Έχω αναρωτηθεί πολλές φορές: Γιατί πολλοί και πολλές διαλύουμε τις ζωές μας συντηρώντας σχέσεις καταστροφικές για την ψυχική και την σωματική υγεία ή αναπαράγοντας ένα μοντέλο σχέσης που βασίζεται σε δύο πρωταγωνιστές, εκείνο του θύματος και εκείνου του τρομοκράτη; Οι πρόσφατες δηλώσεις της Βίσση ότι κακοποιήθηκε τρεις φορές σε σχέσεις επιχειρώντας να δραπετεύσει αλλά μένοντας τελικά από φόβο, ήταν η αφορμή να υποστηρίξω την θέση μου ότι όσοι αγαπάμε υπερβολικά, δεν είμαστε απλώς καλοί άνθρωποι α λλά ίσως και να είμαστε εθισμένοι στην κακοποίηση. Και γι’ αυτό πρέπει να ελευθερωθούμε, να απεξαρτητοποιηθούμε. Νομίζω ότι είναι περίπου το ίδιο ή πιο δύσκολο ακόμη κι από την απεξάρτηση από τοξικές ουσίες…
Η υπερβολική αγάπη για τον άλλον ή την άλλη, σημαίνει ότι τα πάντα όλα που κάνουμε ή δεν κάνουμε, έχουν σημείο αναφοράς εκείνον ή εκείνη. Για να είναι το κείμενο πρακτικό θ’ αναφερθώ σε γυναίκες που αγαπούν υπερβολικά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα ίδια ακριβώς ισχύουν και για εσάς που είστε άντρες και διαβάζετε.
Ξέρω φίλες που από την εφηβική ζωή μας έως σήμερα, την όψιμη εφηβεία μας δηλαδή, καταναλώνουμε πάρα πολύ χρόνο αναφερόμενες στα προβλήματά ΤΟΥ, στα συναισθήματά ΤΟΥ, στις εργασιακές δυσκολίες ΤΟΥ, στα δύσκολα παιδικά χρόνια ΤΟΥ, επιχειρώντας να βρούμε συνεχώς άλλοθι για τον εθισμό του στο αλκοόλ, στις ουσίες, στην τεμπελιά, στην επιθετικότητα, στην απάθεια, στην κατάθλιψη, στην αποχή από το σεξ, στην απιστία ΤΟΥ, στην αδιαφορία ΤΟΥ… Γυναίκες δυναμικές, πετυχημένες, εργαζόμενες, ταλαντούχες, όμορφες, συχνά επιλέγουν να μένουν δίπλα σε ανίσχυρους, ανήμπορους συντρόφους, καταθλιπτικούς ή αλκοολικούς.
Κατάλαβα ότι ο «δράκος» αυτός έχει τις ρίζες του στα παιδικά χρόνια μας, καθώς πολλές φορές ένας πολύ επικριτικός γονιός ή δυο προβληματικοί γονείς ή μια παιδική οικογενειακή ζωή που την σακάτεψε η ανασφάλεια, έχει ως αποτέλεσμα να εξουδετερώνεται η αυτοεκτίμησή μας. Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν έχουμε χαμηλή έως καθόλου αυτοεκτίμηση; Αναζητάμε εκείνον που θα προσφέρουμε τόση φροντίδα όση αυτή που δεν πήραμε εμείς ως παιδιά, κυρίως σε άντρες που δείχνουν ότι την χρειάζονται. Ο φόβος του να μην μας εγκαταλείψουν, λοιπόν, είναι εκείνος που μας οδηγεί στο να μην θεωρούμε τίποτα εξαιρετικά δύσκολο, χρονοβόρο ή πολύ ακριβό για να «βοηθήσουμε» τον άνθρωπό μας…
Με δεδομένο ότι δεν πιστεύουμε ότι αξίζουμε την ευτυχία, αγωνιζόμαστε σκληρά για να κερδίσουμε το δικαίωμα σε αυτήν, επιχειρώντας να προσφέρουμε τα πάντα, ζώντας περισσότερο στο όνειρο μιας ιδανικής κατάστασης παρά έχοντας συναίσθηση της πραγματικότητας. Αν και δείχνουμε δυσφορία, επιλέγουμε να συντηρούμε καταστάσεις με συντρόφους που συντηρούν την αβεβαιότητά μας στον υπερθετικό βαθμό.
Είναι καταπληκτικό πως το μυαλό μπορεί να παίξει το πιο άτιμο παιχνίδι αυτοπαγίδευσης μας. Κάνουμε τα πάντα για να τον εξυπηρετήσουμε, να τον κανακέψουμε, να του βρούμε δουλειά, να τον στηρίξουμε κοινωνικά, να τον δικαιολογήσουμε, να τον «καλύψουμε» μ’ ένα ασυνείδητο σκοπό. Να αναπληρώσουμε όλα εκείνα που εμείς δεν πήραμε σαν παιδιά, με υπερπροσφορά κυρίως σε άντρες που νομίζουμε ότι η αδυναμία τους στο να χειριστούν καταστάσεις, δικαιολογεί και την δική μας υπερελεγκτική συμπεριφορά. Όσο πιο «φτωχός», «άρρωστος», «άτυχος», τόσο περισσότερο νομίζουμε ότι η δική μας πείρα, η δική μας εμπειρία και η δική μας δραστηριότητα θα βελτιώσει την ζωή του.
Έτσι:
Του αγοράζουμε εμείς ρούχα για να βελτιωθεί η εμφάνισή του, μπορεί να πληρώνουμε εμείς τα ακριβά του χόμπι, ν ‘αλλάζουμε χώρο γιατί «δεν του αρέσει εδώ», να του προσφέρουμε περιουσιακά μας στοιχεία (κινητά και ακίνητα) για να μην νιώθει μειονεκτικά, να του επιτρέπουμε συναισθηματική εκμετάλλευση επειδή δεν του επέτρεψαν στο παρελθόν να εκφράσει τα συναισθήματά του. Και φυσικά να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά για να του βρούμε δουλειά!
Η υπερβολική αγάπη, το υπερβολικό δόσιμο, η υπερβολική αφοσίωση, είναι χαρακτηριστικά που ανοίγουν τον δρόμο στην κακοποίηση. Έτσι εύκολα τα θύματα μπορεί ν’ αρχίσουν να πίνουν, να τρώνε, να πέφτουν σε κατάθλιψη ή και να σωματοποιούν την συναισθηματική τους αναπηρία… Όλα όσα γράφω, ισχύουν το ίδιο και για τις γυναίκες θύματα και για τους άντρες, καθώς και τα δύο φύλλα γίνονται υποκείμενα της κακοποίησης…
Κλείνοντας, θα ήθελα να προτείνω ένα καταπληκτικό βιβλίο της Robin Norwood με τίτλο «Γυναίκες που αγαπούν πολύ», από τις εκδόσεις Φυτράκη.
