Φοιτητές σε πανεπιστήμιο της Κίνας, αλλά και οι καθηγητές τους, τοποθέτησαν κουτάκια που περιείχαν σερβιέτες έξω από τις τουαλέτες του πανεπιστημίου. Μέσα σε λίγες μέρες, οι τουαλέτες τουλάχιστον 338 σχολείων και πανεπιστήμιων στην Κίνα γέμισαν με αντίστοιχα πλαστικά containers, που συνοδεύονταν από την επιγραφή: «Πάρε μια, και μετά βάλε άλλη μια πίσω. Σταμάτησε το period shaming.” Period shaming; Μετά από τόσα ξεσπάσματα και αυτονόητες ρητορικές, ασχολούμαστε ακόμα με την «τάση» να γίνεται η περίοδος προϊόν shaming, χλευασμού και άστοχων σχολίων που θίγουν μια by default γυναικολογική λειτουργία; Από ό,τι φαίνεται ναι. Απλώς μάλλον έχουμε σταματήσει να το αντιλαμβανόμαστε.

Η περίοδος είναι σημείο αναφοράς στη γυναικεία ζωή ή τουλάχιστον έχει καταλήξει να είναι. Ποια γυναίκα δε θυμάται την άβολη μετάβαση από την απόλυτη ξέγνοιαστη παιδικότητα των σχολικών διαλειμμάτων προς τη βόλτα στην τουαλέτα με μια σερβιέτα κρυμμένη στο χέρι έντεχνα, για να καταφέρει να βγάλει το μάθημα «καθαρή». Η σερβιέτα ήταν κρυμμένη για να μην λάβει το έντρομο βλέμμα κάποιας συμμαθήτριας που αντιμετώπιζε την περίοδο σαν το τέλος της προεφηβικής ζωής της (ίσως και γενικώς της ζωής της), αλλά και για να πατήσει skip στα σχόλια κάποιου συμμαθητή που θα την έβαζε στο στόχαστρο. Τι εννοείς ποιο στόχαστρο; Αυτό της «αηδίας» και της «βρωμιάς» που έφερνε στο μυαλό ενός 14χρονου κατά προσέγγιση αγοριού η θέα ενός απορροφητικού υφάσματος τυλιγμένου σε ροζ συνήθως (ενίοτε μπλε) συσκευασίας. Αυτές οι περίτεχνες προσπάθειες απόκρυψης ενός γυναικολογικού συστήματος που έχει πάρει μπρος, είναι η υποσυνείδητη βύθισή μας στην παράδοξη συνήθεια του να ντρεπόμαστε για κάτι που θα μας συμβαίνει κάθε μήνα της ζωής μας, και το τέλος του σημαίνει την εισδοχή σε ακόμα ένα concept άξιο shaming. Αυτό της κλιμακτηρίου.

Για την Κίνα ο δρόμος μιας γυναίκας που προσπαθεί να κρύψει τη σερβιέτα της είναι μετρήσιμος σε ποσοστά. Έρευνα του Ιουλίου που μας πέρασε από το Maple Women’s Psychological Counseling Center έδειξε πως το 70% των συμμετεχουσών προσπαθούν να κρύψουν τη σερβιέτα τους, ενώ πάνω από το 61% έχει δεχτεί ευφημισμούς για την περίοδό της. Όχι ότι για τα ελληνικά δεδομένα, το period shaming έχει εξαφανιστεί και εμείς μάθαμε ως δια μαγείας να αποδεχόμαστε το απολύτως φυσιολογικό.

Μάθαμε να κρύβουμε τις σερβιέτες μας στη διαδρομή από το θρανίο προς την τουαλέτα. Τώρα θα πρέπει να κατακτήσουμε την τέχνη του να τις κρατάμε αόρατες και από το γραφείο προς την τουαλέτα.

