Φυσικά, μεταξύ της υπέρκομψης, ντυμένης με τη τελευταία λέξη της μόδας, ψηλής, με ωραία καινούργια δόντια, πλούσια μαλλιά, μπούστο-σύμβολο γονιμότητας και τέλειες αναλογίες κ. Μπέτυς Μαγγίρα, του πολυσχιδούς μακαρίτη συγγραφέα, ηθοποιού, μηχανικού, τζαζίστα Μπορίς Βιάν και του έργου του «Και να καθαρίσουμε τους κακομούτσουνους» δεν υπάρχει καμιά σχέση! Μα καμιά! Μόνο που να, διαβάζοντας αυτές τις μέρες τα όσα γραφτήκαν στο διαδίκτυο για μια άτυχη στιγμή της παρουσιάστριας κ. Μαγγίρα, σκέφτηκα το «ε! Και τι περιμέναμε; Κανέναν Αλβέρτο Σβάιτσερ μετενσαρκωμένο σε top model να υπηρετεί την ελληνική τηλεόραση σε ψυχαγωγικό πρόγραμμα;»
Εκείνο το βιβλίο του Μπόρις Βιαν, με είχε εντυπωσιάσει στα νιάτα μου. «Και να καθαρίσουμε τους κακομούτσουνους»! Ένας από τους ωραιότερους εφήβους της γενιάς του, ο Ρόκι, έχει ορκιστεί να παραμείνει παρθένος ως τα 20! Γιατί; Διότι «… μπορεί και να ναι εντελώς ηλίθιο, αλλά βάζεις κάτι τέτοιους σκοπούς στη ζωή σου όταν είσαι νέος. Είναι όπως όταν περπατάς άκρη – άκρη στο πεζοδρόμιο ή φτύνεις στο νιπτήρα δίχως να αγγίζεις τις άκρες…». Ακαταμάχητες γυναίκες προσφέρονται στον Ρόκι για να τον κάνουν επίορκο και να δοκιμάσουν την αποφασιστικότητα των αυτοορίων του. Τελικά θα έρθει το έγκλημα, μια σειρά από δολοφονίες, το μυστήριο και η συνειδητοποίηση πως τον χειραγωγούν, τον αναγκάζουν να ζευγαρώσει με ανθρώπινους κλώνους. Είναι μέρος σχεδίου ο ωραίος Ρόκι, όπου ένας επιστήμονας σκοτώνει και αναπαράγει όντα για να εξαφανίσει την ασχήμια από το ανθρώπινο είδος! Ποιος ορίζει το κριτήριο της ομορφιάς; Μα η εποχή!
Εδώ μπαίνει ένας άλλος μεγάλος της ανθρώπινης νόησης, ο Ουμπέρτο Έκο και το έργο του «Η Ιστορία της ασχήμιας», όπου ανάμεσα σε αλλά μας δείχνει πως κάθε κουλτούρα ονομάζει άσχημο ό,τι της είναι ξένο και διαφορετικό, το ακατανόητο της και φυσικά το απειλητικό. Η απώθηση προς το επικίνδυνο και ξένο, ως «άσχημο» είναι μέθοδος αυτοσυντήρησης των κοινωνιών, όπως είναι κατανοητό. Και όπως είναι, αντίθετα, ακατανόητο, αστείο -αλλά ανθρώπινο παραμένει- το ότι οι άνθρωποι έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι εμείς βλέπουμε ως άσχημο αυτό και είναι, αναμφισβήτητα, σε όλες τις εποχές και σε όλους τους τόπους και τους πολιτισμούς. Ότι δηλαδή μια καλλονή σαν αυτή της κ. Μαγγίρα όσον αφορά στην Αναγέννηση θα ήταν θλιβερή και παράδειγμα ασχήμιας λόγω αδυναμίας, σκούρων χρωμάτων, μεγαλυτέρου μπούστου απ’ ότι περιφέρειας. Ή πως το ύψος της και τα μεγάλα της πόδια στην Κίνα θα έφερναν απόγνωση και αποστροφή ή στους Μάγιας, ή στους ιθαγενείς του Αμαζονίου, ή πιθανόν και σε κάποιους από τους συγχρόνους της που όμως δεν ασπάζονται την αισθητική του Κολωνακίου και των τηλεοπτικό πλατό ως θέσφατο.
