Κυκλοφόρησε το τεύχος Οκτωβρίου του NEWPOSTER
Κατεβάστε ΕΔΩ δωρεάν το NEWPOSTER
Μικρό κορίτσι ακόμη, είχε εγκατασταθεί με τους γονείς της για τρία χρόνια σε μια περιοχή της Καβάλας. «Νέα Καρβάλη» έγραφε η πινακίδα που σε καλωσόριζε στο χωριό. Εκεί γνώρισε τον κύριο Πρόδρομο, έναν γεράκο με ρίζες κάπου στα βάθη της Καππαδοκίας. Μιλούσε μισά τούρκικα και μισά ελληνικά. Κάθε απόγευμα την έστελνε για θελήματα. Η αμοιβή της ήταν ένα παραμύθι. «Ποτέ δεν έπαψα να πιστεύω στα παραμύθια. Κάθε φορά που ανεβαίνω πάνω στη σκηνή, κοιτάζω τον κόσμο στα μάτια και του διηγούμαι μια ιστορία. Προσπαθώ να κάνω το ψέμα αλήθεια και όλοι μαζί, να παρασυρθούμε στον μαγικό κόσμο των παραμυθιών».
Αυτή είναι μία από τις πολλές ιστορίες ζωής της σπουδαίας κυρίας του θεάτρου, Φιλαρέτης Κομνηνού…
– Χρονομηχανή, είκοσι χρόνια πίσω. Τι άλλαξε στη ζωή σας;
«Αισθάνομαι πλέον περισσότερο ευαισθητοποιημένη ίσως γιατί όσο τα χρόνια περνούν, αποκτάς μια πιο συλλογική συνείδηση. Βγαίνεις από τον ατομικό, στενό κύκλο της ζωής σου. Απόκτησα γνώση και απέναντι στο προσωρινό. Τίποτα δεν υπόσχεται ότι θα είναι μόνιμα στη ζωή μας. Παλιά δεν είχα γνωρίσει τι σημαίνει η απώλεια ενός αγαπημένου σου προσώπου. Τώρα πια ξέρω. Είναι αυτές οι εμπειρίες που σου φέρνει η ζωή…»
– Ποια είναι τα γνωρίσματα ενός καλού ηθοποιού;
«Προσωπικά δεν με γοητεύει τόσο ο καλός εκτελεστής. Πάντα πίστευα στον καλλιτέχνη που έχει μέσα του έναν προσωπικό δαίμονα. Ο ηθοποιός που ανεβαίνει πάνω στη σκηνή να κάνει ένα δικό του προσωπικό ταξίδι και παρασύρει και ΄σενα μαζί του είτε με τη σωματικότητά του, είτε με την τρέλα και τη συγκίνησή του. Αυτό είναι ίσως το μοντέλο του ηθοποιού που εγώ θαυμάζω. Εκείνος ο καλλιτέχνης που είναι πάνω στη σκηνή και νιώθει να καίγεται, να ξοδεύεται. Αυτό θέλω και για τους μαθητές μου. Να μην γίνουν αντίγραφα – μιμητές άλλων ηθοποιών ή κάποιας μεθόδου αλλά να αφήσει ο καθένας το προσωπικό του σημάδι. Όπως τα δαχτυλικά αποτυπώματα: δεν ταιριάζουν με κανενός άλλου…»
– Τι είναι για εσάς το θέατρο; Πώς ξεκινήσατε, πώς πορευτήκατε, πού θέλετε να καταλήξετε;
«Ένα καταφύγιο είναι… Νομίζω είμαι στο θέατρο 30 χρόνια. Δεν είμαι και σίγουρη, έχω χάσει πια τον λογαριασμό. Τα τελευταία 15 χρόνια μου συμβαίνει κάτι πολύ έντονο: έχω μεγαλώσει και αισθάνομαι ότι δεν θα είναι όλη μου η ζωή το θέατρο και οι ρόλοι. Δεν θέλω να είμαι όλο τον χρόνο μέσα σε ένα θέατρο, δεν θέλω να ζω όλο τον χρόνο μέσα από έναν ρόλο. Από την άλλη όμως, αυτό έχει γίνει το δεύτερο σπίτι μου. Με κάνει να ησυχάζω για τον απλό λόγο ότι δεν με έχει αφήσει να πλήξω ποτέ. Καμιά φορά προσπαθώ να φανταστώ τον εαυτό μου σε άλλον χώρο, σε άλλη δουλειά.
