Μαύρη, κατάμαυρη, κατράμι. Ξαναπέστο: Μαύρη, σαν την νύχτα, πιο μαύρη δεν γίνεται. Όχι σκούρα, όχι σοκολατιά, όχι καταμελάχρινη. Μαύρη. Μαύρη και περήφανη, για τη γενιά της και την καταγωγή της και το αίμα.
Το αίμα όλων αυτών που θυσιάστηκαν για να φάει μια μπούφλα στα μούτρα ο ρατσισμός και να μην τολμάει τόσο εύκολα να δείχνει το σιχαμένο πρόσωπό του. Η Nina Simone, που άφησε την τελευταία της πνοή σαν σήμερα πριν από δεκατρία χρόνια.
Έχει μια σημασία το χρώμα του δέρματος. Ιδίως όταν είναι αυτό που σε κρατάει μακριά από τις σπουδές κλασικού πιάνου. Συνέβη στην Simone όταν απορρίφθηκε η αίτησή της για σπουδές στο Curtis Institute of Music της Φιλαδέλφεια. Επειδή ήταν μαύρη σαν πίσσα και στις αρχές της δεκαετίας του πενήντα δεν ανεχόταν τα χρώματά της στο σύμπαν της κλασικής μουσικής. Εκεί όπου ήθελε πάντοτε να ανήκει, εκεί όπου δεν χώρεσε ποτέ. Μια ήττα που δεν μπόρεσε να ξεπεράσει.
Ίσως ήταν αυτή η απόρριψη που την έστρεψε στον πολιτικό ακτιβισμό. Από τα τέλη πάντως της δεκαετίας του πενήντα ως την αρχή της δεκαετίας του εβδομήντα, δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να αγωνίζεται για τα δικαιώματά των μαύρων στις ΗΠΑ. Όσο μπορούσε βεβαίως μέσα στο δηλητηριώδες κλίμα της εποχής, όσο την άφηνε ο καταπιεστικός σύζυγός της Andy Stroud. Τόσο μεγάλη ήταν η οργή της όμως, που συχνά πυκνά μόνο που δεν πιανόταν στα χέρια με τα λευκά, καλοντυμένα και καλοταϊσμένα ακροατήρια που είχαν έλθει να απολαύσουν τα ρεσιτάλ της. Στο τέλος, ηττήθηκε ξανά…
Η ίδια το είπε καλύτερα απ’ όλους στην αυτοβιογραφία της “I put a spell on you”:
«Τα χρόνια της διαμαρτυρίας είχαν τελειώσει όχι μόνο για μένα αλλά και για μια γενιά ολόκληρη. Στην μουσική, όπως και στην μουσική, πολλά απ’ τα σημαντικότερα ταλέντα είτε είχαν εγκαταλείψει τα εγκόσμια είτε είχαν βρεθεί στην εξορία και τις θέσεις τους τις είχαν καταλάβει τρίτης κατηγορίας μιμητές!»
Στην εξορία, όπου βρέθηκε και η ίδια εγκαταλείποντας τις Ηνωμένες Πολιτείες, αρχικά για τη Λιβερία και στη συνέχεια για την Ελβετία και τη Γαλλία όπου και πέθανε. Το σημαντικότερο ταλέντο όχι μόνο της γενιάς της αλλά της ποπ μουσικής για όλο τον εικοστό αιώνα, η Nina Simone. Το ταλέντο που, όπως είχε κάποτε πει η Germaine Greer: «Πρέπει να το ανακαλύψει κάθε γενιά. Η Nina είναι η απόδειξη ότι υπάρχει, ότι είναι πραγματική η γυναικεία μεγαλοφυΐα.»
Και είχε δίκιο και ήταν σωστή και είναι περιττό να μιλάμε για τραγούδια και να συστήνουμε το δείνα ή το τάδε, ή να διυλίζουμε τον κώνωπα για το αν η Simone ήταν περισσότερο folk ή jazz ή gospel. Αυτά είναι δουλειές των μουσικολόγων και των ιστορικών, τι να κάνουν κι αυτοί να πεινάσουν; Για εμάς τους υπόλοιπους και τις υπόλοιπες αρκεί ο ήχος, η φωνή της, το παίξιμό της, η μεγαλοφυΐα της. Μαύρη, κατράμι, κατάμαυρη, σαν τις σκοτεινές θεές των μύθων που έρχονταν νύχτα να εκδικηθούν την αδικία…