Φυσικά και πλατιάζω, αλλά σας είπα, αφορμή μου έδωσε η άτυχης στιγμή της κ. Μαγγίρα, η οποία σε μια ανεκδιήγητης λογικής, αισθητικής, χιούμορ εκπομπής ταράχτηκε μένοντας στην εικόνα και μόνο, με τα δικά της πάντα κριτήρια και όχι στην ουσία. Αν φυσικά η ελαφρότητα του ίδιου του μέσου, της τηλεόρασης, επιτρέπει ποτέ και τίποτα ουσίας ως κατανοητό στην παντοδυναμία της ταχύτητας, του ρυθμού, της εντύπωσης και της χειραγώγησης μέσω εικόνας. Η κ. Μαγγίρα, στην εκπομπή που μαζί με άλλες καλλονές, όπως η Κατερίνα Καινουργίου και η Αλέκα Καμηλά, παραβγαίνουν σε τουαλέτες, τρέσες, φλυαρία, σχολιάζει την Eurovision 2015. Παρακολουθεί τις συμμετοχές, όπου βλέπει και αυτή της Φιλανδίας, που αποφάσισε να στείλει φέτος ένα punk rock συγκρότημα που αποτελείται από τέσσερα μέλη εκ των οποίων ένας είναι με σύνδρομο Down, κάποιος άλλος με αυτισμό και οι υπόλοιποι είναι μουσικοί με μεγάλες ικανότητες και ειδικές ανάγκες. Στο «Όλα Παίζουν» έδειξαν το τραγούδι των Φινλανδών και η Μπέτυ Μαγγίρα που δεν γνώριζε την ιδιαιτερότητα των μελών είπε: «Καλέ, αυτοί είναι σαν τα τέρατα -τους Lordi!- χωρίς τις μάσκες»! Αμέσως μετά ο παρουσιαστής που είναι στην εκπομπή, ο μαύρο Γιώργος Λιανός, της εξήγησε ποιοι είναι και τι μήνυμα μεταφέρουν. «Αααα» ήταν το σχόλιο της καλλιτέχνιδος και παρουσιάστριας!
Για την ιστορία οι τηλεθεατές της κρατικής τηλεόρασης της Φιλανδίας, ψήφισαν και αποφάσισαν να στείλουν στη φετινή Eurovision, το συγκρότημα PKN, τέσσερα μέλη του οποίου είναι άτομα με σύνδρομο Down και αυτισμό. Ένα συγκρότημα που αγαπιέται πολύ στη βόρεια χώρα τόσο για την ιδιαίτερη punk rock μουσική του, όσο και για αυτό που συμβολίζει, δηλαδή το δικαίωμα στην αυτοέκφραση και στην τέχνη όλων, αλλά και πως όλοι έχουμε δικαίωμα να ονειρευόμαστε και να πραγματώνουμε τους στόχους μας. Τα μέλη του συγκροτήματος γνωρίστηκαν σε ένα φιλανθρωπικό εργαστήρι το 2009, έφτιαξαν το συγκρότημα τους, δεμένοι από την αγάπη τους για την μουσική, βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση στο κοινό, ενώ έγιναν θέμα για ένα βραβευμένο και επαινεμένο από τους κριτικούς ντοκιμαντέρ, το «The Punk Syndrome». Εκεί οι μουσικοί κάποιοι στιγμή λένε πως πήγαιναν για καφέ και κοιτώντας τους κάποιοι άνθρωποι αρνιόντουσαν να τους σερβίρουν, ενώ περιέγραφαν τον αγώνα και την δύναμη που είχαν για να περάσουν πάνω απ’ την προκατάληψη, την προσκόλληση των άλλων στην εικόνα, τα στερεότυπα και την ανθρωπινή κακία. Το τραγούδι της ροκ μπάντας , «Πάντα πρέπει», είναι ένα από τα φαβορί του φετινού διαγωνισμού ενώ ο τραγουδιστής Κάρι Ααλτο δηλώνει: «Δεν θέλουμε να μας ψηφίσουν επειδή μας λυπούνται. Δεν διαφέρουμε τόσο πολύ από όλους τους άλλους. Είμαστε φυσιολογικοί τύποι, με ένα νοητικό μειονέκτημα». Απλά, κατανοητά, φυσικά και ανθρώπινα!