Η αλήθεια είναι πως επέλεξα να γίνω ηθοποιός μέσα από πολλά εμπόδια. Σε μια οικογένεια που δεν είχε καμία σχέση με τα καλλιτεχνικά και έκανε τα πάντα για να μην μπλέξω με το σανίδι. Μου το απαγόρευαν. Έφτασα στο σημείο να φύγω από το σπίτι μου για να κάνω θέατρο. Ο πατέρας μου με λάτρευε. Παρόλα αυτά δεν ήρθε να με δει στο θέατρο ούτε μια φορά. Θέλω να πιστεύω ότι κρυφά με παρακολουθούσε στις τηλεοπτικές μου σειρές, αλλά ήταν πεισματάρης για να το παραδεχτεί».
– Είστε χορτασμένη από ρόλους και χειροκρότημα;
«Σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό, ναι. Και θα ήταν αγνωμοσύνη να μην είμαι. Παρόλα αυτά, αν δεν ονειρεύεσαι και δεν περιμένεις, αισθάνομαι ότι πέφτεις σε μια αδράνεια και αρχίζεις και γερνάς. Πιστεύω ότι ένας άνθρωπος γερνάει όταν βυθίζεται στις αναμνήσεις του και πια δεν ονειρεύεται. Δεν θα ήθελα ποτέ να μου συμβεί αυτό. Φιλοδοξώ να μείνω πάντα νέα μέσα από το θέατρο. Να διατηρήσω τη φρεσκάδα και την εφηβικότητα του καλλιτέχνη. Αυτή τη στιγμή πάντως, θα μπορούσα πολύ εύκολα να αντικαταστήσω έναν μεγάλο ρόλο με ένα μεγάλο ταξίδι στη Λατινική Αμερική, που το ονειρεύομαι πολλά χρόνια. Είμαι ευτυχισμένη όταν ταξιδεύω».
– Σας φοβίζει ακόμη η αποτυχία;
«Kανονικά θα έπρεπε να απαντήσω πως “όχι δεν με τρομάζει. Τα λάθη μας, μας ενεργοποιούν”. H αποτυχία πάντα έχει μια αίσθηση πίκρας, θέλει πολύ δύναμη για να την αντιμετωπίσεις. Αν ένα πράγμα μας διακρίνει ως ηθοποιούς είναι ότι κανένας μας δεν είναι τόσο δυνατός για να αντιμετωπίσει την αποτυχία. Ζούμε με αυτή την ανασφάλεια. Όλα αυτά τα χρόνια υπήρξαν ρόλοι που ξεκίνησαν με άλλες προσδοκίες και δεν ανταποκρίθηκαν στο τελικό αποτέλεσμα. Σε αυτό που εγώ ονειρευόμουν και περίμενα. Συνεχίζεις όμως. Λες “πάμε για το επόμενο όνειρο. Θα έρθει ο καινούργιος ρόλος, ο καινούργιος έρωτας και θα σβήσει την προηγούμενη πίκρα”».
– Προσωπικά απωθημένα έχετε;
«Δεν έχω απωθημένα. Αισθάνομαι χορτασμένη και στην προσωπική και στην επαγγελματική μου ζωή. Μου έχει χαριστεί η ζωή. Θα ήταν αγνωμοσύνη να νιώθω ότι κάτι μου λείπει ή ότι κάτι δεν χάρηκα. Έχω χαρεί πολύ ωραία πράγματα και στις ερωτικές μου σχέσεις και στις οικογενειακές. Έχω αυτή τη στιγμή ένα γιο που τον λατρεύω και τον καμαρώνω και για ΄μενα είναι ο ιδανικός γιος. Και δεν το λέω ως χαζομαμά. Εντάξει, θα μπορούσα να είχα βγάλει περισσότερα λεφτά και να ζω με μεγαλύτερη πολυτέλεια. Αλλά όταν μου πρόσφεραν τα λεφτά εγώ έκανα διαφορετικές επιλογές. Είχα και την ανεμελιά της ηλικίας μου τότε και δεν με ένοιαζαν καθόλου τα χρήματα».