Φίλη μου πριν δυο εβδομάδες, μου περιέγραφε το σοκ της όταν συνάδελφός της στο γραφείο τη ρώτησε συνωμοτικά στο αυτί γιατί δε φοράει ταμπόν, σχολιάζοντας πως εσώρουχο και σερβιέτα διαγράφονται από το παντελόνι της και μαρτυρούν στους πάντες γύρω της ότι έχει περίοδο. Γιατί η περίοδος είναι κάτι που δεν πρέπει να φαίνεται, πάση θυσία. Στην τελική, μάθαμε να κρύβουμε τις σερβιέτες μας στη διαδρομή από το θρανίο προς την τουαλέτα. Τώρα θα πρέπει να κατακτήσουμε την τέχνη του να τις κρατάμε αόρατες και από το γραφείο προς την τουαλέτα. Έπειτα, σκέφτομαι και εγώ η ίδια, πόσες φορές έχω ακυρώσει ραντεβού λόγω περιόδου, πόσες φορές έχω ακούσει να περιγράφεται το period sex σαν κάτι ανήκουστο, σχεδόν σπλάτερ, εγκληματικό, αλλά και πόσες φορές σε συζητήσεις στην παρέα μου, ακόμα και κλασικές, ετήσιες, για το τι θα κάνουμε στις διακοπές, έχω νιώσει πως η περίοδός μου και αυτή την γυναικών φίλων μου έχει γίνει «εμπόδιο» σε άτομα που δεν αιμορραγούν κάθε μήνα, να βολέψουν τις άδειές τους σε ένα νησάκι. «Ε, και εσύ με τα γυναικολογικά σου». Πόσες φορές έχουμε ακούσει τη φράση όταν η Ελαφόνησος έπρεπε να μετατεθεί μια εβδομάδα μετά για να μην έχουμε να κρύβουμε τις σερβιέτες μας και από τη σκηνή προς την τουαλέτα του camping.

Πώς σταματάει το shaming της περιόδου, αφού ούτε η ίδια η διακοπή της τη σταματά από το να γίνεται αντικείμενο ντροπής; 

Σκέφτομαι την εμπειρία μου σε ένα μουσείο, όταν είχα δει πως μια γυναίκα λίγα μέτρα μπροστά μου είχε λερωθεί από περίοδο. Τα “leaks” για τις γυναίκες έχουν άλλη έννοια κάποιες μέρες του μήνα. Έτρεξα με τη ζακέτα μου προς την άγνωστη για να της την προσφέρω ώστε να τη δέσει στη μέση της και να κρύψει τη «ζημιά». Λες και είχε κάνει κάτι ντροπιαστικό. Τότε ένιωσα σαν μια μικρή ηρωίδα. Σήμερα σκέφτομαι πως θα μπορούσε να έχω αποφύγει και τον πανικό και τις λύσεις που κανείς δε μου ζήτησε και απλά να την έχω ενημερώσει σε κανονικό τόνο για την κατάσταση. Αν είχε λερωθεί με λευκό κρασί δε θα ψιθυρίζαμε λες και έχει γίνει κάτι τραγικό. Μάλλον η ίδια θα έφερε περήφανη τον λεκέ της σαν λάφυρο μετά από κάποιο ωραίο γεύμα με καλή παρέα.

Όσο σιγά σιγά και αναπόφευκτα μεγαλώνουμε, δε μπορούμε να αποφύγουμε τα σχόλια περί κλιμακτηρίου. Όπως ποτέ τελικά δεν καταφέραμε να αποφύγουμε και εκείνα για την περίοδο και κάπως καταλήξαμε και εμείς να προσπαθούμε να σώσουμε η μια την άλλη από το shaming, αποδεχόμενες χωρίς να το καταλαβαίνουμε τους αβάσιμους λόγους που οδηγούν σε αυτό, αυτοεκπληρώνοντας μια προφητεία που νομίζουμε ότι ξορκίζουμε. Και απορώ. Πώς σταματάει το shaming της περιόδου, αφού ούτε η ίδια η διακοπή της τη σταματά από το να γίνεται αντικείμενο ντροπής; Την απάντηση σε αυτό μου την έδωσε ένας αγαπημένος φίλος και γυναικολόγος, ο Χρήστος Μάντζιος, σε συζήτηση και για όλα εκείνα τα σχόλια που δέχεται μια γυναίκα για την ψυχική και πνευματικής της ισορροπία όταν έχει περίοδο. «Πρέπει να εκπαιδευτούν», μου δήλωσε και απόρησα ποιοι. Οι γυναίκες; Να μη ντρέπονται για το σώμα τους; Οι άντρες να μη χλευάζουν τα απολύτως φυσιολογικά; «Όλοι» μου απάντησε μονολεκτικά και το επανέλαβε, σε περίπτωση που δεν το κατάλαβα την πρώτη φορά.