμε πολλά πράγματα δεδομένα από τις γυναίκες; Μήπως όποτε ακούμε μια γυναίκα να λέει ότι δεν ονειρεύεται να γίνει μητέρα η αυθόρμητη απάντησή μας (ή σκέψη μας αν είμαστε πολιτικά ορθοί τύποι) είναι το:  “Θα αλλάξεις γνώμη μεγαλώνοντας” ή το ακόμη πιο πατριαρχικό “θα το μετανιώσεις”;

Η Νάνσυ Πλαβούκου θέλει να ζήσει μια ζωή χωρίς παιδιά από επιλογή, και παρά το γεγονός ότι είναι σίγουρη για την απόφασή της, υπονομεύεται συνεχώς (εμμέσως ή όχι και τόσο) από την ανικανότητα της κοινωνίας να ξεχωρίσει τις γυναίκες από τη μητρότητα. Αν δεν είναι σήμερα, Ημέρα της Μητέρας, μια καλή αφορμή για να μιλήσουμε για τις γυναίκες που έχουν πάρει μια συνειδητή απόφαση ότι δεν θέλουν να κάνουν δικά τους παιδιά, ίσως είναι και αύριο μέρα. Αλλά γιατί να αφήσουμε για αύριο μια δουλειά που μπορούμε να κάνουμε σήμερα; Οι γυναίκες αυτές είναι ευχαριστημένες με την απόφασή τους, αλλά κανείς άλλος δεν είναι. Μιλήσαμε με μια 38χρόνη γυναίκα της διπλανής πόρτας και της ζητήσαμε –όχι εξηγήσεις. Γίνεται.

“Είμαι η Νάνσυ, είμαι καλά και είμαι 38 Οκτωβρίων. Είμαι ιδιωτική υπάλληλος, υποστηρίκτρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μητέρα δύο γατιών. Λάτρης των ταξιδιών και του να ανακαλύπτω νέες κουλτούρες. Για τη γιορτή της μητέρας η φίλη μου Ζωή αποφάσισε, για κάποιο λόγο, να μου πάρει συνέντευξη. Ήπιαμε λοιπόν το διαδικτυακό μας καφέ και μιλήσαμε για θέματα που προκαλούν πονοκέφαλο στις γυναίκες σήμερα. Η οπτική μου για την κατάσταση που επικρατεί στον κόσμο είναι η εξής: Άνοιξε τα μάτια, σπάσε τη σιωπή, ενημερώσου, κατανόησε, αποδέξου”.

Το ερώτημα “γιατί δεν θέλεις να γίνεις μάνα” είναι καταπιεστικό;

Ποιο ερώτημα που αφορά τις γυναίκες στις μέρες μας δεν είναι καταπιεστικό;Ζούμε σε μια κοινωνία που πρέπει να απολογούμαστε για όλα, για το τι φοράμε, για το τι ώρες κυκλοφορούμε, για το πότε θα παντρευτούμε, πότε θα κάνουμε παιδιά… Δηλαδή φτάνει! Κάπου πρέπει να καταλάβει ο κόσμος, συμπεριλαμβανομένου των γυναικών, ότι μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Όσον αφορά το συγκεκριμένο ερώτημα δυστυχώς το έχω συνηθίσει πλέον και δεν καταπιέζομαι, περισσότερο ενοχλούμαι, κυρίως για τα όσα κρύβει.

Πιστεύεις ότι η δική μας κοινωνία έχει παγιωμένα στερεότυπα για το ρόλο της γυναίκας και της φορτώνει ενοχές αν δεν τα ικανοποιήσει;

Ναι και ναι. Ξεκάθαρα. Η γυναίκα στην κοινωνία μας, ειδικά στη χώρα μας, έχει πάντα τους εξής ρόλους: Σύζυγος κάποιου, κόρη κάποιου, μητέρα ή αδερφή κάποιου. Όταν λοιπόν η γυναίκα αποφασίζει να βγει από αυτό το καλούπι, για όποιο λόγο, σχηματίζεται ένα άλικο γράμμα στο στήθος της. Για να αποφύγει λοιπόν αυτό τον στιγματισμό, για να κάνει παππούδες τους γονείς της και να ικανοποιήσει τον άντρα της εκπληρώνει το ρόλο της, αν δεν το κάνει εννοείται φορτώνεται όλες τις ενοχές και όλη τη κριτική στα βλέμματα και τη λύπηση του “αχ μωρε δεν μπορεί να κάνει παιδιά, τι κρίμα”… Για εμένα ρόλοι υπάρχουν μόνο στη σκηνή και όχι στην κοινωνία, μπορεί να είμαστε όλοι μέλη της αλλά παραμένουμε ξεχωριστές οντότητες και ο κάθε ένας, ανεξαρτήτου φύλλου, μπορεί να ζήσει τη ζωή του όπως αυτ@ θέλει. Γεννιόμαστε λευκά χαρτιά και την ιστορία μας πρέπει να την γράφουμε μόνοι μας.

