Με γνώμονα την προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και λειτουργώντας ως παρατηρητήριο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής υπό την προεδρία πλέον του καθηγητή Χριστόδουλου Στεφανάδη εξετάζει τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν σήμερα τη δημόσια υγεία.
Σε συνέντευξη τύπου τέθηκε από τον καθηγητή, όσον αφορά τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας, το ζήτημα προστασίας των ευαίσθητων δεδομένων ασθενών που μπορεί να προκύψει στην περίπτωση της δημοσιοποίησης της λίστας αναμονής χειρουργείων των δημόσιων νοσοκομείων, για λόγους διαφάνειας, που εξαγγέλθηκε πρόσφατα από το Υπουργείο Υγείας. Απόφαση όμως που θέτει σοβαρά ζητήματα που αφορούν το ιατρικό απόρρητο, καθώς δημοσιοποιεί προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν κάτοικοι της χώρα μας.
Ζητήματα όμως προκύπτουν και απο νέες απειλές όμως ο ιός Ebola, ενώ ανάγκη επανεξέτασης του νομικού πλαισίου και δεοντολογίας καθώς και κάλυψη υπαρχόντων κενών είναι σήμερα αναγκαία και για θέματα όπως αυτό της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αλλά και γενικότερα του οικογενειακού δικαίου, όμως πάντα, όπως τόνισε ο κ. Στεφανάδης , πρέπει η Επιτροπή πρέπει πάνω απ΄όλα να κατοχυρώνει τα προσωπικά δικαιώματα.
Ο διευθυντής του ΚΕΕΛΠΝΟ, κ. Θεόδωρος Παπαδημητρίου χαιρέτισε την νέα σύνθεση της Επιτροπής, τονίζοντας πως «στην πραγματικότητα πρόκειται για Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε μια δύσκολη εποχή» και δεσμεύτηκε ότι κάθε υγειονομική διάταξη του ΚΕΕΛΠΝΟ που αφορά σε θέματα δημόσιας υγείας, θα τίθεται υπόψη της Επιτροπής προκειμένου αυτή να γνωμοδοτεί.
“Υπάρχει μια τάση να συρρικνώνονται τα ανθρώπινα δικαιώματα όταν τίθεται το σοβαρό θέμα της υγειονομικής ασφάλειας. Αναφύονται προβλήματα συνεχώς, όπως για παράδειγμα έως ποιο σημείο θα πρέπει να περιορίζουμε τον άνθρωπο και να του στερούμε βασικές ελευθερίες” ανέφερε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων στη συνέντευξη τύπου ο κ. Παπαδημητρίου.
«Το ΚΕΕΛΠΝΟ» υπογράμμισε, «το οποίο έρχεται σχεδόν καθημερινά αντιμέτωπο με ζητήματα που άπτονται της ηθικής στην αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών θα ζητά τις απόψεις της Επιτροπής προκειμένου η Ελλάδα να μην πέφτει στην παγίδα της καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων».
Στόχος της Επιτροπής Βιοηθικής, σημείωσε ο καθηγητής Κοινωνιολογίας Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, είναι «να δημιουργήσει μια “οπισθοφυλακή” σε αυτήν την “κούρσα προς το άγνωστο” η οποία πολύ συχνά χαρακτηρίζει τα επιτεύγματα της επιστήμης αλλά και την άνευ ορίων εξέλιξη της».
Ειδικότερα για τον Ebola επισημάνθηκε από τους ειδικούς πως o κίνδυνος εμφάνισης κρουσμάτων στην Ευρώπη και τη χώρα μας είναι υπαρκτός και αυξάνει όσο η επιδημία δεν μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο στις χώρες της Δυτικής Αφρικής και όσο δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία ή εμβόλιο.
Στη χώρα μας το πρόβλημα μπορεί να προκύψει οξύτερο, λόγω του γεωγραφικού προτύπου και της δύσκολα ελεγχόμενης παράνομης μετανάστευσης.
Το βασικό ζήτημα που τίθεται από πλευράς βιοηθικής στην περίπτωση επιδημίας από τον ιο, είναι ο περιορισμός σε καραντίνα προσώπων με συμπτώματα ύποπτα για την εκδήλωση της νόσου, καθώς και προσώπων που ήρθαν σε επαφή μαζί τους.
