Ο τίτλος του βιβλίου είναι κάτι παραπάνω χαρακτηριστικός: «Η πρόκληση της Αθήνας». Κι αν σας μένουν μερικές έστω απορίες, έρχεται να τις λύσει ο υπότιτλος: «Ο Αλέξης Τσίπρας, κόντρα στην Ευρώπη της λιτότητας». Εκδοτικός οίκος Fandango, ημέρα κυκλοφορίας η Κυριακή των εκλογών, συγγραφέας ο γνωστός μας από τις ανταποκρίσεις του στην ΕΡΤ δημοσιογράφος Δημήτρης Δεληολάνης. Α ναι, ξέχασα τη χώρα κυκλοφορίας! Είναι η Ιταλία, πρώτον διότι εκεί δραστηριοποιείται ο συγγραφέας του βιβλίου και δεύτερον γιατί οι γείτονες ψοφάνε να μαθαίνουν όλα όσα συμβαίνουν στη χώρα μας. Μας νιώθουν πολύ κοντά τους βλέπετε, έχουν τις ανησυχίες τους ότι μπορεί να τους προκύψει μοίρα ανάλογη με τη δική μας, είναι και το «una faccia una razza» στη μέση, δεν θέλει πολύ να δέσει το γλυκό.
Τι γράφει όμως ο Δεληολάνης στο βιβλίο του; Πρώτα απ’ όλα παραθέτει μια σειρά από ιστορικά στοιχεία για την πορεία της ελληνικής αριστεράς και κεντροαριστεράς μετά από τον εμφύλιο, για να καταλαβαίνει ο ιταλός αναγνώστης το πλαίσιό της το ιδεολογικό, τη δράση της και την ανταπόκριση του κόσμου στην πολιτική της. Ακολούθως μιλάει για την κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα, συνεχίζει διευκρινίζοντας το προφίλ, την φυσιογνωμία και την διαδρομή του ΣΥΡΙΖΑ και ολοκληρώνει με μια μεγάλη, αποκλειστική συνέντευξη με τον Αλέξη Τσίπρα. Όλα κομπλέ, για να μαθαίνουν οι γείτονες από πρώτο χέρι όσα συμβαίνουν στην αποδώ μεριά της Μεσογείου.
Γι’ αυτό το βιβλίο λοιπόν που διόλου τυχαία συναντάται με τα ιταλικά βιβλιοπωλεία στις 25 του μηνός, επικοινώνησα με τον Δημήτρη Δεληολάνη και τον ρώτησα μερικά πράγματα. Οι απαντήσεις του ακολουθούν:
– Ένα βιβλίο για τον Τσίπρα στην Ιταλία. Για ποιό λόγο;
– Ο Αλέξης Τσίπρας έγινε γνωστός με την υποψηφιότητα του για πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις περυσινές εκλογές. Αυτό έδωσε ώθηση στην προσπάθεια συνένωσης των αριστερών και δημοκρατικών δυνάμεων στην Ιταλία με τη δημιουργία της Λίστας Τσίπρας, η οποία κατάφερε τελικά να εκλέξει τρεις ευρωβουλευτές. Τώρα, λίγους μήνες αργότερα, ο Αλέξης Τσίπρας είναι πιθανόν να είναι ο νικητής των εκλογών και ο νέος πρωθυπουργός. Όλα αυτά με έπεισαν ότι έπρεπε να εξηγήσουμε στους ιταλούς διεξοδικά όχι μόνον τι είναι ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά γενικότερα τι είναι και ποια η ιστορία της ελληνικής αριστεράς. Που έχει εντελώς άλλα βιώματα σε σχέση με την ιταλική. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 η ιταλική αριστερά αποτελούσε σημείο αναφοράς για την ελληνική, τώρα τα πράγματα αντιστράφηκαν. Τώρα το Δημοκρατικό Κόμμα του Ρέντσι έχει μετατραπεί σε καθαρά κεντρώο κόμμα, η αριστερά του πτέρυγα διστάζει να αυτονομηθεί, η Αριστερά κι Ελευθερία του Νίκι Βέντολα παραμένει καθηλωμένη στο 3%, η Κομμουνιστική Επανίδρυση είναι πλέον ομαδούλα.
– Πόσο ενδιαφέρονται εν γένει οι Ιταλοί για την ελληνική πολιτική σκηνή; Πόσο φοβούνται ότι θα εχουν τη μοίρα της Ελλάδας;
– Οι Ιταλοί δεν ξέρουν τίποτα για την ελληνική πολιτική και γενικότερα για την Ελλάδα. Γνωρίζουν μόνον τους αρχαίους ημών προγόνους και τα θέρετρα. Τα ιταλικά ΜΜΕ τώρα ξύπνησαν αλλά μέχρι στιγμής αντιγράφουν ο,τι γράφει ο αγγλοσαξονικός Τύπος. Οι απεσταλμένοι στην Αθήνα, που θα πολλαπλασιαστούν την εβδομάδα πριν από τις εκλογές, έχουν μείνει στο 2012 και στο τεφτέρι τους έχουν παλιά τηλέφωνα, τον Παπανδρέου, τον Στουρνάρα, τη Διαμαντοπούλου. Όσο για το φόβο, βεβαίως, είναι διάχυτος. Συχνά μου λένε «οι επόμενοι θα είμαστε εμείς».