– Πώς θα ορίζατε την ευτυχία;
«Δεν μπορώ να σου δώσω κανόνα για την ευτυχία. Η ευτυχία έρχεται ξαφνικά, την νιώθεις. Σε επισκέπτεται μέσα από μία στιγμή. Παλιά ένιωθα ευτυχία με το να είμαι απλά ερωτευμένη. Τώρα δεν μου αρκεί αυτό. Μπορώ να νιώσω ευτυχία από το να γελάω με φίλους γιατί κάτι μου φάνηκε τρελά αστείο έως να τρώω ένα καταπληκτικό φαγητό ή να κάνω βουτιά στη θάλασσα που εγώ ονειρεύομαι και αγαπάω. Την ευτυχία μπορείς να την ανακαλύψεις καμιά φορά σε πράγματα που θεωρείς πολύ απλά και δεδομένα».
– Πώς αντιδράσατε όταν ο γιος σας αποφάσισε να γίνει ηθοποιός;
«Μούδιασα. Το πρώτο αίσθημα ήταν ένα μούδιασμα και μια αμηχανία. Το διαισθανόμουν ότι θα ΄ρθει αυτή η στιγμή. Ο Γιώργος (Παπαγεωργίου) με ξεγέλασε, άρχισε να σπουδάζει οικονομικά και μάρκετινγκ και λέω “εντάξει ξέφυγε” αλλά ήρθε εκείνη η στιγμή που μου το ανακοίνωσε. Ο χώρος αυτός για να σε κάνει να νιώσεις ευχαριστημένος, θέλει να έχεις πολλές αντοχές και στο γκρίζο του παρασκηνίου. Αυτός ήταν ο φόβος μου. Δεν ήξερα αν ο Γιώργος έχει αυτό που λέμε λαϊκά “γερό στομάχι”, “γερά νεύρα”. Γενικά, ο χώρος του θεάματος διατηρεί μια σκοτεινή πλευρά και δεν ήξερα αν το παιδί θα άντεχε και θα μπορούσε να το αντιμετωπίσει όλο αυτό».
– Σας έχουν «φεσώσει» σε δουλειές;
«Έχει τύχει να με εξαπατήσει τηλεοπτικός παραγωγός. Πριν τρία – τέσσερα χρόνια έγινε, όπου με φέσωσε στην κυριολεξία με 7.000 ευρώ. Έκανα δίκη, κέρδισα στο δικαστήριο και αυτή τη στιγμή δεν έχω πάρει τίποτα από το ποσό που μου χρωστάνε. Νιώθω απροστάτευτη από το ίδιο το κράτος…»
– Προδοσία, θάρρος ή δειλία θα χαρακτηρίζατε την απόφαση των νέων να φύγουν στο εξωτερικό;
«Σε καμία περίπτωση δεν θα χαρακτήριζα ως “προδοσία” την επιλογή τους αυτή. Προδοσία και εξαπάτηση υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια από τους ηγέτες και τους διαχειριστές της εξουσίας που εμείς τους δώσαμε. Είναι άγριο πράγμα η μετανάστευση. Οι νέοι φεύγουν γιατί δεν θέλουν να προδώσουν τα όνειρά τους. Είναι υπεύθυνοι απέναντι στα όνειρά τους, γι΄ αυτά πρέπει να λογοδοτήσουν. Το τελευταίο λοιπόν, που μπορεί να ζητήσει κάποιος είναι ευθύνη σ’ αυτά τα παιδιά που φεύγουν. Και εγώ αν ήμουν στην ηλικία τους, το ίδιο θα έκανα. Γιατί δυστυχώς δεν είμαστε ένας λαός που μας διακρίνει ο πολιτισμός και η ευγένεια. Μόνο ο εαυτούλης μας…»
*** Η Φιλαρέτη Κομνηνού θα πρωταγωνιστήσει αυτόν τον χειμώνα στο θέατρο Πόρτα με το έργο «Λίλιομ» του ούγγρου συγγραφέα, Φέρεντς Μολνάρ. Τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει ο Θωμάς Μοσχόπουλος.