Σε έχουν ρωτήσει ποτέ αν έχεις κάποιο πρόβλημα και δεν μπορείς να κάνεις παιδί; Πιστεύεις ότι θεωρείται δεδομένο ότι κάποια στιγμή κάθε γυναίκα θα κάνει παιδί;

Την ερώτηση έτσι ευθέως δεν την έχω δεχτεί ποτέ. Παλιότερα, όταν με ρωτούσαν αν θέλω να κάνω παιδιά τους απαντούσα ότι αν ποτέ αποφασίσω να γίνω μητέρα προτιμώ να υιοθετήσω. Τότε ερχόταν η ερώτηση “Αααα, δεν μπορείς να κάνεις” και έμπαινα στο τρυπάκι να τους εξηγήσω την άποψη μου. Προφανώς και θεωρείται δεδομένο στην κοινωνία μας ότι μια γυναίκα θα κάνει παιδί, γιατί λείπει η συναίσθηση της επιλογής όσον αφορά τις γυναίκες. Υπάρχει αυτό το καλούπι, για το οποίο μίλησα, που το δημιουργούν οι θεσμοί, τα έθιμα, η εκκλησία και έχει τη βάση του στην Πατριαρχική μας κοινωνία. Εν έτη 2021 και, δυστυχώς,δεν θεωρείται απλά δεδομένο ότι μια γυναίκα θα κάνει παιδί, απαιτείται κιόλας.

Ένιωσες ποτέ την επιθυμία να αποκτήσεις οικογένεια ή ήξερες ανέκαθεν ότι δεν σου ταιριάζει η μητρότητα;

Από μικρή όταν με ρωτούσαν έλεγα ότι αυτή την στιγμή δεν θέλω στο μέλλον βλέπουμε. Το τώρα μου ήταν πάντα το ίδιο, καταλάβαινα ότι δεν είναι κάτι που θέλω να κάνω αλλά άφηνα και μια πιθανότητα. Στην πορεία συνειδητοποίησα ότι δεν είναι για εμένα η μητρότητα. Οι εμπειρίες μου, τα θέλω μου, οι προτεραιότητες μου για την εξέλιξή μου είναι άλλες.

Στις σχέσεις σου πώς λειτουργεί η απόφασή σου αυτή; Οικογενειακές, φιλικές και ερωτικές;

Δουλεύοντας με τον εαυτό μου κατάφερα να πετάξω από πάνω μου όλα τα λανθασμένα πρέπει και τις τύψεις που μου δημιούργησε ο περίγυρός μου, όταν κατάλαβα ότι δεν θέλω να κάνω παιδί. Πήγα στους γονείς μου και τους μίλησα. Ήμουν πολύ ξεκάθαρη και ευτυχώς είναι άνθρωποι που με στηρίζουν σε όλες μου τις επιλογές και πάντα μου έλεγαν ότι το μόνο τους θέλω είναι να είμαι εγώ ευτυχισμένη. Είμαι σίγουρη ότι τους πονάει και ακόμα έχουν ελπίδες αλλά αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να τους το πάρω. Υπήρξαν άνθρωποι στη ζωή μου που δεν μπορούσαν να καταλάβουν και να αποδεχτούν αυτή μου την απόφαση, για τους δικούς τους λόγους ο καθένας. Oι φίλοι μου ξέρουν πολύ καλά ποια είμαι και με αποδέχονται ακριβώς όπως είμαι. Όσοι φίλοι και συγγενείς αποδείχτηκαν τοξικοί, συμπεριλαμβανομένου όσων μου έλεγαν συνέχεια ότι θα το μετανιώσω που δεν κάνω παιδιά, δεν είναι πια στη ζωή μου, η στιγμή που διώχνεις κάθε τοξικότητα από γύρω σου είναι λυτρωτική! Η απόφαση μου αυτή, μου έχει στερήσει μια μεγάλη σχέση που είχα. Από τότε είμαι πολύ ξεκάθαρη από την αρχή και δεν επενδύω σε ανθρώπους που πιστεύουν ότι θα μου αλλάξουν γνώμη. Το τι αποφασίζουμε στην ζωή μας δεν αφορά κανέναν άλλον πέρα από εμάς τους ίδιους και πιστεύω ότι σε αυτόν τον κόσμο δεν ήρθαμε για να ικανοποιήσουμε κανέναν άλλο πέρα από εμάς.

Σε ρωτούν “μήπως θα το μετανιώσεις στο μέλλον”;

Ναι, φυσικά και η απάντησή μου είναι, το μέλλον δεν το γνωρίζω αυτό που γνωρίζω είναι ότι η απόφαση μου δεν πρόκειται να αλλάξει.