Ειδικότερα, ερωτήματα εγείρονται όσον αφορά τον εντοπισμό των προσώπων που ενδεχόμενα ήρθαν σε επαφή η οποία ενέχει κίνδυνο νόσησης ή μετάδοσης της νόσου και κατά πόσο η καραντίνα γι’αυτά τα άτομα μπορεί να είναι υποχρεωτική.
Από την πλευρά του ο διοικητής του ΕΚΕΠΥ Πάνος Ευσταθίου αναφέρθηκε στην περίπτωση όπου στέλεχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήρθε στην χώρα μας από την Γουινέα και στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και χωρίς κανείς να γνωρίζει την ιδιότητα του, του έγιναν όλες οι απαραίτητες εξετάσεις και δόθηκαν σαφείς οδηγίες για τις επόμενες 16 ημέρες στον ταξιδιώτη. Στη συνέχεια ο ίδιος αποκάλυψε πως εργάζεται για τον ΠΟΥ, ενώ έδωσε συγχαρητήρια για το χειρισμό του θέματος στους υπαλλήλους του αεροδρομίου.
Ειδικότερα για το οικογενειακό δίκαιο στη χώρα μας, ο κ. Στεφανάδης επισήμανε πως «ως είναι φυσικό, προσαρμόζεται κατά καιρούς ανάλογα με τους κοινωνικούς και πολιτισμικούς μετασχηματισμούς καθώς και ανάλογα με το διεθνές περιβάλλον αλλά και με τις προόδους της επιστήμης.
Στις πρόσφατες συζητήσεις για το νέο νομοθετικό πλαίσιο θα πρέπει να περιληφθούν στο υπό διαμόρφωση νομοθέτημα οι δικλείδες ασφαλείας που θα κατοχυρώνουν τα δικαιώματα των προσώπων στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων. Επίσης, θα πρέπει να διασαφηνίζεται, από πλευράς βιοηθικής, η χρήση της νέας τεχνολογίας και γενικότερα των νέων επιστημονικών εξελίξεων στο οικογενειακό δίκαιο».
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε από τον καθηγητή και για τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας του ασθενούς, που παρουσιάζει πλεονεκτήματα τα οποία σχετίζονται με την υγεία του ασθενούς, με την καλύτερη λειτουργία των δομών υγείας και με τον εξορθολογισμό των δαπανών. Προβλήματα βιοηθικής που ενδεχόμενα προκύπτουν, έχουν σχέση με το ιατρικό απόρρητο και γενικότερα με την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
«Το θέμα», ανέφερε ο κ. Στεφανάδης, «είναι σοβαρό και περίπλοκο, καθώς η εξυπηρέτηση ενός αναμφισβήτητου στόχου δημόσιου συμφέροντος δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο ευαίσθητες πληροφορίες που αφορούν τον πυρήνα της προσωπικότητας».
Ενα άλλο σημαντικό θέμα της εποχής μας είναι αυτό της Υποβοβηθούμενης Αναπαραγωγής και το θέμα ελέγχου της έχει τεθεί επανειλημμένα από την Επιτροπή. Μάλιστα ύστερα από τη σχετική της Σύσταση της 10.6.2013, η αρμόδια Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ανασυγκροτήθηκε και προχώρησε ήδη σε εξαγγελίες για την ενεργοποίηση των διαδικασιών ελέγχου και αδειοδότησης των κλινικών.
«Η Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή», υπογράμμισε ο κ. Στεφανάδης, «αποτελεί μια εξαιρετική διαδικασία «τελευταίας ελπίδας» για την απόκτηση ενός παιδιού. Κατά συνέπεια, τα πρόσωπα που προσφεύγουν στη διαδικασία αυτή είναι ιδιαίτερα ευάλωτα και πρέπει να προστατεύονται αποτελεσματικά από αντιεπιστημονικές και αντιδεοντολογικές πρακτικές.
Ανεξάρτητα από τις δράσεις της Εθνικής Αρχής για την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής συνεχίζει να παρακολουθεί το θέμα στενά. Αυτό επιβάλλεται, γιατί τα θέματα βιοηθικής που συνδέονται με την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, πέρα από την επιστημονική διάσταση μίας άρτιας διαδικασίας που αφορά τα ιατρικά κέντρα, έχουν άμεση σχέση με την ιατρική δεοντολογία και με τα δικαιώματα των προσώπων που συμμετέχουν».