– Υπάρχει συζήτηση (μικρή ή μεγάλη) στην Ιταλία για το αν θα πρέπει να παραμείνει η χώρα στο ευρώ;
– Στην Ιταλία, σε αντίθεση με την Ελλάδα, υπάρχει οργανωμένο κίνημα εναντίον του ευρώ. Πρωτοστατούν κυρίως εκπρόσωποι της δεξιάς: η Λέγκα του Βορρά, που είναι πλέον το πρώτο κόμμα της δεξιάς με το 15%, έχει υιοθετήσει πλήρως τις θέσεις της Λεπέν και μιλά ευθέως για έξοδο από το ευρώ. Το ίδιο και το Κίνημα 5 Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, που έχει πλέον μετακινηθεί σε αντι-ευρώ θέσεις. Αυτή η τοποθέτηση του συμπίπτει, καθόλου τυχαία, με τη συμμαχία του Γκρίλο με τον βρετανό Νάϊτζελ Φάρατζ, γνωστό αντιευρωπαϊστή. Η στάση των δυο αυτών κομμάτων (της Λέγκας και του Κ5Α) είναι σε μεγάλο ποσοστό μια νέα ανεπεξέργαστη μορφή του παραδοσιακού αντιευρωπαϊσμού. Αλλά υπάρχουν και σημαντικά αντικειμενικά στοιχεία που τη στηρίζουν: η Ιταλία είναι μια βιομηχανική χώρα σε γοργό ρυθμό αποβιομηχανοποίησης. Η ιταλική πολιτική τάξη δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί τα θετικά της ενιαίας αγοράς και οι ιταλοί γνώρισαν μόνο τα αρνητικά της Ευρώπης.
– Οταν σας μιλούν οι Ιταλοί (συνάδελφοι ή απλός κόσμος) για την κρίση στην Ελλάδα, τι λένε; Τι ζητούν να μάθουν; Εκφράζουν ποτέ αλληλεγγύη ή συμπαράσταση;
– Πάντα εκφράζουν αλληλεγγύη και συμπαράσταση. Έχουν κάποια υποψία ότι η κατάσταση στην Ελλάδα είναι τραγική, αλλά δεν ξέρουν τι ακριβώς συμβαίνει στα μέρη μας. Λείπει η ενημέρωση, ακόμη και στους πολιτικούς: θυμάμαι πέρυσι ήμουν καλεσμένος της RAI3 για να μιλήσω για τη Χρυσή Αυγή και στο πάνελ ήταν και η υφυπουργός Εξωτερικών Μάρτα Ντασού. Η οποία το μόνο που μπόρεσε να πει για την ελληνική κρίση ήταν «η Ελλάδα βρέθηκε σε αυτή τη δυσχερή θέση εξ αιτίας των προηγούμενων κυβερνήσεων που πλαστογράφησαν τους δημοσιονομικούς δείκτες». Δηλαδή ό,τι θυμόταν από το 2010, έκτοτε τίποτα.
– Απέναντι στους υπόλοιπους εταίρους, και ειδικότερα απέναντι στη Γερμανία, πώς εκφράζονται οι Ιταλοί;
– Με το χειρότερο τρόπο. Ένας μέγας ερμηνευτής του βαθύτερου, όσο και λογοκριμένου, συλλογικού υποσυνείδητου των ιταλών, ονόματι Σίλβιο Μπερλουσκόνι, χαρακτήρισε δημοσίως την Μέρκελ «χοντροκώλα» και μέσα τους οι Ιταλοί το φχαριστήθηκαν. Η πολιτική τάξη όμως σκανδαλίζεται από κάτι τέτοια, έχει υποτελή στάση απέναντι στους ισχυρούς. Ο μέχρι χθες πρόεδρος της Δημοκρατίας Τζόρτζο Ναπολιτάνο, πρώην ηγετικό στέλεχος του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, δεν έχανε ευκαιρία να εκφράζεται εναντίον του «λαϊκισμού», υπέρ της Γερμανίας και να δικαιολογεί ως «αναπόφευκτη» την πολιτική λιτότητας. Μαζί του και μεγάλο μέρος των ΜΜΕ. Το οποίο, όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα, αυξάνει τη δυσπιστία του κοινού απέναντι στα ΜΜΕ και την αναζήτηση «εναλλακτικών» μορφών ενημέρωσης, με όλη τη σαλάτα φαντασίας, συνωμοσιολογίας και βλακείας που αυτό επιφέρει.