Έχεις πέσει θύμα “ψυχανάλυσης” σε παρέα που βγάζουν το συμπέρασμα ότι φοβάσαι τη δέσμευση ή όταν βρεθεί ο ιδανικός σύντροφος θα το ξεπεράσεις και θα ζήσετε ζωή βγαλμένη από διαφημιστικό;

Εννοείτε, τα συμπεράσματα που έχουν βγάλει κατά καιρούς είναι πολλά και μερικές φορές προκαλούν και γέλιο. Ο κόσμος κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια, αν δεν κάνεις ότι κάνουν και εκείνοι, θεωρούν ότι έχεις κάποιο πρόβλημα, νομίζουν ότι πάντα πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος πίσω από μια τέτοια απόφαση. Τον ιδανικό σύντροφο μπορεί να τον βρω και να ζήσω μια ζωή βγαλμένη από διαφημιστικό. Για να είναι όμως ο ιδανικός σύντροφος σημαίνει ότι ούτε εκείνος θα θέλει παιδιά. Στο δικό μου διαφημιστικό είμαστε οι δύο μας και ταξιδεύουμε τον κόσμο.

Πιστεύεις ότι οι γυναίκες που επιλέγουν να μην τεκνοποιήσουν θεωρούνται εγωίστριες από την πλειοψηφία επειδή δεν θέλουν να  “υπακούσουν” στο λεγόμενο μητρικό ένστικτο;

Εγώ πιστεύω ότι υπακούω στο μητρικό μου ένστικτο, αν πάει να πέσει η γάτα μου από το μπαλκόνι τρέχω να τη σώσω (γέλια). Ναι, το πιστεύω ότι θεωρούμαστε εγωίστριες, δεν καταλαβαίνω όμως το γιατί! Τι ακριβώς εγωιστικό έχει; Το πώς θα ζήσει τη ζωή του κάθε άνθρωπος είναι προσωπική επιλογή και δεν ορίζεται από κανέναν και από καμία κοινωνία. Είμαι εγωίστρια απέναντι σε ποιον; Δεν είμαι εγωίστρια, ειλικρινής είμαι.

Είναι η οικονομική κρίση ένας ακόμη παράγοντας που σε απωθεί η ιδέα της μητρότητας;

Η οικονομική κρίση δεν ήταν ποτέ λόγος για την απόφασή μου να μην κάνω ένα παιδί και όχι επειδή δεν θα πιεζόμουν οικονομικά, αλλά γιατί ποτέ δεν έφτασα στο σημείο να σκεφτώ κάτι τέτοιο. Η απόφαση μου είχε παρθεί πριν καν φτάσω στο σημείο να κάνω τα όποια σχέδια που θα απαιτούσαν υπολογισμούς με βάση την οικονομική μου κατάσταση.

Πιστεύεις ότι είναι σεξιστικό που δεν ρωτάμε τους άνδρες πότε θα κάνουν παιδί;

Και να ήταν το μόνο… Όμως η αλήθεια είναι ότι , παρόλο που δεν συγκρίνεται η πίεση και οι προσδοκίες, τους ρωτάνε και εκείνους. Η μεγάλη διαφορά είναι ότι για τους άντρες είναι κοινωνικά αποδεκτό να κάνουν παιδιά σε όποια ηλικία. Εξάλλου είναι και θέμα βιολογικού περιορισμού.

Η ιδέα της μοναξιάς σε μεγαλύτερη ηλικία είναι κάτι που σε τρομάζει; Η μητρότητα είναι σαν κάρτα που σε βγάζει από τη φυλακή στη Monopoly όσον αφορά τη μοναξιά για πολλούς.

Δεν θα ήταν εγωιστικό εκ μέρους μου να κάνω ένα παιδί μόνο και μόνο για να μην νιώθω μόνη σε μεγαλύτερη ηλικία; Άλλωστε ποτέ δεν είδα τη μητρότητα έτσι, δεν πιστεύω ότι φέρνεις ένα παιδί στο κόσμο για συντροφιά. Το παιδί το φέρνεις στο κόσμο για να ζήσει την ζωή του όπως θέλει όχι για να σε συντροφεύει και να καλύπτει τα δικά σου θέλω. Έχω πάντως κάποιες πολύ καλές κάρτες που θα με βγάλουν από τη φυλακή αν χρειαστεί!(γέλια)

Έχεις καλές σχέσεις με την οικογένεια σου και την μητέρα σου γιατί υπάρχει η πεποίθηση ότι οι γυναίκες που δεν θέλουν να γίνουν μητέρες κουβαλούν τραύματα από την οικογένειά τους;

Η σχέση με την οικογένεια μου είναι ίσως καλύτερη από όσο θα έπρεπε (γέλια). Κουβαλάω τραύματα όπως όλος ο κόσμος. Το ότι έχω επιλέξει να μην κάνω παιδιά δεν οφείλεται σε ένα από αυτά. Η μητέρα μου είναι υπέροχος άνθρωπος την θαυμάζω πάρα πολύ και θαυμάζω όλα όσα έχει κάνει για εμένα μεγαλώνοντας. Ξέρω ότι θα ήθελε ένα εγγόνι αλλά ξέρω ότι περισσότερο θέλει να είμαι εγώ καλά και ευτυχισμένη!