Πώς είναι να στέκεσαι σε μια μικρή και σκοτεινή αίθουσα και να βλέπεις έναν ηθοποιό να χρησιμοποιεί τα πιο πρωτόγονα του εργαλεία για να γίνει ένας έγκλειστος σε ψυχιατρική κλινική το 1945; Μόνο αν βρεθείς στο Θέατρο Σημείο και δεις την παράσταση Το Κόκκαλο, των Ιόλης Ανδρεάδη-Άρη Ασπρούλη μπορείς να ζήσεις αυτή την εμπειρία και να επιτρέψεις στο μέσα σου να κινηθεί στα μονοπάτια που του εμφανίζονται.
Η παράσταση Το Κόκκαλο με τον Γεράσιμο Γεννατά σε ένα masterclass υποκριτικής, δεν είναι μια παράσταση που θρέφει τα μάτια, που τα κινητοποιεί. Είναι μια παράσταση που κρατάει καρφωμένα τα μάτια σε ένα σημείο και αφήνει τον εγκέφαλο να λειτουργήσει μόνος του.
Ο Γεννατάς είναι ο Αντονέν Αρτώ, αυτό το «βακτήριο» που εξετάζουν θεατρικά εδώ και μια τριετία κοντά οι δύο δημιουργοί, και μας περιγράφει πώς γεννάται το Θέατρο Της Σκληρότητας, πώς έρχεται αντιμέτωπος ο ίδιος ο Αρτώ με την απόρριψη και τη χλεύη λόγω των ψυχοπνευματικών του ζητημάτων που τον οδήγησαν για τόσα χρόνια έγκλειστο. Ίσως είναι η ψυχή του ηθοποιού που παρέσυρε τους ανθρώπους να τον θεωρήσουν τρελό. Ίσως η επιτυχία της μίμησης των πραγμάτων, των ζώων, των άλλων ανθρώπων, να κατέστησαν τον Αρτώ έναν απόκληρο, έναν κίνδυνο που έπρεπε να περιοριστεί.
Στα 80 περίπου λεπτά που διαρκεί αυτός ο μονόλογος, ο Γεννατάς χρησιμοποιεί το σώμα και το πρόσωπό του, τα μετασχηματίζει. Είναι φανταστικός ο τρόπος που η αέναη κίνηση με έναν συγκεκριμένο φωτισμό δίνει στον θεατή την αίσθηση ότι όντως η ύλη του σώματος είναι πλαστελίνη. Παρατηρώντας τον Γεννατά, φαντάζομαι άδειο το θέατρο και τον ίδιο να ερμηνεύει με θεατές την Ιόλη και τον Άρη και τους δυο τους να κάθονται σε κάθε πρόβα σε διαφορετικές καρέκλες, δοκιμάζοντας διάφορα χρώματα στο φως και να καταλήγουν σε μια επιλογή που προκαλεί αυτή την αίσθηση.
Μια μορφή είναι ο Γεννατάς, όχι ένας άνθρωπος με οστά, δεν είναι ο Αρτώ, αλλά μια ύλη που τη λένε Αρτώ. Γίνεται λιοντάρι, σιαμαίος, ένας, πλήθος, παίρνει διάφορα σχήματα για να φτιάξει στον θεατή όλη την εικόνα της ζωής του Αρτώ. Όντας ένα φάντασμα που δίνει την υπέρτατη παράσταση, παράσταση που δεν έδωσε όσο είχε το δοχείο που λένε σώμα.
Η μουσική, η τοποθέτηση της φωνής και η ταχύτητα με την οποία κινείται στον χώρο ο Γεννατάς, είναι οι πυλώνες μιας παράστασης που δε σε ταξιδεύει ψυχικά, αλλά σε απορροφά σε μια δική της διάσταση. Νιώθεις όπως ίσως ένιωθε ο ρόλος του ΜακΚόναχι στο Interstellar όντας στην τετραδιάσταση περιοχή του σύμπαντος και παρακολουθούσε τον χρόνο σαν ένα νήμα με διακλαδώσεις.
Το Κόκκαλο: Λίγα λόγια για το έργο
Το 1935 ο Αντονέν Αρτώ επινοεί μια εντελώς νέα θεατρική φόρμα, το «Θέατρο της Σκληρότητας», και για να τη βάλει σε εφαρμογή δημιουργεί την παράσταση «Οι Τσέντσι» – μία πεντάπρακτη τραγωδία, για τον ξακουστό, αιμοδιψή και αιμομίκτη κόμη της Ρώμης, που βρέθηκε δολοφονημένος, μ’ ένα στιλέτο στο μάτι, από την ανήλικη κόρη του. Το έργο κάνει πρεμιέρα τον Μάιο της ίδιας χρονιάς, στο θέατρο Folies Wagram στο Παρίσι, και παρά τις προσδοκίες αποτυγχάνει παταγωδώς.
Ο Αρτώ αποφασίζει πως δεν θα σκηνοθετήσει ξανά ποτέ, ταξιδεύει ασταμάτητα αναζητώντας τη λύτρωση και στο τέλος συλλαμβάνεται για αλητεία. Το 1938 χαρακτηρίζεται επισήμως ως «παράφρων» και οδηγείται δια της βίας στο ψυχιατρείο, στο οποίο θα παραμείνει έγκλειστος για εννέα χρόνια. Την τελευταία μόνο χρονιά θα υποβληθεί σε περισσότερα από 51 ηλεκτροσόκ.