Ο σάλος στα social media για το αυτονόητο το όποιο δεν αντιλήφθηκε η κ. Μαγγίρα, ήταν τεράστιος. Κι όμως! Η τηλεόραση σπανίως -και με τις μοναδικές πρωτοβουλίες της Ρούλας Κορομηλά με τους μαραθώνιους της- πήρε θέση και ξεπέρασε πρόσκαιρα την παχυδερμία της σε κοινωνικά θέματα και ανθρώπινες ανάγκες. Η υπόλοιπη τιβί κάθε Χριστούγεννα πετάει έναν «φιλανθρωπικό» σκοπό που ζητά απ’ το κοινό τα λεφτά του -και δεν βάζουν χέρι στην τσέπη οι καναλάρχες φυσικά πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Και κατά τα άλλα, η ανουσιότητα, η βεβαιότητα της υπεροχής που κρίνει μόνο απ την εμφάνιση με τους κανόνες αισθητικής της εποχής, δηλαδή αυτούς της πλαστικοποίησης και των νυστερικών καλοραμμένων Φρανκενστάιν, συνεχίζει την συνήθη ανοησία της.
Και για να κλείσω με τον Μπορίς Βιάν και το «Και ας καθαρίσουμε τους κακομούτσουνους», αυτό που θυμάμαι από το βιβλίο του είναι πως όλοι έχουμε δυνατότητες και ικανότητες και είμαστε όλοι ξεχωριστοί. Ακόμα κι αν προσπαθούν να μας χειραγωγούν και να μας φέρουν στα μέτρα τους οι λογιών εξουσίες για τους δικούς τους σκοπούς, να ικανοποιούν τα δικά τους πρότυπα και να κερδίζουν, χωρίς να μας υπολογίζουν. Το «σωστό», το «κανονικό», το «φυσιολογικό», «το ωραίο», «το όμορφο» αποφασίζονται από πριν, ορίζονται και πλασάρονται με πλύση εγκέφαλων. Κάθε διαφορετικότητα πρέπει να εξαφανιστεί στο όνομα της ομοιομορφίας. Και αυτό είναι τόσο λάθος, η εξομοίωση, η ομοιομορφία, οι προκάτ σκέψεις, η καθολικότητα αντιλήψεων, που είναι και η μόνη, η απόλυτη ασχήμια. Και οι «κακομούτσουνοι» δεν είμαστε οι διαφορετικοί, οι «άσχημοι», οι «ασθενείς», οι «ξένοι», οι «αλλόκοτοι» και όσοι περισσεύουμε στις αποδοχές. Οι κακομούτσουνοι είναι αυτοί που επιβάλλουν τους διαχωρισμούς και επικροτούν όχι μόνο το άσχημο, αλλά όπως ορίζει ως συνώνυμα του ο Έκο και το «αηδιαστικό, φρικτό, δυσάρεστο, γκροτέσκο, αποτρόπαιο, βδελυρό, μισητό, απρεπές, ρυπαρό, βρωμερό, πρόστυχο, απωθητικό, τρομακτικό, ευτελές, τρομερό, απαίσιο, ανατριχιαστικό, αποκρουστικό, φρικιαστικό, φοβερό, εφιαλτικό, τερατώδες, εμετικό, απεχθές, σιχαμερό, αναγουλιαστικό, χυδαίο, ποταπό, άχαρο, λυπηρό, καταθλιπτικό, άσεμνο, δύσμορφο, παρακατιανό, παραμορφωμένο»…