Εκεί αποκτά την εμμονή ότι έρχονται στον ύπνο του και του δηλητηριάζουν τα όνειρα κάνοντας μάγια, εκεί πέφτει σε κώμα και ευτυχώς ξύπνα την ώρα που τον οδηγούν στο νεκροτομείο, εκεί ο ξακουστός ψυχαναλυτής και ψυχίατρος Ζακ Λακάν θα θριαμβολογήσει πως «επιτέλους ο κύριος Αρτώ θεραπεύτηκε και δεν θα χρειαστεί να ξαναγράψει τίποτα πια».
Το 1946 και λίγο πριν τον θάνατό του, αποκτά ξανά ελευθερία κινήσεων, έχοντας υποστεί ωστόσο ανεπανόρθωτες βλάβες από τις επίσημες θεραπευτικές μεθόδους. Οι «Φίλοι του Αντονέν Αρτώ» οργανώνουν μια ειδική βραδιά αφιερωμένη στο έργο του στο Θέατρο «Σάρα Μπερνάρ», αλλά η είσοδος στον ίδιο απαγορεύεται, εξαιτίας του φόβου που προκαλεί η εξασθενημένη του φιγούρα και η πιθανότητα ενός ακόμα θηριώδους ξεσπάσματος, όπως αυτά που συνήθιζε ενώπιων ακροατηρίου και από τα οποία ηρεμούσε μόνο εάν τον φιλούσε ένας φίλος του στο μέτωπο.
Ο άνθρωπος τον οποίο συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν στέκεται μόνος έξω από τις κλειστές πόρτες, ενώ σύσσωμη η καλή κοινωνία των Παρισίων απολαμβάνει τις αναγνώσεις των κειμένων του.
Η παράταση «Κόκκαλο» ξεκινάει με την φανταστική υπόθεση ότι μετά το παραπάνω περιστατικό ο Αρτώ, απογοητευμένος, αρνείται την ελευθερία του και επιστρέφει οικειοθελώς στο κελί του, αποφασίζοντας να ξυπνήσει τα εκφραστικά του μέσα για να μεταμορφωθεί ο ίδιος στον πιο βιρτουόζο περφόρμερ και να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση-ξέσπασμα, μπροστά σε ένα κοινό ανυπόκριτο. Ένα κοινό που θα πλάσει με το μυαλό του. Ένα κοινό που γεννήθηκε για να τον αγαπά.
Απομονωμένος στο άσυλο, ο Αρτώ στήνει από την αρχή το παλιό σκηνικό των «αποτυχημένων» Τσέντσι, φέρνει την ψυχή του στο προσκήνιο, την ξεγυμνώνει και την τραγουδά με πάθος και μαεστρία. Σε ένα ονειρικό τοπίο μνήμης και με το ρυθμό της μουσικής, ακολουθεί την κάθοδο μιας βαθιάς και ανείπωτης εξομολόγησης.
Καλλιτέχνης, ιδιοφυής, επαναστάτης, αναθεωρητής, ποιητής, δάσκαλος, παραληρηματικός, επιθετικός, επιληπτικός, αυτοκαταστροφικός και βαθιά, πολύ βαθιά ερωτευμένος και ερωτικός, συνθέτει με τρόπο προβοκατόρικο την τελική του ετυμηγορία απέναντι στον σύγχρονο καθωσπρεπισμό, βγάζοντας τη γλώσσα στην κοινωνική υποκρισία και τις επινοημένες αυθεντίες του καιρού μας και επαναφέροντας το «Θέατρο της Σκληρότητας» στη θέση που του ανήκει: μέσα στις φλογισμένες καρδιές των εξεγερμένων.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Σκηνοθεσία: Ιόλη Ανδρεάδη
Κείμενο: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης
Σκηνογραφία: Δήμητρα Λιάκουρα
Κοστούμια: Κωνσταντίνος Κασπίρης
Πρωτότυπη Μουσική: Γιώργος Παλαμιώτης
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου
Video Trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος
Διεύθυνση Παραγωγής: Ορέστης Τάτσης
Παραγωγή: ΡΕΟΝ
Στον ρόλο του Αντονέν Αρτώ ο Γεράσιμος Γεννατάς
Ζωντανά επί σκηνής ο μουσικός περφόρμερ Γιώργος Παλαμιώτης
Παραστάσεις
18 – 19 Δεκεμβρίου
25 – 26 Δεκεμβρίου
01 – 02 Ιανουαρίου
08 – 09 Ιανουαρίου
Ώρα έναρξης 21.00
Εισιτήρια: 16 ευρώ γενική είσοδος /13 ευρώ μειωμένο (φοιτητών – ανέργων)
Διάρκεια 75 λεπτά
Περισσότερα θα βρεις εδώ.
* Το πρωτότυπο θεατρικό έργο «Κόκκαλο» αποτελεί το τρίτο μέρος της τριλογίας των συγγραφέων Ιόλης Ανδρεάδη και Άρη Ασπρούλη πάνω στον Αντονέν Αρτώ, η οποία περιλαμβάνει ακόμα τα έργα τους «Αρτώ / Βαν Γκογκ» και «Οικογένεια Τσέντσι» και κυκλοφορεί με τον ενιαίο τίτλο «THE ARTAUD TRILOGY» από την Κάπα Εκδοτική σε δίγλωσση έκδοση ελληνικά-αγγλικά.
